Sự xuật hiện của các công cụ AI tạo sinh trên nền tảng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) đã đem đến một công cụ mới cho con người, đặc biệt là trong các ngành sư phạm, báo chí, nhưng chúng cũng đem đến nhiều vấn đề Trong bài viết này, nhóm tác giả sẽ chỉ ra những những bất cập mới xuất hiện hoặc những vấn đề đã tồn tại nhưng có nguy cơ được đẩy lên cao hơn (...) do sự áp dụng của AI tạo sinh vào trong thực tế, tập trung vào hai nhóm vấn đề: công bằng xã hội và phổ cập tri thức khoa học và công tác truyền thông chính sách. Cụ thể, chúng tôi cho rằng các công cụ AI tạo sinh gặp khó khăn trong việc tiếp cận đến những nguồn kiến thức thuộc các văn hóa thiểu số, hoặc các ngôn ngữ nhỏ, có thể gây khó khăn trong việc tuyên truyền kiến thức khoa học, thực hiện chính sách. Tất cả những khó khăn này sẽ tạo ra những vấn đề tại Việt Nam và cần được giải quyết bằng việc phát triển một bộ giá trị, đạo đức và quy tắc ứng xử khi tương tác và sử dụng AI. (shrink)

Sự thâm nhập của trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh vào ngành báo chí đã tạo nên sự thay đổi về xu hướng tiêu thụ và sản xuất thông tin. Cụ thể, có năm thay đổi trong xu hướng hành vi tiêu thụ và sản xuất thông tin như sau: việc tạo ra nội dung trở nên dễ dàng và đa dạng hơn; AI tạo sinh có thể là tiếp điểm mới của con người đối với dòng chảy của (...) tin tức; ranh giới mờ giữa người tiêu thụ thông tin và người sản xuất thông tin; sự thuận tiện, dễ dàng trong việc tạo ra giá trị gia tăng cho các nội dung; sụ thay đổi quá trình sáng tạo và thậm chí là định nghĩa về sự sáng tạo trong nghề báo chí. Từ năm thay đổi trong hành vi trên, những ảnh hưởng lên kinh tế báo chí của AI tạo sinh đã được phân tích. Các phân tích chạm tới cả mặt tích cực của AI tạo sinh trong việc giảm chi phí và tăng giá trị của nội dung tin tức, cũng như những vấn đề đáng lo ngại đối với việc giảm doanh thu của báo chí: vấn đề tìm kiếm không nhấp chuột, bản quyền, đối tượng tiếp cận thông tin, kiểm soát chất lượng và nguồn tin. Những vấn đề trên cho thấy sự quan trọng trong việc sử dụng AI tạo sinh một cách có trách nhiệm xã hội và điều này đặt ra những câu hỏi đáng suy nghĩ cho toàn xã hội. (shrink)

Ngành báo chí, một trong những ngành truyền thông mạnh mẽ nhất hiện nay, đang đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin, giáo dục công chúng, và giải trí nhưng đồng thời cũng là một lĩnh vực có tính cạnh tranh cao và đầy biến động trong bối cảnh kinh tế toàn cầu. Bài viết nhằm đóng góp cái nhìn dưới lăng kính kinh tế học vào quá trình phát triển và cập nhật xu hướng của (...) báo chí. Những Lý thuyết như trợ cấp chính phủ (government subsidy), lựa chọn hợp lý (rational choice), cũng những kiến thức phổ biến về cung và cầu sẽ giúp người đọc hiểu hơn về sự vận hành nền báo chí. Đồng thời, bài viết chỉ ra một số đặc tính riêng biệt của nền báo chí Việt Nam để giúp định hướng rõ hơn các chính sách phát triển. Cuối cùng, bài viết sẽ nêu ra một số thách thức và cơ hội dưới góc nhìn kinh tế học. (shrink)

