O Bożej ukrytości poważnie i bez ułatwień. Odpowiedź Krytykom

Miłosz Hołda

doi:10.18290/rf23711.25

Published : 2023-03-31

Vol. 71 No. 1 (2023)

On Divine Hiddenness Seriously and Without Facilitation: Reply to Critics

Miłosz Hołda

https://orcid.org/0000-0003-0649-2168

DOI: https://doi.org/10.18290/rf23711.25

Abstract

Divine hiddenness is a problem that demands to be treated with due seriousness. One should not run away from this problem. Nor should divine hiddenness be made easy by introducing solutions that make the tension associated with the hiddenness problem disappear or be alleviated. The solution I propose in my book Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu [The Spring and the Night: An Introduction into Contemporary Absconditheism], which I have called absconditeism, is an attempt to deal with the problem of hiddenness in its strongest possible form. I consider this problem by also taking into account the strongest version of theism, which is referred to as classical theism. The article is a combined response to texts authored by Maciej Bała, Ryszard Mordarski and Marek Słomka. I refer to the critics appearing in the above-mentioned texts, clarify my position and present the reasons why I believe that the absconditeism I propose, which is a serious and avoiding facilitations approach to the problem of hiddenness, is the right way of addressing this issue.

Keywords:

Divine hiddenness, absconditheism, Revelation, science, secularization

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Augustyn, św. 1986. Objaśnienia Psalmów. Ps 1–36. Tł. Jan Sulowski. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.

Bała, Maciej. 2023. „Debata o ukrytości Boga jako odpowiedź na procesy sekularyzacyjne”. Roczniki Filozoficzne 71, nr 1 [ten numer]: 461–470. DOI: https://doi.org/10.18290/rf23711.23.

Barbour, Ian. 2000. When Science Meets Religion. San Francisco: Harper.

Dodds, Michael. 2008. The Unchanging God of Love. Thomas Aquinas and Contemporary Theology on Divine Immutability. Washington: The Catholic University of America Press.

Emery, Gilles. 2005. „Niezmienność Boga miłości i problemy dyskursu o «cierpieniu Boga»”. W: Święty Tomasz Teolog. Wybór Studiów, 381–419. Warszawa, Kęty: Instytut Tomistyczny, Wydawnictwo Antyk.

Gogola, Jerzy. 2021. „Droga na Górę Karmel. Wprowadzenie”. W: Święty Jan od Krzyża. Dzieła. Tł. Bernard Smyrak, 171–180. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych.

Guardini, Romano. 1991. Bóg daleki, Bóg bliski. Tł. Jan Koźbiał. Poznań: W drodze.

Heller, Michał. 1994. Kosmiczna przygoda człowieka mądrego. Kraków: Znak.

Heller, Michał. 2008. Ostateczne wyjaśnienia wszechświata. Kraków: Universitas.

Heller, Michał, Alina Michalik i Józef Życiński (red.). 1987. Filozofować w kontekście nauki. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.

Hołda, Miłosz. 2022. „Threefold Hidden God”. TheoLogica: An International Journal for Philosophy of Religion and Philosophical Theology 6, no. 2: 206–218. DOI: https://doi.org/ 10.14428/thl.v6i2.63903

Hołda, Miłosz, i Dominique Lambert. 2021. „The Problem of Divine Hiddenness in the Context of Science”. Roczniki Filozoficzne 69, nr 3: 43–60. DOI: https://doi.org/10.18290/rf21693-3.

Jan Paweł II. 1990. „Posłanie Jego Świątobliwości Ojca Świętego Jana Pawła II do ojca George’a V. Coyne’a Dyrektora Obserwatorium Watykańskiego”. Tł. Jacek Dembek. http://www.obi. opoka.org.pl/zfn/012/zfn01201JanPawel.pdf: 1–10.

Kearney, Richard. 2011. Anatheism. Returning to God after God. New York: Columbia University Press.

