De feminisering van het leerkrachtencorps in België in de negentiende en de twintigste eeuw

In het woord vooraf van het in 1991 verschenen boek van John L. Rury, Education and Women 's Work. Female Schooling and the Division of Labor in Urban America, 1870-1930(l) schreef Barbara Finkelstein: "The history of education is not rich in studies that combine an effusion of quantitative data, with equal portions of narrative elegance, biographical perspective, and attention to intellectual and spiritual as well as material dimensions. Education and Women 's Work is such a book". Het is voor het Belgisch onderzoek ter zake een wat frustrerende uitspraak. Min of meer op hetzelfde ogenblik, in een boek over de maatschappelijke positie van de Belgische onderwijzers en onderwijzeressen in de 20ste eeuw, schreven we dat het feminiseringson- derzoek voor ons land nog maar in de kinderschoenen stond, dat het begrip 'feminisering' op zich niet zoveel zei als het enkel zou inhouden dat het vrouwelijke element vanuit kwantitatief oogpunt in de leerkrachtenpopulatie dominant werd (overigens een eerder a-historische uitlating), en dat de fluctuaties in de verhouding van mannen en vrouwen binnen een beroepsgroep nooit los mogen worden gezien van de condities die de maatschappelijke ontwikkeling bepalen, zoals economische condities en arbeidsmarkt, sociale karakteristieken en afkomst, cultuurgebonden normen en waarden, godsdienst, heersende rolpatronen, ongelijkheden tussen de geslachten, professionalisering, scholarisatie, urbanisering, demografische situatie, oorlogen, wetgeving, etc. Tien jaar later kunnen we stellen dat in de geschiedschrijving over de verschuivende man/vrouw verhoudingen enige aandacht werd geschonken aan opvoeding en onderwijs, evenals in de pedagogische historiografie de sekse-specificiteit enige belangstelling kreeg, maar spijtig genoeg bevruchten beide domeinen elkaar nauwelijks en zoekt men tevergeefs naar onderzoek dat fundamenteel de ontwikkeling van het onderwijs in beeld brengt vanuit een gender-thematisering(2).