Miłosierdzie i gospodarka – od gór pobożnych do wspólnego ratowania się w nieszczęściu

Autor

  • Józef Duda Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie image/svg+xml

DOI:

https://doi.org/10.18778/1899-2226.16.14

Słowa kluczowe:

philanthropy, usury, cheap credit, banks of mercy

Abstrakt

Charity, the core of the Gospel ethos, became one of the founding ideas of European civilization and distinguished it from others. In Polish territories, as in other Western European countries, charity work was conducted primarily by the Church, which together with its sense of Gospel duty, defended the weak by concerning itself with economic development. For this purpose, charitable credit institutions, so-called mounts of piety (montes pietatis), were established. They were continued by reformers, in a somewhat changed form, until the decline of the Polish Commonwealth (Republic). The most original institution of this kind was Rev. Stanisław Staszic’s foundation: the Hrubieszów Agricultural Society, which survived until the days of the Polish People’s Republic.

Bibliografia

„Głos Lubelski” 1922 nr 366.
Google Scholar

„Głos Lubelski” 1922 nr 366.
Google Scholar

„Teka Zamojska” 1921.
Google Scholar

Baranowski J.T., Wieś i folwark. Studia z dziejów agrarnych Polski, Warszawa 1914.
Google Scholar

Brodowska H., Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie, Warszawa 1956.
Google Scholar

Charewiczowa L., Praca w średniowiecznej Polsce, IV Zjazd Historyków w Poznaniu, Lwów 1925.
Google Scholar

Chodynicki H., Stosunek władz Królestwa Kongresowego do Towarzystwa Hrubieszowskiego [w:] Stanisław Staszic 1755-1826. Księga zbiorowa, red. Z. Kukulski, Lublin 1926.
Google Scholar

Czarnowski S., Filozofia społeczna w Polsce końca XVIII wieku i na początku XIX, Dzieła, t. 2, Warszawa 1956.
Google Scholar

Dowiat W.J., Polska państwem średniowiecznej Europy, Warszawa 1968.
Google Scholar

Duda J., Od nieurodzaju, powodzi, ognia i wojny. (Urządzenia pomocy gospodarczej dla wsi u schyłku Pierwszej Rzeczypospolitej), „Zamojskie Studia i Materiały” 2000 nr 3 (33).
Google Scholar

Duda J., Oświeceniowa idea reformy włościańskiej wobec przemian gospodarczych XIX wieku [w:] Ku prawdzie we wspólnocie człowieka i Boga, Lublin 1997.
Google Scholar

Duda J., Statut Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego, „Palestra” 1980, nr 271.
Google Scholar

Duda J., Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie – staszicowski model pomocy gospodarczej dla wsi, Lublin 1994.
Google Scholar

Encyklopedia Katolicka, t. 12, Lublin 2008.
Google Scholar

Geremek B., Litość i szubienica. Dzieje nędzy i miłosierdzia, Warszawa 1989.
Google Scholar

Jan Paweł II, Dives in misericordia.
Google Scholar

Kępski Cz., Idea miłosierdzia a dobroczynność i opieka, Lublin 2002.
Google Scholar

Kłoczowski J., Chrześcijaństwo w Europie Środkowo Wschodniej i budowa organizacji kościelnej [w:] Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, red. H. Samsonowicz, Wydawnictwo UNIVERSITAS, Kraków 2000.
Google Scholar

Koneczny F., Państwo w cywilizacji łacińskiej, Londyn 1981.
Google Scholar

Kościół w Polsce, t. 1, Średniowiecze, Kraków 1966.
Google Scholar

Koźmian K., Pamiętniki, t. 2, Wrocław 1972.
Google Scholar

Krzyżanowski A., Zakładka na sprzężaj w Pawłowicach. Przyczynek do dziejów kredytu włościańskiego w XVIII wieku, Kraków 1897.
Google Scholar

Kumor B., Kościelne stowarzyszenia świeckich na ziemiach polskich w okresie przedrozbiorowym, „Prawo Kanoniczne” 1967, nr 1/2.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1967.10.1-2.09

Leon XIII, Rerum novarum.
Google Scholar

Leś E., Od filantropii do pomocniczości: studium porównawcze rozwoju i działalności organizacji społecznych, Warszawa 2000.
Google Scholar

Madler T., Idee Staszicowskiego Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego, „Rolnictwo” 1933.
Google Scholar

Mandeville B., Bajka o pszczołach, Warszawa 1957.
Google Scholar

Mańkowski A., Banki pobożnych [w:] Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 r., t. l, red. A. Ajnenkiel, A. Mączak, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981.
Google Scholar

Mateja L., Oblicza miłosierdzia. Historyczne uwarunkowania rozwoju doktryny o miłosierdziu, Kraków 2003.
Google Scholar