Kołodziejczyk, Bartłomiej. 2020. „«Est Deus omnino simplex?» Prostota Boga w ujęciu św. Tomasza z Akwinu”. Roczniki Filozoficzne 68, nr 1: 77–97. DOI: https://doi.org/10.18290/ rf20681-4

Koszkało, Martyna, i Marek Pepliński. 2016. „Prostota”. W: Przewodnik po filozofii religii. Nurt analityczny, red. Janusz Salamon, 87–107. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Lennox, John. 2018. Czy nauka pogrzebała Boga?. Tł. Grażyna Gomola i Aleksander Gomola. Poznań: W drodze.

Leftow, Brian. 2004. „Eternity and Immutability”. W: The Blackwell Guide to the Philosophy of Religion, red. William Mann, 48–77. Oxford: Blackwell.

Marion, Jean-Luc. 2016. Idol i dystans. Tł. Wojciech Starzyński i Urszula Idziak-Smoczyńska. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Matka Teresa. 2015. „Pójdź, bądź moim światłem”. Prywatne pisma Świętej z Kalkuty. Tł. Miłosz Habura, Kraków: Znak.

Miller, Frederick. 2015. Próba wiary świętej Teresy z Lisieux. Tł. Wojciech Makarewicz. Poznań: Flos Carmeli.

Mordarski, Ryszard. 2016. „Wieczność”. W: Przewodnik po filozofii religii. Nurt analityczny, red. Janusz Salamon, 141–153. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Mordarski, Ryszard. 2023. „Czy współczesne rozumienie Bożej ukrytości prowadzi do ateizmu?”. Roczniki Filozoficzne 71, nr 1 [ten numer]: 389–412. DOI: https://doi.org/10.18290/ rf23711.19.

Moreland, James. 2008. Consciousness and the Existence of God. A Theistic Argument. New York, London: Routledge.

Peacocke, Arthur. 1991. Teologia i nauki przyrodnicze. Tł. Leszek Sokołowski. Kraków: Znak.

Piwowarczyk, Marek. 2017. „Prostota Boga”. W: Filozofia Boga. Część II: Odkrywanie Boga, red. Stanisław Janeczek i Anna Starościc, 357–393. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Polkinghorne, John. 2008. Nauka i stworzenie. Tł. Marek Chojnacki. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Przanowski, Mateusz. 2010. „Wprowadzenie do kwestii VII: O prostocie Bożej istoty”. W: Św. Tomasz z Akwinu. Kwestie dyskutowane o mocy Boga. Tom. IV. Tł. różni, 5–62. Kęty, Warszawa: Wydawnictwo Marek Derewiecki, Instytut Tomistyczny.

Przanowski, Mateusz. 2015a. „Niezmienność Boga a ofiara Chrystusa”. W: Mateusz Przanowski. Święty Tomasz z Akwinu o Bogu. Studia teologiczne, 359–384. Warszawa: Instytut Tomistyczny.

Przanowski, Mateusz. 2015b. „Prostota — centralne zagadnienie nauki o Bogu”. W: Mateusz Przanowski, Święty Tomasz z Akwinu o Bogu. Studia teologiczne, 53–135. Warszawa: Instytut Tomistyczny.

Salij, Jacek. 2007. „Jak nieskończenie doskonały i niezmienny Bóg może interesować się swoim stworzeniem?”. Przegląd Tomistyczny 13, nr 1: 161–172.

Słomka, Marek. 2023. „Wieczne problemy (nie)działania Boga w świecie oraz godzenia «Boga filozofii» z «Bogiem Objawienia». Refleksje na kanwie książki M. Hołdy «Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu»”. Roczniki Filozoficzne 71, nr 1 [ten numer]: 437–452. DOI: https://doi.org/10.18290/rf23711.21.

Tichy, Rafał. 2013. Ukryte oblicze. O mistyce i mesjanizmie. Poznań: Flos Carmeli.

Vanstone, W.H. 1977. Love’s Endeavour, Love’s Expense. London: Darton, Longmann, and Todd.

Weinandy, Thomas. 1985. Does God Change? The Word’s Becoming in the Incarnation. Still River: St. Bede’s Publications.

Życiński, Józef. 2002. Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego. Lublin: TN KUL.

Życiński, Józef. 2009. Wszechświat emergentny. Bóg w ewolucji przyrody. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Życiński, Józef. 2010. Metafizyka more biologico. W: Michał Heller, Józef Życiński. Pasja wiedzy, 103–121. Kraków: Petrus.