ارزیابی وب سایت نشریات علمی حوزه فلسفه براساس شاخص های نمایه سازی پایگاه های اطلاعاتی و استنادی بین المللی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

کارشناس نمایه سازی نشریات در پایگاه های علمی

چکیده

هدف این مقاله بررسی سطح توجه نشریات فارسی حوزۀ فلسفه به شاخص‌های نمایه‌سازی پایگاه‌های معتبر بین‌المللی‌‌ است. در این پژوهش وب‌گاه ۴۱ نشریۀ فارسی حوزۀ فلسفه که زیر نظر کمیسیون نشریات علمی منتشر می‌‌شوند، بر اساس شاخص‌های اصلی نمایه‌سازی نشریات در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی‌‌ بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد، ۲۶ درصد نشریات دارای کد DOI، 12 درصد دارای مجوزCreative Commons  بوده و تنها نشریۀ فلسفه و کلام دانشگاه فردوسی مشهد عضو کمیتۀ بین‌المللی‌‌ اخلاق در پژوهش است. بخش اخلاق و قوانین نشریات با وجود اهمیت زیاد، بسیار ضعیف بوده و کلی‌گویی و ارائۀ اطلاعات ناقص، ‌‌مهم‌ترین ضعف وب‌گاه نشریات حوزۀ فلسفه به‌شمار می‌‌آید. نمایه شدن نشریات حوزۀ موضوعی فلسفه در پایگاه‌های عمومی و اختصاصی معتبر بین‌المللی‌‌ بسیار ضعیف بوده و موارد محدودی نیز که در نمایه‌های بین‌المللی‌‌ حضور دارند به‌درستی در وب‌گاه نشریات به مخاطبان معرفی نشده‌اند. ‌در مجموع، نشریۀ پژوهش‌های فلسفی-کلامی دانشگاه قم - به‌جز در بخش مقالات خارجی و اعضای هیئت تحریریه بین‌المللی - در دیگر شاخص‌ها نسبت به سایر نشریات فارسی حوزۀ فلسفه از آمادگی لازم برای نمایه شدن در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی‌‌ برخوردار است.

تازه های تحقیق

نتیجه‌گیری

نمایه‌های بین‌المللی‌‌ نشریات علمی متناسب با سیاست‌ها و اهداف خود مجموعه‌‌ای از معیارها و شاخص‌ها را برای نمایه شدن نشریات مشخص کرده‌اند. ‌گروهی از شاخص‌ها در میان اکثر پایگاه‌های معتبر بین‌المللی‌‌ مشترک هستند. بررسی این شاخص‌ها در نشریات فلسفه نشان داد، سیاست‌ها، قوانین حقوقی و اخلاقی نشر مقالات در سامانه این نشریات به‌درستی تشریح و منعکس نشده است. به‌عبارت دیگر، نشریات قوانین خود را دربارۀ سرقت علمی، انتشار مکرر، دسترسی آزاد به مقالات و مواردی از این دست شفاف و دقیق مشخص نکرده‌اند.

نشریات فلسفه در زمینۀ انتشار آثار علمی مشترک با نویسندگان خارجی، انتشار آثار نویسندگان خارجی و نیز استفاده از دانش و تجربیات اعضای هیئت تحریریه دیگر کشور‌های جهان عملکرد قابل قبولی نداشته‌اند. ‌ضروری است مدیران نشریات گام‌های عملی جهت ارتباط با دیگر محققان و پژوهشگران حوزه فلسفه در نقاط مختلف جهان بردارند؛ زیرا این امر تأثیر بسیار مثبتی در افزایش کیفیت و کمیت مقالات نشریات از طریق انتشار آثار پژوهشگران معتبر و مشهور حوزه فلسفه در این مجلات خواهد داشت.

