Abstract

Bestaat de kernactiviteit van de meester erin om zijn eigen kennis uit te leggen en over te dragen? De Franse filosoof Jacques Rancière laat zien dat een gelegenheidsexperiment van Joseph Jacotot ons een ander voorbeeld aanreikt: de onwetende meester. In zijn boek De onwetende meester: vijf lessen over intellectuele emancipatie (Le maître ignorant: Cinq leçons sur l'émancipation intellectuelle) stelt hij dat de onwetende meester evengoed of zelfs beter in staat is leerlingen iets te leren dan de wetende meester. Rancière neemt in feite twee onderwijspraktijken als voorbeeld: de traditionele praktijk van de wetende meester die uitleg geeft en kennis overdraagt en de experimentele praktijk van de onwetende meester die geen uitleg geeft maar vooral gericht is op de verificatie van aandacht. In dit artikel wil ik op basis van een korte analyse van deze twee praktijken laten zien hoe we uit Rancière’s boek een model kunnen afleiden voor het articuleren van de theoretische principes die impliciet in onderwijspraktijken werkzaam zijn. Dit model is gestoeld op het volgende uitgangspunt: door een succesvolle of juist problematische onderwijspraktijk als voorbeeld te nemen kunnen we de theoretische principes articuleren die erin werkzaam zijn. Dit schept de mogelijkheid om de focus van de van de praktijken naar de principes te verleggen. Hierdoor wordt de onderwijspraktijk op een nieuwe manier inzichtelijk en kunnen we haar theoretisch expliciteren.