Abstract
This article describes the impact of, and response to, Trofim D. Lysenko’s anti-genetics campaign in Poland between the years 1949 and 1956. It focuses particularly upon the response of three individuals – Teodor Marchlewski, Wacław Gajewski, and Aleksandra Putrament – who were central figures in the controversy in Poland. In addition to examining the responses and motivations of these individuals, the article also addresses the question of why the Lysenko-era in Poland ended relatively earlier than in neighboring Soviet-allied states such as Hungary, East Germany or Czechoslovakia, as well as 9 years before Lysenko was forced from power in the USSR. I argue that conditions specific to Polish politics and Poland’s relationship with the Soviet Union, during the Thaw after Stalin’s death, provided the opponents of “Lysenkoism” in Poland with an opportunity to criticize Lysenko, and restore Polish genetics. These conditions are linked to the near-revolution in Poland following the strike in Poznan in June, 1956, and successful transition of power between Edward Ochab and Władysław Gomułka the following October.
Article PDF
Similar content being viewed by others
References
1949. Journal of Heredity 40/7.
1950. Nature 4201/165: 731–732.
1953. Postepy Wiedzy Rolniczej 5/23: 90–93.
1954. Postepy Wiedzy Medycznej I/3: 319–328.
1955a. Kosmos 6/7: 729–806.
1955b. Kosmos 6/17: 730–733.
1956. Kosmos 4/21: 512.
15 Warszawskich dni. 1955. Warszawa: Iskry.
Bernacki, Włodzimierz, Głębocki, Henryk, Korkuć, Maciej, Musiał, Filip, Szarek, Jarosław and Zblewski, Zdzisław. Komunizm w polsce: Zdrada, zbrodnia, zakłamanie, zniewolenie. Kraków: Kluszczyński.
Bóbr, Jan. 1956. “Czy kryzys polskiej biologii?” Po prostu 4/356: 1, 6.
Bonusiak, Włodzimierz. 2007. Historia Polski (1944–1989). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
deJong-Lambert, William. 2009a. “From Eugenics to Lysenkoism: The Evolution of Stanisław Skowron.” Historical Studies in the Natural Sciences 39(3): 269–299.
deJong-Lambert, William. 2009b. “The ‘Spitzer Affair’: Genetics, McCarthyism and the Cold War.” Jarosław Suchoples, and Katy Turton (eds.), Forgotten by History: New Research on Twentieth Century Europe and America. Berlin, Germany:LIT Verlag, pp. 71–85.
Dembowski, Jan. 1949. O nowej genetyce i dyskusjach uczonych polskich o teorii Miczurina-Lysenki. Warszawa: Książka i Wiedza.
Ehrlich, Stefan and Rybicka, Krystyna. 1956. “O ‘upupieniu’ w biologii.” Po prostu 7/359: 1, 8.
Gajewski, Wacław. 1990. “Lysenkoism in Poland.” The Quarterly Review of Biology 65(4): 423–434.
Granville, Johanna. 2006. “Poland and Hungary, 1956: A Comparative Essay Based on New Archival Findings.” Kevin McDermott and Matthew Stibbe (eds.), Revolution and Resistance in Eastern Europe: Challenges to Communist Rule. Oxford/New York: Oxford University Press, pp. 57–77.
Hirszfeld, Ludwik. 1953. “W sprawie artykułu Mikołaja Olekiewicza pt. ‘Prawidłowość matematyczna a prawidłowość biologiczna’.” Kosmos 4(5): 67–69.
Huxley, Julian. 1949a. “Soviet Genetics: The Real Issue.” Nature 4155(163): 935–942.
Huxley, Julian. 1949b. “Soviet Genetics: The Real Issue.” Nature 4156(163): 974–982.
Jakubowski, Józef. 1975. Polityka oświatowa Polskiej Partii Robotniczej 1944–1948. Warszawa: Książka i Wiedza.
Jarocki, Robert. 2003. Genetyk i historia: Opowieść o Piotrze Słonimskim. Warszawa: Rosner i Wspólnicy.
Joravsky, David. 1970. The Lysenko Affair. Chicago, London: University of Chicago Press
Judt, Tony. 2005. Postwar: A History of Europe Since 1945. New York: Penguin.
Kamiński, Zbigniew. 1953. “Uwagi o artykule J. Parnasao.” Kosmos 3(4): 59–63.
Kaufman, Laura. 1953. “Stadialność u zwierzą.” Kosmos 4(5): 60–66.
