EN: Metamorphoses of the Idea of Social Justice. Part II: Social Justice as a Commutative Justice
Źódło/source:	Roczniki Filozoficzne, 66 (2018), nr 1
Strony/pages:	99-114

 

http://dx.doi.org/10.18290/rf.2018.66.1-6

 

Streszczenie

W latach 40 XIX wieku Luigi Taparelli i Antonio Rosmini wprowadzili do publicznego obie­gu termin „sprawiedliwość społeczna”. Od tamtego czasu znaczenie tego pojęcia znacznie się poszerzyło. Literatura przedmiotu notuje liczne identyfikacje tego konceptu. W tej części wska­zane zostały utożsamienia sprawiedliwości społecznej ze sprawiedliwością wyrównawczą (w od­mianach: karzącej, naprawczej i wymiennej). Niektóre z tego rodzaju identyfikacji zakła­da­ją istnienie podmiotów kolektywnych. Występują one jako czasowe bądź przestrzenne grupy spo­łeczne i kohorty.

 

 

Summary

In the 1840’s, due to Luigi Taparelli and Antonio Rosmini, the term of “social justice” emerg­ed. Since that time, its meaning has developed in many ways. In the literature of the subject, one can find numerous identifications of the term “social justice”. The article focuses on the identity of this term with justice framed as: a commutative justice (in its varieties: retributive, restorative and justice of exchange). Some of these concepts assume the existence of some kind of social persons. The author, in inevitably approximate analyses, tries to show specificity of particular types of meanings assigned to the notion of “social justice”.

 

  

Słowa kluczowe: etyka; filozofia polityki; sprawiedliwość społeczna; sprawiedliwość ogólna; spra­wiedliwość rozdzielcza.

Key words: ethics; philosophy of politics; social justice; legal justice; distributive justice.

 

 

Bibliografia/References:

 

1. Arystoteles. Etyka nikomachejska. Przeł. Daniela Gromska. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 77–300. Warszawa: Wydawnictwo Nau­kowe PWN, 1996.

2. Arystoteles. Etyka wielka. Przeł. Witold Wróblewski. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T. 5, 309–383. Warszawa: Wydawnictwo Nau­kowe PWN, 1996.

3. Barry, Brian. Why Social Justice Matters. Cambridge: Polity, 2005.

4. Becker, Gary Stanley. Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Przeł. Helena i  Krzysztof Hage­mejerowie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.

5. Böhm-Bawerk, Eugen von. Kapitał i zysk z kapitału. Tom II. Przeł. Władysław Zawadzki. Kraków: Gebethner i Wolff, 1925.

6. Böhm-Bawerk, Eugen von. Teoria wyzysku. Przeł. Zygmunt Straszewicz. Warszawa: Wydaw­nictwo „Ligi Pracy”, 1920.

7. Buchanan, Allen. Justice, Legitimacy, and Self-Determination: Moral Foundations for Inter­national Law. Oxford: Oxford University Press, 2003.

8. Capeheart, Loretta, i Dragan Milovanovic. Social Justice: Theories, Issues, and Movements. London: Rutgers University Press, 2007.

9. Ceva, Emanuela, i Enzo Rossi, red. Justice, Legitimacy, and Diversity: Political Authority Between Realism and Moralism. New York: Routledge, 2013.

10. Chmieliński, Maciej. „Cele kary kryminalnej i czynniki ograniczające wymiar kary w oświece­nio­wych koncepcjach penologicznych”. Studia Prawno-Ekonomiczne 89 (2013): 34–48.

11. Lavalette, Michael, i Gerry Mooney, red. Class Struggle and Social Welfare. New York: Routledge, 2013.

12. Consedine, Jim. Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego. Przeł. Michał Wo­łodź­ko i Kacper Gradoń. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej, 2004.

13. Fadul, Jose A. More Lessons in Chess and in Life. London: Lulu, 2009.

14. Fortin, Ernest L. „Natural Law and Social Justice”. W: Ernest L. Fortin. Classical Christianity and  the Political Order: Reflections on the Theologico-political Problem. Red. Brian J. Benestad, 223–242. Lanham: Rowman & Litteffield, 1996.

15. Fowers, Blaine J. The Evolution of Ethics: Human Sociality and the Emergence of Ethical Minded­ness. London: Palgrave Macmillan, 2015.

16. Gharajedaghi, Jamashid. Systems Thinking: Managing Chaos and Complexity: A Platform for Designing Business Architecture. Burlington: Elsevier, 2011.

17. Huerta de Soto, Jesus. Sprawiedliwość a efektywność. Przeł. Krzysztof Śledziński. War­szawa: Fijorr Publishing, 2010.

18. Jan XXIII. Mater et Magistra. NON POSSUMUS! Dostęp 14.01.2016. http://www.nonpossumus.pl/ encykliki/Jan_XXIII/mater_et_magistra/II.php.

19. Jankowska, Anna. „Marksizm a filozofia sprawiedliwości: perswazyjna definicja sprawie­dliwości a praktyka społeczna”. Etyka 19 (1981).

20. Kant, Immanuel. Metaphysik der Sitten. Berlin: L. Heimann, 1893.

21. Kaufman, Bruce E. „Economic analysis of labor markets and labor law: an  institutional/industrial relations perspective”. W: Research Handbook on the Economics of Labor and Employment Law. Red. Michael L. Wachter, Cynthia L. Estlund, 52–104. Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 2012.

22. Kirk, Russell. Przyszłość konserwatyzmu. Przeł. Borys Walczyna . Warszawa: Prohibita 2012.

23. Kowalczyk, Stanisław. „Państwo a problem sprawiedliwości społecznej”. Annales. Etyka w życiu gospodarczym 12 (2009), nr 1: 171–178.

24. Lee, John R. Is “Social Justice” Justice? A Thomistic Argument for “Social Persons” as the Proper Subjects of the Virtue of Social Justice. Ann Arbor: ProQuest, 2008.

25. Marks, Karol. Kapitał. T. I. Przekład zbiorowy. Warszawa: Hachette, 2010.

26. Marks, Karol. „Krytyka Programu Gotajskiego”. Przeł. Antoni Bal. W: Karol Marks i Fryderyk Engels. Dzieła. T. 19, 13–38. Warszawa: Książka i Wiedza, 1972.

27. Maryniarczyk, Andrzej. „O właściwą miarę sprawiedliwego działania”. W: Sprawie­dliwość — idee a rzeczywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 15-25. Lublin: Fundacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.

28. Mau, Steffen, i Benjamin Veghte. „Introduction: Social Justice, Legitimacy and the Welfare State”. W: Social Justice, Legitimacy and the Welfare State. Red.

29. Steffen Mau i Benjamin Veghte, 1–16. Aldershot: Ashgate Publishing, 2007.

30. Messner, Johann. „Zum Begriff der sozialen Gerechtigkeit”. W: Die so­ziale Frage und der Katho­lizismus. Die soziale Frage und der Katholizismus. Festschrift zum 40jährigen Jubi­läum der Enzyklika « Rerum Novarum ». Veröffentlichungen der Sektion für Sozial- und Wirt­­schaftswissenschaft der Görres-Gesellschaft, 416–435. Paderborn: F. Schöningh, 1931.

31. Minogue, Kenneth. „Social Justice and the Metaphor of Gaps”. Krakowskie Studia Mię­dzy­narodowe 2008, nr 1: 61–68.

32. Mosley, Albert G., i Nicholas Capaldi. Affirmative Action: Social Justice or Unfair Preference? Lanham: Rowman & Littleffield, 1996.

33. Muhler, Emil. Die Idee des gerechten Lohnes nach katholischer Auffassung mit besonderer Be­rücksichtigung des Familienlohnes. München: Kommissionsverlag Buch. Leo­haus, 1924.

34. Mukherjee, Ramkrishna. Classification in Social Research: A Critique and Revision of the Free Will Defense in Theodicy. Albany: SUNY Press, 1983.

35. Novak, Michael. „Hayek: Practitioner of Social Justice”. W: Michael Novak. Three in One: Essays on Democratic Capitalism, 1976-2000. Red. Edward W. Younkins, 119–141. Lanham: Rowman & Littlefield, 2001.

36. Peczenik, Aleksander. „Dogmatyka prawa, sprawiedliwość i system”. W: Studia z filozofii prawa. Red. Jerzy Stelmach, 135–148. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2001.

    Peffer, Rodney G. Marxism, Morality, and Social Justice. Princeton: Princeton University Press, 2014.

37. Pesch, Heinrich. Christliche Gesellschaftsordnung. Freiburg: Herder, 1893.

38. Pesch, Heinrich. Ethics and the National Economy. Przeł. z niemieckiego na angielski Rupert Ederer. Manila: Divine Word Publications, 1988.

39. Pius XI, Quadragesimo Anno, MOP – Miedzynarodowa Organizacja Pracy. Dostęp 23. 11. 2015. http://www.mop.pl/doc/html/encykliki/Quadragesimo%20anno.htm.

40. Platon. Gorgiasz. Przeł. Władysław Witwicki. Kęty: Antyk, 1999.

41. Platon. Państwo. Przeł. Władysław Witwicki. Warszawa: Alfa, 1994.

42. Płatek, Monika, i Michał Fajst, red. Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. War­szawa: Liber, 2005.

43. Płatek, Monika. „Teoria sprawiedliwości naprawczej”. W: Sprawiedliwość naprawcza. Idea. Teoria. Praktyka. Red. Monika Płatek i Michał Fajst, 71–107. Warszawa: Liber, 2005.

44. Rouche, Michel. „Wczesne średniowiecze w zachodniej Europie”. W: Historia życia pry­watnego. t. 1: Od Cesartwa Rzym­skiego do roku tysięcznego. Red.

45. Philippe Ariès i Geor­ges Duby. Przeł. Krystyna Arustowicz i Maria Rostworowska, 437–584. Wrocław: Osso­li­neum, 2005.

46. Shields, Leo William. The History and Meaning of the Term Social Justice. Notre Dame, Ind.: University of Notre Dame, 1941.

47. Stoiński, Andrzej. Idea sprawiedliwości społecznej. Wstępna klasyfikacja znaczeń. Olsztyn: Wy­dawnictwo UWM, 2017.

48. Tarasiewicz, Paweł. Marksistowska koncepcja sprawiedliwości. W: Sprawiedliwość – idee a rze­czywistość. Red. Piotr Jaroszyński i Mieczysław Albert Krąpiec, 107–122. Lublin: Fun­dacja „Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej”, 2009.

49. Tocqueville, Alexis de. Dawny ustrój i rewolucja. Przeł. Hanna Szumańska-Grossowa. Warszawa: Aletheia, 2005.

50. Waleszczuk, Zbigniew. „System solidaryzmu Heinricha Pescha”. Perspectiva 6 (2007), nr 1: 156–191.

51. Wesoły, Waldemar. „Sprawiedliwość w nauczaniu Kościoła katolickiego”. Studia War­mińskie 47 (2010): 281–305.

52. Wolterstorff, Nicholas. Justice in Love. Cambridge: Wm.B. Eerdmans Publishing, 2015.

53. Wróbel, Piotr. „Postulat sprawiedliwości społecznej a idea sprawiedliwości”. Studia Socialia Cracoviensia 5 (2013), nr 1: 135–150.

54. Żyro, Emilia. „Aksjologiczna treść pojęcia sprawiedliwości w poglądach Karola Marksa”. Etyka 1 (1966): 191–217.

Informacja o autorze/Information about Author:

Dr Andrzej Stoiński — Instytut Filozofii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; adres do korespondencji: ul. K. Obitza 1, 10–725 Olsztyn; e-mail: andrzej.stoinski@gmail.com

 
 

Cytowanie/Citation information:

Stoiński, Andrzej. 2018. Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część II: Sprawiedliwość społeczna jako sprawiedliwość wyrównawcza. "Roczniki Filozoficzne" 66, 1: 99-114, DOI: 10.18290/rf.2018.66.1-6.