The paper links higher education reforms and welfare states reforms in postcommunist Central European countries. It links current higher education debates and public sector debates, stressing the importance of communist-era legacies in both areas. It refers to existing typologies of both higher education governance and welfare state regimes and concludes that the lack of the inclusion of Central Europe in any of them is a serious theoretical drawback in comparative social research. The region should still, after more than two decades (...) of transition and heavy international policy advising, be viewed as a “laboratory of social experimentation”. It is still too risky to suggest generalizations about how Central European higher education and welfare systems fit existing typologies. Consequently, the “transition” period is by no means over: it is over in terms of politics and economics but not in terms of social arrangements. Both higher education and welfare states should be viewed as “work in progress”: permanently under reform pressures, and with unclear future. (shrink)

Two modern achievements, the modern figure of the intellectual and the modern institution of the university, have been undergoing a radical crisis of identity. The decline of the philosophical project of modernity is turning out to be a painful process for modern culture: once again it has to reformulate the aims of its social institutions (the university) and the tasks of its cultural heroes (the intellectual). The traditional modern figure of the intellectual seems untenable in our increasingly postmodern cultural surrounding. (...) The modern institution of the university may face a similar fate in our increasingly globalized surrounding: either it is going to accept the rules of bureaucratic consumer-oriented corporations, or it will have to try once again to find a new regulative idea. Thus, the history of the university and the history of the intellectual in the 20<SUP>th century being parallel, the present volume consists of essays in the philosophy of culture (devoted to the intellectual) and in the philosophy of education (devoted to the modern university) and attempts to link the two modern themes together. (shrink)

The aim of the paper is to provide a philosophical and historical background to current discussions about the changing relationships between the university and the state through revisiting the classical “Humboldtian” model of the university as discussed in classical German philosophy. This historical detour is intended to highlight the cultural rootedness of the modern idea of the university, and its close links to the idea of the modern national state. The paper discusses the idea of the university as it emerges (...) from the philosophy of Wilhelm von Humbold, Johann Gottlieb Fichte and Friedrich Schleiermacher, as well as - in the 20th century - Karl Jaspers and Jürgen Habermas. More detailed questions discussed include the historical pact between the modern university and the modern nation-state, the main principles of the Humboldtian university, the process of the nationalization of European universities, the national aspect of the German idea of culture (Bildung), and the tension between the pursuit of truth and public responsibilities of the modern university. In discussing current and future missions and roles of the institution of the university today, it can be useful to revisit its foundational (modern) German idea. In thinking about its future, it can be constructive to reflect on the evident current tensions between traditional modern expectations of the university and the new expectations intensified by the emergence of knowledge-based societies and market-driven economies. From the perspective of the tensions between old and new tasks of the university, it is useful to look back at the turning point in its history. (shrink)

Przedmowa........................................................................................... . 9 I. Głosy amerykańskie Michael Walzer, Samotna polityka Michela Foucaulta (przeł. Marek Kw iek )................................................................................ 13 Richard Rorty, Moralna tożsamość a prywatna autonomia: przypadek Foucaulta (przeł. Marek K w iek )............................... 29 Martin Jay, Granice doświadczenia granicznego: Bataille i Foucault (przeł. Marek K w iek )................................................ 37 David Couzens Hoy, Foucault a teoria krytyczna (przeł. Marek Kwiek)............................................................................................ 61 Charles Taylor, Foucault o wolności i prawdzie (przeł. Marek Kwiek)............................................................................................ 81 II. Głosy polskie Jerzy (...) Kmita, Jacy moglibyśmy b y ć?................................................ 109 Tadeusz Buksiński, Historia - władza - metoda.......................... 139 Zygmunt Bauman, Nie odwzajemniona miłość: o państwie i intelektualistach (przeł. Marek Kwiek)....................................153 Jerzy Topolski, Ta „pusta” kategoria zmiany: człowiek i historia, w koncepcji Michela Foucaulta..........................................183 Marek Kwiek, Kant - Nietzsche - Foucault. Rzecz o dawaniu przykładu w f i lo z o f i i...................................................................... 199 Anna Jamroziakowa, Obraz i tekst. Głód rzeczywistości a czuła imaginatywność................................................................239 Ewa N owak-Juchacz, Nie sądząc i nie przesądzając: niemieckie „podróże” Foucaulta................................................... 255 Grzegorz Dziamski, Michel Foucault: z ducha s z tu k i................ 277 Marek Kwiek, Michel Foucault - rozdział polski (appendix mniej filozoficzny)..........................................................................289 Dane o oryginałach tłumaczeń..........................................................303 Nota o autorach...................................................................................305. (shrink)

Prezentowana tu książka jest poświęcona relacjom między filozofią a polityką, politycznemu zaangażowaniu filozofii bądź jej ucieczce przed owym zaangażowaniem. W moim ujęciu pytania o autowizerunek filozofa w XX wieku są pytaniami o jego uwikłania, i uwikłania jego filozofii, w politykę. Nigdy wcześniej filozofowie nie żywili takich nadziei na przemodelowanie społeczeństwa z pomocą polityki (i tym się różnili od licznych wcześniejszych utopistów) zgodnie ze swoją filozoficzną wizją jak właśnie w XX wieku. Jest to zarazem książka o tradycyjnych antynomiach i opozycjach filozoficznych: (...) bios teoretikos i bios praktikos, teoria i praktyka, myśl i działanie, interpretowanie świata i jego zmienianie, człowiek kontemplacji i człowiek czynu, wieża z kości słoniowej i zaangażowanie etc. etc. I dlatego, pisząc tu o autowizerunku filozofa, mam na myśli jego autowizerunek ujmowany z punktu widzenia polityki. Interesują mnie tu odpowiedzi na pytanie o stosunek między filozofią a polityką, bowiem to pytanie uważam dzisiaj z racji historycznych za fundamentalne. Dlaczego pytam tu o autowizerunek filozofa? Uważam, że w filozofii (pytającej o swoje uwikłania w politykę) sposób ujmowania siebie determinuje sposób ujmowania świata. Im bardziej filozofia zostaje odniesiona do „teraz”, tym wymaga większej precyzji, dokładniejszego usytuowania siebie w ramach dostępnych bądź wyobrażonych w kulturze możliwości. Autowizerunek to platforma, z której korzysta filozof, to pewien horyzont konstytuujący jego tożsamość, podający zakres możliwych do przyjęcia ról w kulturze. Zupełnie inny jest autowizerunek filozofa w filozofii odniesionej do „teraz”, a zupełnie inny w filozofii nastawionej na uniwersalność, wieczne i niezmienne prawa, na spoglądanie na świat sub specie aeternitatis. Kluczowe słowa w takiej perspektywie to choćby rewolucja intelektualna, przemoc, nowy świat, nowy człowiek, nowa era, zmiana, postęp, konstruktywny wkład, przyłączenie się i zaangażowanie czy wymogi chwili. Pytam tutaj o chęć wywoływania zmian politycznych mocą filozofii i poprzez filozofię jako narzędzie, pytam o filozofa jako politycznego „zbawcę” (Habermas o Martinie Heideggerze), o filozofa jako egzekutora wyroków historii dysponującego pełną świadomością doniosłości chwili, która nikomu poza filozofami nie może się w pełni odsłonić i ujawnić. Dlaczego jednak filozofia potrzebuje siły? Skąd bierze się jej odwieczne marzenie o wykroczeniu poza uniwersum teorii, myśli, kontemplacji - ku realnemu światu, w którym filozof działa? Książka ta w pewnej mierze stanowi analizę marzeń o filozofii działającej, o filozofii czynu - o filozofie przekonanym o swoim posłannictwie jako posłannictwie człowieka działania. Filozof działający to człowiek oddany wspólnocie - przekonany o politycznie sprawczej roli wypowiadanego, filozoficznego słowa; zwierciadlanym odbiciem tego ideału jest filozof oddany tekstowi, czyli (bezpośrednio) lekceważący społeczne powinności i zobowiązania — przekonany o politycznej i społecznej bezsilności tegoż słowa, skoncentrowany na dostarczaniu interpretacji kolejnych interpretacji tekstów filozoficznych. Jednak oprócz nich w perspektywie autowizerunku politycznego pojawiają się i inni: tekstualiści marzący o drobnych, choć społecznie wpływowych wspólnotach czytelników; wspólnotowcy pragnący działać poprzez filozoficzne słowo, a jednak zarazem pozbawieni złudzeń co do swojej historycznej skuteczności, poniekąd z góry świadomi, że tą drogą świata (przynajmniej w przewidywalnym horyzoncie czasowym) zmienić się nie da; miłośnicy tekstu budujący programy społecznej naprawy świata, a poszukujący wśród tekstualistów (na przykład genealogicznej czy dekonstrukcjonistycznej) „metody”, którą można by wprost zastosować w praktyce, na sposób działających w historii wspólnotowców. Tekst, wspólnota - to jedynie ogólne hasła wywoławcze mające ewokować pewne marzenia o miejscu filozofii i filozofa w kulturze. Z jednej strony stoi autowizerunek, w ramach którego naczelnym hasłem jest „robienie historii” (Emil Cioran) czy „robienie rewolucji”, z drugiej autowizerunek z naczelnym hasłem „robienia tekstów”, czyli bycia uważnym czytelnikiem tekstów filozoficznych i uważnym ich autorem. A oprócz tego, pomiędzy nimi, jest miejsce na autowizerunki pośrednie, mieszane i mniej czy bardziej skłaniające się ku któremuś ze skrajnych wyborów oraz na autowizerunki, których powyższe przeciwstawienie nie uchwytuje. Oba motywy mają do pewnego stopnia organizować prezentowaną książkę, ale nie mają stać się jakimś nowym kluczem pozwalającym na zupełnie nową odsłonę filozoficznego pejzażu. Stoi przecież za nimi długa, filozoficzna tradycja, korzystająca na przestrzeni dziejów z określeń pochodzących z różnych słowników. Kto powiedział, że filozofia ma „robić rewolucję”, tzn. gruntować ją i przygotowywać, promować i usprawiedliwiać, znajdować dla niej wielki intelektualny kontekst, stanowić jej awangardę i magazyn niezbędnych pojęć, legitymizować jej przemoc i uzasadniać jej terror, dawać jej broń w walce i podtrzymywać marzenia o jej nieuchronności, wyjątkowości, celowości i wartości? Kojeve, Heidegger, de Man, Sartre, Bataille (w analizowanych tu przeze mnie tekstach i w ściśle określonych okresach) - byli o tym przekonani. Dlaczego odpowiadał im właśnie taki autowizerunek? Co więcej - albo co innego - daje filozofowi „filozofia wspólnoty” niż „filozofia tekstu”, by sięgnąć do dwóch skrajności w ramach długiego continuum? Czym jest owa nadwyżka? Uczuciem spełnienia, świadomością realizacji marzeń, wcielenia w życie filozoficznych ideałów? Przejściem do świata rzeczywistego - a może wreszcie „pracą”, w mocnym sensie tego terminu? Jednak im filozofia była bliżej świata, tym większe rodziła napięcia. Tym większe miała wyrzuty sumienia. Kluczowy problem analizowanych tu propozycji filozoficznych można by podsumować tak: czy szukać przejść — a jeśli tak, to jakie powinny one przyjmować formy - między uniwersum. zagadnień filozoficznych a światem rzeczywistym? Jaka relacja wiąże filozofa ze światem realnym: z historią, postępem, zmianą? Kim jest filozof zanurzony w historii, kim jest filozof „robiący historię”? W jakiej mierze filozofia jest niezbędnym fundamentem społecznych transformacji i społecznych rewolucji? Jak związać filozofię z czynem i z działaniem? Jak związać spekulację i kontemplację z aktywizmem? Jaki