McLaughlin J.L., Syn marnotrawny czy rozrzutny ojciec?, Wydawnictwo ESPE, Kraków 2006.
Google Scholar

Pazdro Z., Lichwa w świetle ustawodawstwa synodalnego polskiego w wiekach średnich, „Kwartalnik Historyczny” 1901, nr 1-0.
Google Scholar

Pius XI, Quadragesimo anno.
Google Scholar

Pronzato A., Przypowieści Jezusa, t. II, Kraków 2004.
Google Scholar

Przybylski R., Klasycyzm czyli prawdziwy koniec Królestwu Polskiego, Warszawa 1983.
Google Scholar

Radwan-Pragłowski J., K. Frysztacki, Społeczne dzieje pomocy człowiekowi: od filantropii greckiej do pracy socjalnej, Katowice 1988.
Google Scholar

Rakowski K., Wewnętrzne dzieje Polski, Warszawa 1908.
Google Scholar

Romaniuk K., Biblijny traktat o miłosierdziu, Ząbki 1994.
Google Scholar

Rostworowski E., Reforma pawłowska Pawła Ksawerego Brzostowskiego 1767-1795, „Przegląd Historyczny” 1953, nr 1/2.
Google Scholar

Sinko T., Od filantropii do humanitaryzmu i humanizmu, Warszawa 1960.
Google Scholar

Skarbek F., O dobroczynnym zakładzie dla rolników w Królestwie Polskim, „Roczniki Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 1824.
Google Scholar

Skarbek F., Pamiętniki, Poznań 1978.
Google Scholar

Skarbek F., Rozprawa o kasach zasiłku i oszczędności czytana na posiedzeniu publicznym 30 kwietnia 1823, „Roczniki Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk” 1924.
Google Scholar

Słyś W., Zarys historii gospodarczej Polski, Warszawa 1958.
Google Scholar

Smith A., Teoria uczuć moralnych, Warszawa 1989.
Google Scholar

Stanisław Staszic 1755-1826. Księga zbiorowa, red. Z. Kukulski, Lublin 1926.
Google Scholar

Stanisław Staszic prekursor spółdzielczości chłopskiej w Europie [w:] 150 lat Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego, Warszawa 1966.
Google Scholar

Staszic S., Krótki rys życia mojego [w:] Stanisław Staszic 1755-1826. Księga zbiorowa, red. Z. Kukulski, Lublin 1926.
Google Scholar

Staszic S., Pisma filozoficzne i społeczne, Warszawa 1954, t. l.
Google Scholar

Staszic S., Pochwała Andrzeja Zamojskiego [w:] Pochwała Marka Aurelego, red. A.L. Thomas, Warszawa 1916.
Google Scholar

Staszic S., Pochwała Andrzeja Zamojskiego [w:] Pochwała Marka Aurelego, red. A.L. Thomas, Warszawa 1916.
Google Scholar

Staszic S., Pochwała Ludwika Gutakowskiego [w:] Pochwała Marka Aurelego, red. A.L. Thomas, Warszawa 1916.
Google Scholar

Staszic S., Ród ludzki, Warszawa 1819.
Google Scholar

Strużek B., Stanisław Staszic a pierwociny spółdzielczości w Polsce [w:] 150 lat Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego, Warszawa 1966.
Google Scholar

Strzeszewski Cz., Kościół katolicki w Polsce wobec zagadnień społeczno-gospodarczych (966-1918) [w:] Księga 1000-lecia katolicyzmu w Polsce, red. M. Rechowicz, Lublin 1969.
Google Scholar

Szubartowski L., O miłosierdziu Boga, Lublin 2010.
Google Scholar

Św. Paweł, Drugi list do Koryntian, 8. 1-5, 13-14.
Google Scholar

Św. Paweł, List do Kolossan, 3. 12.
Google Scholar

Warężak J., Mons Pietatis w Łowiczu [w:] Studia z historii gospodarczej i społecznej, poświęcona prof. dr. Franciszkowi Bujakowi, Lwów 1931.
Google Scholar

Wojciechowski S., Historia spółdzielczości polskiej do 1914 roku, Kraków 1939.
Google Scholar

Wojewódzkie Archiwum Państwowe Lublin, Akta TRH, nr 5, Statut TRH, Akta TRH. Nr 10.
Google Scholar

Księga Uchwał Rady Gospodarczej.
Google Scholar

Zbyrad T., Renesansowe oblicze filantropii [w:] Renesansowy ideał chrześcijanina. Źródła jedności narodów Europy, red. J. Sajdek, Lublin 2006.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2013-05-15

Jak cytować

Duda, J. (2013). Miłosierdzie i gospodarka – od gór pobożnych do wspólnego ratowania się w nieszczęściu. Annales. Etyka W Życiu Gospodarczym, 16, 201–213. https://doi.org/10.18778/1899-2226.16.14

Numer

Dział

Artykuł