استقبال کم نشریات در اختصاص شناسه دیجیتال به مقالات که نقش بسیاری در مدیریت ارجاعات و معرفی مقالات نشریه در سطح جهان دارد از یک‌سو و غیرفعال بودن و معرفی مجله به‌شکلی ناقص و محدود در سامانۀ نشریات، از دیگر نکاتی است که باید از سوی مدیران نشریات مورد توجه قرار گیرد.

همۀ نشریات مورد بررسی دارای صفحه وب اختصاصی بوده و تا حد زیادی بخش‌های مورد نیاز جهت معرفی دقیق نشریه در این سامانه‌ها وجود دارد، اما نکتۀ قابل تأمل در مراجعه به هر یک از بخش‌های این سامانه‌ها، خالی‌بودن بخش‌های این صفحات  و یا وجود اطلاعات بسیار محدود و ناقص در معرفی ابعاد مختلف مجله همچون قوانین و مقررات مجله، تدوین مقاله، داوری مقاله، معرفی اعضای علمی و اجرایی مجله، دامنه و هدف مجله، ارائۀ شناسنامه فنی مجله و به‌ویژه ضعیف بودن نسخۀ انگلیسی وب‌گاه نشریات که عملاً در بیشتر موارد غیر فعال است، است. نشریۀ پژوهش‌های فلسفی-کلامی دانشگاه  - قم به‌جز در بخش مقالات خارجی و اعضای هیئت تحریریه بین‌المللی -  در دیگر شاخص‌ها نسبت به دیگر نشریات فارسی حوزه فلسفه وضعیت مناسب‌تری داشته و از آمادگی لازم جهت اقدام برای نمایه شدن در پایگاه‌های معتبر دنیا برخوردار است.

به نظر می‌‌رسد نشریات حوزۀ فلسفه برای این‌که بتوانند امکان پذیرش و حضور مداوم در نمایه‌های بین‌المللی‌‌ داشته و همچنین در شاخص‌های ارزیابی کیفی و کمی این نمایه‌ها جایگاه مناسبی کسب کنند، ضروری است در گام اول سطح آگاهی و دانش مدیران اجرایی و علمی نشریات در زمینه استانداردهای بین‌المللی‌‌ نشریات علمی ارتقاء یابد (قابل ذکر است، استانداردهای بین‌المللی‌‌ نشریات همواره در حال تحول و تکامل بوده و نیازمند آموزش مستمر است). از آن‌جا که نمایه‌سازی نشریات در نمایه‌های بین‌المللی‌‌ از یک طرف فرآیندی کاملاً تخصصی بوده و از طرف دیگر تداوم حضور نشریات در این نمایه‌ها مستلزم پایبندی و رعایت شاخص‌ها از سوی نشریات علمی است. بنابر این، بهره‌‌گیری نشریات علمی از یک کارشناس حوزۀ نمایه‌سازی و علم‌سنجی، به عنوان گزینه‌‌ای مناسب برای موفقیت نشریات در مرحله پذیرش و نیز تداوم حضور قدرتمند در نمایه‌های بین‌المللی‌‌ پیشنهاد می‌‌شود.

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Evaluation of the Websites of Scientific Journals of Philosophy based on Indexing Standards of International Information and Citation Databases

نویسنده [English]

  • najmeh bagherian
* Bachelors in Indexing Journals in Scientific Databases
چکیده [English]

 
The purpose of this article is to study the level of consideration afforded to indexing standards of reliable international databases by Persian philosophical journals. In this research, forty-one websites of Persian philosophical journals which are published under the supervision of the Committee of Scientific Journals have been reviewed based on the main indexing standards of journals in reliable international databases. The results of this study showed that twenty-six percent of journals have a DOI code, twelve percent possess a Creative Commons permit and only the Journal of Philosophy and Theology published by Ferdowsi University of Mashhad is part of the International Committee on Publication Ethics. Despite the importance of the ethical and legal aspects of the journals, this area was very weak; generalization and presentation of incomplete information are the most important defects of websites of philosophical journals. The topic-wise indexing of philosophical journals in reliable general and specialized international databases was very weak and the limited numbers that are present in international indexing have not been properly presented to the viewers in the journals' websites. Altogether, the Journal of Philosophical-Theological Research of Qum University – with the exception of the foreign articles section and international members in the Editorial Board – has the required readiness in other areas for being indexed in reliable international databases as compared to other Persian philosophical journals.  
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientific journals
  • philosophical journals
  • citation databases
  • information databases
  • indexing
-    باقریان، نجمه، خالقی، نرگس. (139۵). حضور شاخص‌‌های نمایه‌سازی مورد نظر پایگاه‌‌های اطلاعاتی و استنادی بین‌‌المللی در وب‌گاه نشریات انگلیسی حوزه علوم پزشکی ایران. در:مجموعه مقاله‌های دومین همایش ملی نشریات علمی کشوربه کوشش محمدامین عرفان منش، مهدی رحمانی، مریم انصاری. تهران:کتابدار، ص ۵۲۱-۵۳۸.
-    رمضانی، مهدی. (139۶). راهنمای نمایه‌سازی نشریات در پایگاه‌های معتبر علمی. تهران:مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
-    صدقی، شهرام، غفاری هشجین، سمیه. (139۵). ارزیابی مطابقت مجلات انگلیسی زبان علوم پزشکی ایرانی بامعیارهای عینی پذیرش مجلات در پایگاه اطلاعاتی. Scopusمدیریت اطلاعات سلامت، 13(۶)، ۴۳۱-۴۲۶.
-    صلح جو، نیلوفر، نوروزی، علیرضا. (139۵). موانع نمایه‌سازی مجله‌های انگلیسی زبان دانشگاه تهران در وب آو ساینس و اسکوپوس. درمجموعه مقاله‌های دومین همایش ملی نشریات علمی کشوربه کوشش محمدامین عرفان منش، مهدی رحمانی، مریم انصاری. تهران:کتابدار، 200-185.
-    میرزائی، الهام. (139۵). بررسی، شناسایی و اولویت‌بندی معیارهایی جهت ارزیابی نشریات علمی:دیدگاه سردبیران و دست اندرکاران نشریات علمی فارسی حوزه علوم انسانی. در:مجموعه مقاله‌های دومین همایش ملی نشریات علمی کشوربه کوشش محمدامین عرفان منش، مهدی رحمانی، مریم انصاری. تهران:کتابدار، ص 8۴-۶۹.
-    میری، سید محمد. (1392). کدی برای استاندارد کردن مقالات:چگونه می‌توان به DOI مجهز شد؟. قابل دسترس در:http://scinews. ir/?p=453
-    میرموسوی، مصطفی. (1392). مجلات Open Access بدانند:مجوز حق انتشار Creative Commons چیست؟. قابل دسترس در:http://scinews. ir/?p=228
-    نوروزی، علیرضا، عبد خدا، هیوا. (1390). نمایه‌سازی مجله‌های ا‌یران‌ی توسط پا‌یگاه‌های اطلاعات‌ی خارج‌ی: راهکارها‌ی‌ی برا‌ی بهبودآن. مدیریت اطلاعات سلامت، 8 (۴)، ص ۵۵۴- ۵۶۵.
-    ورع، نرجس، زراعت کار، ندا، پرتو، پرد‌یس. (1390). ارز‌یاب‌ی وب سا‌یت نشر‌یات انگل‌یس‌ی زبان رده بند‌ی شده توسط وزرات علوم، تحق‌یقات و فناور‌ی؛ و وزارت بهداشت و آموزش پزشک‌ی. مطالعات ملی کتابدار‌ی و سازماندهی اطلاعات، 88،ص 27- 37.  
 
-    Ming-tong, X. U. (2011). On the Construction of University Journal Website from the Establishment of Evaluation Indexes. Journal of Changchun Normal University, 7, 049.
-    Vaughan, L. , & Thelwall, M. (2003). Scholarly use of the Web: What are the key inducers of links to journal Web sites?. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 54 (1), 29-38.
CAPTCHA Image