stosunek wobec gwałtownych i radykalnych zmian w świecie społecznym ma zajmować filozof - i w jakim charakterze? Filozofa? Obywatela? Obywatela-filozofa? Czy umieszczać filozofię w głównym nurcie zmian społecznych - w ramach toczących się rewolucji — czy przyjmować w niej postawę wyczekującą, obserwującą, niezaangażowaną, która pozwala spoglądać na akcydentalne zawirowania świata rzeczywistego z perspektywy jego istoty? Czy filozofia ma brać na siebie odpowiedzialność za zmienianie świata? Czy ma się do niego dostosowywać, czy może wręcz je ugruntowywać, znajdując dla niego szeroki, metafizyczny kontekst? Spis treści Wprowadzenie. „TYRANIA HEGLA” I MYŚLENIE PONOWOCZESNE W KONTEKŚCIE PYTAŃ 0 AUTO WIZERUNEK FILOZOFA (9) „Uwolnić się od Hegla”? (10) Panorama (15) „Przyszłość świata” a „interpretacja pism Hegla” (24) Podsumowanie: filozof czynu, filozofia działania (27) Rozdział 1. Przykład wspólnotowy: Alexandre’a KOJEVE’A filozof zmieniający świat (FRANCUSKI HEGEL) (37) Antropologia, panowanie, niewola (41) Kojeve-Strauss: debata stulecia? (44) Filozof wedle Straussa (47) Filozof wedle Kojeve’a (50) Historia, filozofia, przemoc. „Humanizm” i „terror” (57) Rządzenie: zdolności i powinności (61) Kres historii (63) Podsumowanie (68) Rozdział 2. PRZYKŁAD TEKSTUALNY: DELEUZE’A 1 KLOSSOWSKIEGO FILOZOF TWORZĄCY TEKST (francuski Nietzsche) (70) „Jakiegoż to adwersarza, jakiegoś wroga należy pokonać?” (73) „Między Heglem a Nietzschem nie może być kompromisu” 77 Nietzsche, Freud, Marks 90 Historia i genealogia 96 Kwestia stylu 99 Rozdział 3. PRZYPADEK GEORGESA BATAILLE’A: MIĘDZY HEGLEM A NlETZSCHEM? 106 „Człowiek integralny” a działanie 110 Rewolucja, ekstaza, krew 115 W towarzystwie Nietzschego 124 Ekonomia nadmiaru 128 Rozdział 4. WOKÓŁ ZAANGAŻOWANIA. OD WSPÓLNOTY DO TEKSTU I DALEJ: SARTRE, BARTHES, BLANCHOT, FOUCAULT 133 „Umiłowanie mądrości” a polityka 133 Filozofia, polityka - tekst, wspólnota 136 Pisarze i piszący 138 „Co to znaczy pisać?”142 Pisanie - czysta bierność na marginesie historii? 151 Poza opozycję esteta/pisarz zaangażowany 157 Intelektualiści - władza 161 Książki-doświadczenia i książki-prawdy 166 „Tyrania prawdy”168 Rozdział 5. FILOZOF A CZASY PRZEŁOMU. FRANCUSKIE BURZE WOKÓŁ MARTINA HEIDEGGERA W PERSPEKTYWIE SPORU O MIEJSCE FILOZOFII W SFERZE OBYWATELSKOŚCI. 172 Początki 172 Heidegger - francuski „mistrz myślenia”180 „Czy można jeszcze wierzyć filozofom?” 184 Heideggera sen o przywództwie 188 Dyskusje, dyskusje 205 Specyficzna aura filozofa? 210 „Przyjdźcie do nas, a będziecie mogli przekuć waszą myśl w czyn” 230 Rozdział 6. WOKÓŁ PAULA DE MANA - EUROPEJSKIE PYTANIA O SŁOWA JAKO CZYNY 233 Kontekst europejski - rewolucja intelektualna 238 Nowy porządek, nowy początek 248 „Konstruktywne” podejście do rewolucji a „humanizm” 255 Europejski cień człowieka czynu 257 Ideologia estetyczna 262 Rozdział 7. W STRONĘ ESTETYKI EGZYSTENCJI: MICHEL FOUCAULT 266 „Dać żyjącym exempla...” 271 Kanta i Nietzschego „troska o siebie” 272 Etyka jako estetyka 283 Foucault, Kant i „ontologia teraźniejszości” 291 „Troska o siebie” jako praktyka wolności 302 Myślenie - niebezpiecznym aktem? 310 Bibliografia 313 SUMMARY 331 CONTENTS. (shrink)

Descriptions of bodies within the literature of the enactive approach to cognitive science exhibit an interesting dialectical tension. On the one hand, a body is considered to be a unity which instantiates an identity, forming an intrinsic basis for value. On the other, a living body is in a reciprocally defining relationship with the environment, and is therefore immersed and entangled with, rather than distinct from, its environment. In this paper I examine this tension, and its implications for the enactive (...) approach, particularly the enactive conceptions of life and bodies. Following the lead of others, I argue that enactive cognitive science can benefit from a deeper reading and integration with extant work on the complexity and multiplicity of the living body within feminist philosophy and feminist science studies. (shrink)

The free association method is often employed in marketing research to investigate perceptions of a particular product or brand in different socio-cultural groups of customers. In our research, international and domestic students produced free associations in response to photographs of outdoor billboards from two different locations in one city (city centre and outskirts). The results indicate that free associations can depict qualitative aspects of outdoor billboards like poor quality (relating to the categories of amateurish and fake), problematic content (relating to (...) female stereotypes, gender stereotypes and cultural differences), and that they have the potential to capture the general atmosphere of the neighbourhood (categories of decay, depression, danger and past). (shrink)

Can we see the expressiveness of other people's gestures, hear the intentions in their voice, see the emotions in their posture? Traditional theories of social cognition still say we cannot because intentions and emotions for them are hidden away inside and we do not have direct access to them. Enactive theories still have no idea because they have so far mainly focused on perception of our physical world. We surmise, however, that the latter hold promise since, in trying to understand (...) cognition, enactive theory focuses on the embodied engagements of a cognizer with his world. In this paper, we attempt an answer for the question What is social perception in an enactive account? In enaction, perception is conceived as a skill, crucially involving action, an ability to work successfully within the set of regularities, or contingencies that characterize a given domain. If this is the case, then social perception should be a social skill. Having thus transformed the question of what social perception is into that of what social skill is, we examine the concept of social contingencies and the manner in which social skills structure—both constrain and empower— social interaction. Some of the implications of our account for how social and physical perception differ, the role of embodiment in social interaction and the distinction between our approach and other social contingency theories are also addressed. (shrink)

Die Beiträge zur Altertumskunde enthalten Monographien, Sammelbände, Editionen, Übersetzungen und Kommentare zu Themen aus den Bereichen Klassische, Mittel- und Neulateinische Philologie, Alte Geschichte, Archäologie, Antike Philosophie sowie Nachwirken der Antike bis in die Neuzeit. Dadurch leistet die Reihe einen umfassenden Beitrag zur Erschließung klassischer Literatur und zur Forschung im gesamten Gebiet der Altertumswissenschaften.

