Öz
Tanrı-evren ilişkisi ya da Tanrı-insan ilişkisi insanlığın dini ve felsefi düşünce serüvenini açıklama arzusu, kaçınılmaz bir problem olarak her kültürde mevcuttur. Tanrının insan ile olan bağı, salt teolojik bir sorun değil her daim hem ontolojik hem de epistemolojik bir sorundur. Teolojik sorun olması, her bir din ve o dinin nesneleştirdiği kültürün kendini tanımlama zorunluluğunun ürünüdür. Ontolojik ve epistemolojik sorun olması ise, insanın bu bağ konusunda kendisini tam olarak açıklayamasa da sürekli cevap bulma çabasını imler. Kant’ın metafizik sorular dediği durum tam da bunun bir sonucunda gelinen aşamayı betimler. Biz burada bu bağı açıklamanın insan zihninin temel problemi olduğu olgusundan hareketle, İslam düşüncesinin merkezi konumunu oluşturan “besmele” üzerinden bir tanımlamayla yol almaya çalışacağız. Öncelikle Kur’an’ın epistemolojik değerini onayladığımı ve insanlığın sadece bir dönemi için değil, her bir varoluş anında bu epistemolojik yapının insanın kavrayış gücüne göre sürekliğini değerli bulduğumu söyleyeceğim.
Kaynakça
- Ebu Mansur el-Maturidi (2015), Tevilatü’l-Kur’an Tercümesi (Çev. Bekir Topaloğlu), İstanbul: Ensar, I/25-6.
- Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, IV, 211, V. 114; Buhari “Tefsir,” I71, 15/3 “Fezailü’l-Kur’an s. 9’dan Maturidi, I/ 50, 60. dipnot
- Kuşeyri, Abdülkerim (2020), İlahi kelamın Sırları (çev. Ekrem Demirli), İstanbul: Fikriyat, 1-2/s. 13.
- Bilgiler Topaloğlu, Bekir, TDVİA, “Rahman, maddesi 34. Cilt ve Hamidullah, Muhammed, “Abd,” TDVİA, cilt. 1. İlgili maddelerden naklen, Müsned 1, 191, 194; Tirmizi Birr, 9; Tirmizi “Da’avat” 79.
- Abdurrezzak es-San’ani, el-Musannef, XI, 178-179; Taberi, Camiu’l-Beyan, 1. 155’den Maturidi, I/ dipnot 32, s. 41.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Ekim 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 33 |