Wydawnictwo KUL (2006)
Authors |
|
Abstract |
Przedmowa
Problematyka związana z zależnościami przyczynowymi, ich modelowaniem i odkrywa¬niem, po długiej nieobecności w filozofii i metodologii nauk, budzi współcześnie duże zainteresowanie. Wiąże się to przede wszystkim z dynamicznym rozwojem, zwłaszcza od lat 1990., technik obli¬czeniowych. Wypracowane w tym czasie sieci bayesowskie uznaje się za matematyczny język przyczynowości. Pozwalają one na daleko idącą auto¬matyzację wnioskowań, co jest także zachętą do podjęcia prób algorytmiza¬cji odkrywania przyczyn.
Na potrzeby badań naukowych, które pozwalają na przeprowadzenie eksperymentu z randomizacją, standardowe metody ustalania zależności przyczynowych opracowano na początku XX wieku. Zupełnie inaczej sprawa przedstawia się w przypadku badań nieeksperymentalnych, gdzie podobne rozwiązania pozostają kwestią przyszłości.
Zadaniem tej książki jest podanie warunków, które powinny być spełnione przez te rozwiązania, oraz sformułowanie proceduralnego kryterium zależności przy¬czynowych jako szczegółowej realizacji tych warunków. Pociąga ono waż¬kie konsekwencje dla filozofii i metodologii nauk, które ujawnia – podany w Części II – zarys me-todolo¬gii proceduralnej.
W literaturze przedmiotu brakuje w miarę wszechstronnego i systema¬tycznego omówie¬nia najnowszych filozoficznych i metodologicznych dys¬kusji na temat przy¬czynowości, co niech będzie wytłumaczeniem, dlaczego w niektórych punktach obecnej książki szczegółowo referuję trudno dos¬tępne teksty źró¬dłowe.
Przymiotnik „proceduralny” używam tu w znaczeniu węższym niż Huw Price (w którego pracach właściwszy byłby termin „kryterialny”) dla podkre¬ślenia – zgodnie z łacińskim źródłosłowem procedo – że dla ustalenia przy¬czyny niezbędne jest podjęcie przez uczonych określonych interakcji z ba¬daną rzeczywistością.
Zalążki zamysłu prezentowanego w tej książce przedstawiłem podczas warsztatów filozoficznych „Philosophy and Probability” w roku 2002, zor¬ganizowanych przez Instytut Filozofii Uniwersytetu w Konstancji. Wdzięczny jestem uczestnikom tych warsztatów za uwagi, a przede wszyst¬kim następującym osobom: Luc Bovens, Brandon Fitelson, Alan Hájek, Stephan Hartmann oraz Jon Williamson. Podczas międzynarodowej konferencji „Analytical Pragmatism”, zorgani¬zowanej w Lublinie w roku 2003 przez Wydział Filo¬zofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, odniosłem swoją koncepcję do prac Nancy Cartwright. Szczególnie inspirujący okazał się komentarz Huw Price’a do mojego referatu i przeprowadzona z nim dysku¬sja.
Ujęcie koncepcji metodologii proceduralnej na szerszym tle współ-czes¬nego nurtu empirystycznego w filozofii nauki przedstawiłem w roku 2004 podczas konferencji „5th Quadrennial Fellows Conference”, zorgani¬zowanej przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu. Szczególnie pomocne w dalszych moich pra¬cach były uwagi Jamesa Bogena, Janet Kourany, Jamesa Lennoxa, Johna Nortona, Thomasa Bonka, Jana Woleńskiego i Johna Worralla, za które wyra¬żam swoją wdzięczność.
Korpus książki powstał podczas mojego stażu w Centrum Filozofii Nauki w Pittsburghu, który odbyłem jako stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w roku akademickim 2004-2005. Uczestniczyłem w tym czasie w życiu naukowym Centrum i w pracach badawczych zespołu z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Carnegie-Mellon w Pittsburghu kierowanego przez Clarka Glymoura. Na jego ręce składam podziękowanie za wiele po¬mocnych uwag do moich wy¬stąpień oraz tekstów i za dyskusje przede wszystkim z nim samym i z jego najbliższymi współpracownikami: Peterem Spirtesem oraz Richardem Scheinesem, a także pozostałymi członkami tego zes¬połu, doktorantami i uczestnikami seminarium badawczego „Causality in the Social Sciences”.
Za wieloletnie wsparcie, wielopłaszczyznowe inspiracje towarzyszące pi¬saniu tej książki, a także liczne pomocne uwagi do jej wcześniejszych wersji dziękuję przede wszystkim Księdzu Profesorowi Andrzejowi Bronkowi oraz Księdzu Profesorowi Józefowi Herbutowi, współprowadzącemu seminarium doktorskie w Katedrze Metodologii Nauk Katolickiego Uniwersytetu Lubel¬skiego im. Jana Pawła II, jak również pozostałym uczestnikom tego semina¬rium.
Dziękuję mojej Żonie, dr Annie Kawalec za wiele wysiłku włożonego w ulepszenie redakcji – językowej i merytorycznej – obecnej książki.
Książkę tę można czytać na kilka sposobów. Czytelnikom zainteresowa¬nym przede wszystkim prowadzeniem badań empirycznych polecałbym rozpoczęcie od Rozdziału 2. i kontynuację pozostałych rozdziałów Części I, a następnie Dodatków.