Bài viết này tóm lược các điểm quan trọng và những triết lý xã hội trong Tầm nhìn Xã hội 5.0 (Society 5.0) của Nhật Bản, đồng thời đưa ra bài học cho Việt Nam trong việc hình thành một xã hội “lấy dân làm gốc”, được hiện thực hoá bởi trí tuệ nhân tạo (AI). Nhằm tiến tới một xã hội nơi con người được đặt làm trung tâm đồng thời chung sống hài hoà với công nghệ ngày càng (...) thông minh, năm gợi ý cụ thể cho Việt Nam đã được đưa ra: Tầm nhìn lấy con người làm trung tâm; Góc nhìn đa chiều về mối quan hệ giữa người và máy; Lấy AI làm một động lực phát triển kinh tế-xã hội; Cách tiếp cận bao trùm, thúc đẩy sự tham gia của các bộ phận xã hội trong việc thiết lập tầm nhìn; và tính bền vững và bao quát trong các ứng dụng của AI. -/- Điểm chính: - Bài viết giới thiệu sơ lược về cách tiếp cận quản trị công nghệ thông minh trong Tầm nhìn Xã hội 5.0 (Society 5.0) được chính phủ Nhật Bản công bố vào năm 2019. - Tầm nhìn xã họi 5.0 của Nhật Bản là về một xã hội được thúc đẩy bởi các công nghệ thông minh và lấy con người làm trung tâm, xã hội được định hướng theo ba triết lý nhân văn: Sự đa dạng và tính bao trùm; Tính bền vững; và Tôn trọng phẩm cách của con người. - Từ những phân tích về các điểm Việt Nam có thể học hỏi Nhật Bản trong cách tiếp cận quản trị trí tuệ nhân tạo tại Nhật Bản, năm gợi ý cho Việt Nam đã được rút ra. (shrink)

Bài viết này giới thiệu năm yếu tố tiền đề đó với mục đích gia tăng nhận thức về quan hệ giữa người và máy trong bối cảnh công nghệ ngày càng thay đổi cuộc sống thường nhật. Năm tiền đề bao gồm: Tiền đề về cấu trúc xã hội, văn hóa, chính trị, và lịch sử; về tính tự chủ và sự tự do của con người; về nền tảng triết học và nhân văn của nhân loại; về hiện (...) tượng tiếp biến văn hóa sinh ra từ tương tác giữa người và máy; về tam giác tương tác giữa con người với máy tính, giữa con người với con người, và giữa con người với thiên nhiên. Trên cơ sở giải thích rõ về năm tiền đề này, bài viết đã đưa ra ba gợi ý cho Việt Nam về việc phát triển, ứng dụng, và quản lý trí tuệ nhân tạo. (shrink)

Bài viết giới thiệu những phát triển gần đây về các mô hình khoa học hành vi liên quan tới sự chấp nhận công nghệ, và kết nối mảng nghiên cứu này tới cách tiếp cận tiếp biến văn hóa về sự chắt lọc thông tin/giá trị. Trong đó, bài viết sơ lược về hai mô hình hành vi liên quan trực tiếp đến các nghiên cứu về chấp nhận công nghệ. Những khung lý thuyết phát triển từ thập niên (...) 70-80 cần được tích hợp với các mô hình mới hơn, linh hoạt hơn để giúp giải thích quá trình sàng lọc thông tin và hành vi chấp nhận công nghệ trong thời đại mới. Bài viết đưa ra ba gợi ý cho công cuộc chắt lọc thông tin trong bối cảnh thông tin dư thừa tới hỗn loạn và công nghệ phát triển như vũ bão hiện nay. (shrink)

Trong bối cảnh của thời đại mới với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin, các cơ quan báo chí đang phải đối mặt với sự sụt giảm về doanh thu. Những vấn đề liên quan đến tài chính và nguồn thu của báo chí được đề cập trong bài viết này dưới khái niệm của kinh tế báo chí.

Từ đầu thập niên 2000, Đảng và Nhà nước đã khẳng định việc kinh tế tri thức là thành phần nổi bật trong quá trình phát triển lực lượng sản xuất ở Việt Nam.