Kelus, Andrzej and Łukaszewicz, Józef. 1953. “O pewnych prawidŁowościach biologicznych.” Kosmos 4(5): 69–74.
Kemp-Welch, A. 2008. Poland Under Communism: A Cold War History. Cambridge/New York: Cambridge University Press.
Kochański, Zdzisław. 1955. “Moskiewskie kontrasty i rozmowy z łysenką.” Po prostu 39/348: 2.
Kohler, Robert E. 1994. Lords of the Fly: Drosophila Genetics and the Experimental Life. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Krementsov, Nikolai. 1997. Stalinist Science. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Krzanowska, Halina. Recepcja w Polsce Przełomowych Odkryć Genetyki w XX Wieku. Polska Akademia Umiętności. Komisja Historii Nauki. Monografie 4: 294–295.
Kuźnicki, Leszek. 1955. “Darwinizm a łysenkizm.” Po prostu 42–43/351–352.
Kuźnicki, Leszek. 2002. Autobiografia: W kręgu nauki. Warszaw: Polska Akademia Nauk.
Łapiński, ZdzisŁaw and Tomasik, Wojciech. 2004. SŁownik realizmu socjalistycznego. Kraków: Uniwersitas.
Łysenko i kosmopolici. 1989. Warszawa: Niezależna Ofycina Wydawnicza.
Marchlewski, T. and Sliżyński, B. 1932. The Effect of X-Rays Upon Mutation Frequency in Drosophila funebris Fab. Cracovie: Imprimerie De L’Université.
Matalová, Anna and Sekerák, Jiří. 2004. Genetics Behind the Iron Curtain: Its Repudiation and Reinstitualisation in Czechoslovakia. Brno, Czech Republic: Moravian Museum.
Materiały konferencji biologów, agrobiologów i medyków w Kuźnicach, tom II. 1951. Warszawa: Książka i Wiedza.
Michajłów, Włodzimierz. 1948a. “Twórcza dyskusja o darwinizmie.” Nowe Drogi 7: 204–208.
Michajłów, Włodzimierz. 1948b. “Zwycięstwo teorii biologicznych Miczurina – Lysenki.” Nowe Drogi 12: 230–243.
Michajłów, Włodzimierz. 1953. “Dyskusja o problemach powstawania gatunków w ZSRR.” Kosmos 2(3): 40–49.
Michajłów, Włodzimierz and Petrusewicz, Kazimierz. 1954. Materiały konferencji młodej kadry biologów w Kortowie, 19.VIII-28.VIII.1953. Warszawa: Państwowy Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Mitchev, Dinko. 2004. “Anti-Mendelism in Bulgaria: Ideas, Confrontations and Discussions.” Folia Mendeliana 39.
“Nowe kierunki biologii.” 1949a. Rzeczpospolita, April 1: 2.
“Nowe kierunki biologii.” 1949b. Trybuna Ludu, April 1: 5.
“Nowe kierunki biologii, narada uczonych polskich.” 1949c. Życie Warszawy, April 1: 2.
“Od redakcji.” 1953. Kosmos 4/5: 24.
“Od redakcji.” 1954. Kosmos 4/5: 24.
Olekiewicz, Mikołaj. 1953. “O sprawdzaniu hipotez genetycznych (odpowiedź na artykuły polemiczne).” Kosmos 4(5): 75–83.
Paczkowski, Andrzej. 1995. The Spring Will Be Ours: Poland and the Poles from Occupation to Freedom. Jane Cave (trans.). Pennsylvania: The University of Pennsylvania Press.
Parnas, Józef. 1953. “Do dyskusji nad problemem powstawania gatunku.” Kosmos 4(5): 52–55.
Petrusewicz, Kazimierz, Michajłow, Włodzimierz and Skowron, Stanisław. 1952. Zagadnienia twórczego darwinizmu: Materiały kursu biologii w Dziwnowie, 7 VII–7 VIII 1952 r. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Petrusewicz, Kazimierz, Michajłow, Włodzimierz and Skowron, Stanisław. 1953. “W sprawie badań nad istotą i sposobem powstawania gatunków.” Kosmos 4(5): 3–8.
Pieniążek, Szczepan. 1950. “Wycieczka agrobiologów polskich do Zw. Radzieckiego.” Przegląd Ogrodniczy XXVII/12: 353–356.
Pieniążek, Szczepan. 1952. Osiągnięcia polskich miczurinowców sadowników. Towarzystwo Wiedzy Powszechnej, Tematyka: przyrodnicza: agrobiologia.
Pieniążek, Szczepan. 1953. “O mechanistycznych teoriach w amerykańskim sadownictiwe.” Postępy Wiedzy Rolniczej 3(21): 2–35.
Pieniążek, Szczepan. 1955. “Stulecie urodzin I.W. Miczurina.” Postępy Nauk Rolniczych 3(33): 5–14.
Pieniążek, Szczepan. 1956. “Z sesji miczurinowskiej w Moskwie (W związku z uroczystą sesją Wszechzwiazkowej Akademii Nauk Rolniczych im. Lenina w Moskwie poświęcona setnej rocznicy urodzin I.W. Miczurina).” Kosmos 2(19): 109–120.
Pieniążek, Szczepan. 1965. Dookoła sadowniczego świata. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Pieniążek, Szczepan. 1997. Pamiętnik sadownika. Warszawa: Rozwój SGGW.
Pieniążek, Szczepan, Gąsiorowska, Z, Kubicki, T, Leski, R. and Mańczak, J. 1951. Działka szkolna młodych miczurinowców. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Płudowski, Jerzy, Turski, Ryszard, Kuczyński, Janusz and Sroka, Mieczysław. 1957. Biologia i polityka: Materiały narady biologów zorganizowanej przez “Po prostu”. Warszawa: Książka i Wiedza.
Putrament, Aleksandra. 1956. “Uwagi w sprawie sesji Genetyczno-Hodowlanej Komitetu Nauk Rolniczych PAN.” Kosmos 3(20): 324–326.
Putrament, Aleksandra. 1990. “How I Became a Lysenkoist.” The Quarterly Review of Biology 65(4): 435–445.
Putrament, Aleksandra. 1995. “Lysenko and the Tragedy of Soviet Science. By Valery N. Soyfer; Leo Gruliow; Rebecca Gruliow.” The Quarterly Review of Biology 70(2): 209.
Raabe, Zdzisław. 1953. “O ‘skoku’ w rozwoju stadialnym.” Kosmos 3(4): 41–48.
Raabe, Zdzisław. 1954. “Uwagi na marginesie materiałów konferencji na temat stadialnośi rozwoju zwierząt.” Kosmos 6(11): 51–63.
Raabe, Zdzisław and Jaczewski, Tadeusz. 1953. “Uwagi o realności gatunku.” Kosmos 3(4): 49–59.
Rothschild, Joseph. 1993. Return to Diversity: A Political History of East Central Europe Since World War II. New York:Oxford University Press.
“Sadzimy ryż, budujemy socjalizm.” 2000. Gazeta wyborcza, June 29.
Skowron, Stalisław. 1953. “W odpowiedzi na artykuł Z. Raabego.” Kosmos 3(4): 63–65.
Skowron, Stalisław. 1970. Biologiczna szkoła krakowska. Warszawa:Wiedza Powszechna.
Stołyhwo, Kazimierz. 1946. W Niewoli u N.S.D.A.P.: Zestawienie Biograficzne w Okresie od 1.IX.1939–18.I.1945. Kraków: Nakładem Księgarni Floriana Trzecieckiego.
Stołyhwowa, Eugenia. 1927. W sprawie badań nad doborem płciowym u ludzi. Odbitka ze sprawozdań z posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego XIX. Wydział III.
Stołyhwowa, Eugenia. 1935. Sprawozdanie z Konferencji Międzynarodowej Federacji Organizacyj Eugenicznych w Zurychu w Lipcu 1934 r. Odbitka z Przeglądu Antropologicznego, T. IX.
Stone, Daniel. 2005. “The Cable Car at Kasprowy Wierch: An Environmental Debate in Interwar Poland.” Slavic Review 64(3): 601–624.
Strzelicki, Jan. 1955. “O sytuacji nie tylko w biologii.” Nowa Kultura 45/293: 2.
Tompkins, David. 2004. “Composing the Party Line: Music and Politics in Poland and East Germany, 1948–1957.” PhD diss., Columbia University.
Zblewski, Zdzisław. 2000. Leksykon PRL-u. Kraków:Znak.
“Zebranie naukowe zespołu genetyki komisji ewolucjonizmu PAN.” 1956. Kosmos 4/21: 512.
Zirkle, Conway. 1949. Death of a Science in Russia. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press.