Czytelnikom zainteresowanym problemami filozo¬fii i metodologii nauk polecałbym rozpoczęcie lektury książki od Części II i uzupełniającą lekturę Rozdziału 2., a następnie Wprowadzenia i Zakończenia.
Czytelnikom mniej zainteresowanym zagadnieniami teoretycznymi pole¬całbym zapoznanie się z fascynującymi dziejami odkrycia przyczyn cholery przez Johna Snowa, które rekonstruuję w Rozdziale 1. W dalszej części nato¬miast polecałbym przejście do Wprowadzenia i Zakończenia, które w mniej specjalistyczny sposób przybliżają proponowane tu rozstrzygnięcia.
Tekst książki nie był dotąd publikowany. Wyjątkiem są pewne fragmenty Rozdziału 8. oraz 9., które w zmienionej postaci ukazały się w Rocznikach Filozoficznych (Kawalec 2004).
Lublin, luty 2006 r.
|
Keywords | Science Methodology Science Philosophy Logic, Symbolic and mathematical |
Categories | (categorize this paper) |
Buy this book |
Find it on Amazon.com
|
Call number | Q175.K2362 2006 |
ISBN(s) | 8373633626 9788373633629 |
Options |
![]() ![]() ![]() |
Download options
References found in this work BETA
Making Things Happen: A Theory of Causal Explanation.James Woodward - 2003 - Oxford University Press.
The Advancement of Science: Science Without Legend, Objectivity Without Illusions.Philip Kitcher - 1993 - Oxford, England: Oxford University Press.
Essays on Actions and Events: Philosophical Essays Volume 1.Donald Davidson - 1970 - Clarendon Press.
View all 172 references / Add more references
Citations of this work BETA
Kryterium Akaike: prostota w języku statystyki.Łukasz Kukier, Marek Szydłowki & Paweł Tambor - 2009 - Roczniki Filozoficzne 57 (1):91-126.
Uwagi o pojęciu przyczynowości u Jana Łukasiewicza.Zbigniew Wolak - 2016 - Argument: Biannual Philosophical Journal 6 (2):413-428.
Problemy terminologiczne w argumentach za istnieniem Boga.Wolak Zbigniew - 2014 - Argument: Biannual Philosophical Journal 4 (2):341-358.
TEORIA SPRAWSTWA OSOBOWEGO. U PODSTAW ANTYNATURALISTYCZNEJ PSYCHOLOGII.Kawalec Pawel - 2006 - Roczniki Psychologiczne 9 (1):235-238.
Similar books and articles
Logic, Methodology and Philosophy of Science at Warsaw University: Studies and Contributions to the 11th International Congress of Logic, Methodology and Philosophy of Science, Kraków (Cracow) August 20-26, 1999. [REVIEW]Mieszko Tałasiewicz (ed.) - 2002 - Wydawn. Nauk. Semper.
Logic, Methodology, and Philosophy of Science, Vii: Proceedings of the Seventh International Congress of Logic, Methodology, and Philosophy of Science, Salzburg, 1983.Ruth Barcan Marcus, Georg Dorn & Paul Weingartner (eds.) - 1986 - Elsevier.
Volume of Abstracts: 12th International Congress of Logic, Methodology, and Philosophy of Science, Oviedo, August 7-13, 2003. [REVIEW]Eva Álvarez, Roger Bosch & Lorena Villamil (eds.) - 2003 - Departamento de Filosofía, Universidad de Oviedo.
Logic, Methodology, and Philosophy of Science Vi: Proceedings of the Sixth International Congress of Logic, Methodology, and Philosophy of Science, Hannover, 1979.L. Jonathan Cohen (ed.) - 1982 - Sole Distributors for the U.S.A. And Canada, Elsevier North-Holland.
Logic, Methodology and Philosophy of Science Ix: Proceedings of the Ninth International Congress of Logic, Methodology, and Philosophy of Science, Uppsala, Sweden, August 7-14, 1991. [REVIEW]Dag Prawitz, Brian Skyrms & Dag Westerståhl (eds.) - 1994 - Elsevier.
Logic, Methodology and Philosophy of Science.Patrick Suppes (ed.) - 1963 - New York: American Elsevier Pub. Co..
Logic, Methodology and Philosophy of Science.Ernest Nagel (ed.) - 1962 - Stanford, Calif., Stanford University Press.
Points of View and Their Logical Analysis.Antti Hautamäki - 1986 - Helsinki: Societas Philosophica Fennica.
Logic, Methodology and Philosophy of Science: Proceedings of the 1964 International Congress.Yehoshua Bar-Hillel (ed.) - 1965 - Amsterdam: North-Holland Pub. Co..
Intuicja Intelektualna W Metafizyce Ogólnej Jakuba Maritaina : Studium Z Historii Metodologii Metafizyki Klasycznej.Edmund Morawiec - 2000 - Wydawn. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Analytics
Added to PP index
2013-04-21
Total views
1,568 ( #3,198 of 2,507,805 )
Recent downloads (6 months)
123 ( #5,555 of 2,507,805 )
2013-04-21
Total views
1,568 ( #3,198 of 2,507,805 )
Recent downloads (6 months)
123 ( #5,555 of 2,507,805 )
How can I increase my downloads?
Downloads