The world of Jedi is very different from our own, that their awareness of the universe is more encompassing, richer. The Jedi call that mystical aspect of reality they perceive the Force. Jedi younglings and padawans must put their body to new uses, perform new tasks, and learn new skills in physical activities that have profound effects on the way they see the world around them. What the Jedi say more than anything else about the Force is that it flows. (...) Jedi who are able to coordinate their actions with that flow can work with the full potency of the universal relationship between all things. Jedi do not need a special Force‐organ to perceive the Force. The Force is not something Jedi just see, or hear, or taste, or touch, but rather it is something they experience on its own terms, probably using their whole body to do it. (shrink)

Enactive and ecological approaches to cognitive science both claim a “mutuality” between agents and their environments – that they have a complementary nature and should be addressed as a single whole system. Despite this apparent agreement, each offers criticisms of the other on precisely this point – enactivists claiming that ecological psychologists over-emphasise the environment, while the complementary criticism, of agent-centred constructivism, is levelled by ecological psychologists at enactivists. In this paper I suggest that underlying the confusion between the two (...) approaches is the complexity of agency, which comes in different forms, at different scales or levels of analysis. Cognitive science has not theorised the relationship between these different forms in a sufficiently disciplined manner, and a task therefore remains of finding a way to map the complex territory of agency. (shrink)

ABSTRACT The Gödel–Dummett logic and Łukasiewicz one are two main many-valued logics used by the fuzzy logic community. Our goal is a quantitative comparison of these two. In this paper, we will mostly consider the 3-valued Gödel–Dummett logic as well as the 3-valued Łukasiewicz one. We shall concentrate on their implicational-negation fragments which are limited to formulas formed with a fixed finite number of variables. First, we investigate the proportion of the number of true formulas of a certain length n (...) to the number of all formulas of such length built with exactly one variable. Then, we investigate such proportion for satisfiable formulas. Second, we generalise our investigation on formulas written with $ k\ge 1 $ k ≥ 1 variables. The primary goal of the paper is the research on the asymptotic behaviour of these fractions when the length n tends to infinity. If such limits exists, they are real numbers between 0 and 1, which are called the density of truth or the density of SAT. To compare the density of truth and the density of satisfiable formulas for both fragments of 3-valued Gödel–Dummett's and Łukasiewicz's logics we use the powerful theory of analytic combinatorics. This paper is a natural continuation of the previous brief conference note by Kostrzycka and Zaionc (2020) as well as enriched with some previous results from Kostrzycka and Zaionc (2003). In the conference note we computed analytically the density of truth and the density of SAT (with a determined precision) for 3-valued Łukasiewicz's logic restricted to a language with only one variable. In Kostrzycka and Zaionc (2003) we computed the same values for exactly the same fragment of the 3-valued Gödel–Dummett logic. This paper answers the more general questions of the existence of density of truth and density of SAT for both many-valued logics with an arbitrary finite number of variables. Therefore this paper gives an an interesting picture of two main families of finite-valued fuzzy logics problems treated quantitatively. This picture is taken from the perspective of classical logic. It shows that unexpectedly there is quantitatively a little distance between these two approaches. (shrink)

The subject of the book is a reconsideration of the internalistic model of composition of the Platonic type, and its application in the ontology of quantum theory. Nonseparability is at the centre of quantum ontology. Quantum wholes are atemporal wholes governed by internalistic logic, requiring a relativization of fundamental notions of mechanics.

Perceptual modalities have been traditionally considered the product of dedicated biological systems producing information for higher cognitive processing. Psychological and neuropsychological evidence is offered which undermines this point of view and an alternative account of modality from the enactive approach to understanding cognition is suggested. Under this view, a perceptual modality is a stable form of perception which is structured not just by the biological sensitivities of the agent, but by their goals and the set of skills or expertise which (...) they are deploying at a given time. Such a view suggests that there is no such thing as an experience that is purely visual, auditory, or otherwise modal and that our attempts to understand consciousness and the mind must be conducted within a framework that provides an account of embodied, goal-directed adaptive coping with the world. (shrink)

Dotyczy: przestrzeń, czas, ciało, kognitywistyka, fenomenologia.