Couverture collection

Réforme de Richard de Saint-Vannes dans les Pays-Bas

[article]

doc-ctrl/global/pdfdoc-ctrl/global/pdf
doc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/resetdoc-ctrl/global/reset
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
Page 551

NOTES SUR LA RÉFORME

DE RICHARD DE SAINT-VANNES

DANS LES PAYS-RAS

La réforme de Gérard de Brogne au xe siècle fut incomplète : de nombreuses abbayes flamandes et lotharingiennes y avaient échappé, et son œuvre en se limitant au point de vue strictement ascétique ne pouvait avoir de conséquences durables (*).

Le début du xie siècle vit naître une autre activité réformatrice qui devait infuser à la vie monastique, si gravement atteinte depuis le morcellement de l'empire carolingien, des forces nouvelles. Ce mouvement eut pour point de départ le monastère de Saint-Vannes à Verdun. Richard de Saint-Vannes et ses disciples parmi lesquels Pompon de Stavelot et Leduin d'Arras, en furent les apôtres les plus actifs.

Le chanoine Cauchie 2, MM. Pirenne 3, Reynaud 4 et Sa- ckur δ rattachent cette réforme, que nous appellerons la réforme

(*) Sur la réforme de Gérard de Brogne ci. W. Sghultze. Gerhard von Brogne und die 'Klosterreform in Niederlothringen (Forschungen zur Deutschen Geschichte, t. XXV, 1885), p. 222-271. Gf aussi du même : Forschungen zur Geschichte der Klosterreform im X. Jahrhundert, Halle 1883.

(2) A. Cauchie. La querelle des investitures dans les diocèses de Liège et de Cambrai, Louvain, 1890, t. I (Recueil des travaux publiés par les membres des conférences d'histoire et de philologie, fasc. 2.)

(8) H. Pirenne, Histoire de Belgique, t. I, 3e édit., Bruxelles, 1909, p. 88.

(4) L. Reynaud, Les origines de V influence française en Allemagne, Paris, 1913, t. I, passim.

(*) É. Sackur? Die Cluniacenser in ihrer kirchlichen und Alii

doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccw doc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw