The aim of this paper is to analyze the implications flowing from adopting methodological naturalism in science, with special emphasis on the relation between science and religion. Methodological naturalism, denying supernatural and teleological explanations, influences the content of scientific theories, and in practice leads to vision of science as compatible with ontological naturalism and in opposition to theism. Ontological naturalism in turn justifies the acceptance of methodological naturalism as the best method to know the reality. If we accept realistic interpretation (...) of scientific theories, then methodological naturalism conflicts science with religion. Theistic evolution does not seem to be a proper way to reconcile Darwinism and methodological naturalism with theism. Many of such propositions are boiled down to deism. Although evolution can be interpreted theistically, it is not the way in which majority of modern scientists and respectable scientific institutions understand it. (shrink)

This article introduces a model of levels of analysis applied to statements found in philosophical, scientific, and religious discourses in order to facilitate a more accurate description of the relation between science and religion. The empirical levels prove to be the most crucial for the relation between science and religion, because they include statements that are important parts of both scientific and religious discourse, whereas statements from metaphysical levels are only important in terms of religion and are neutral in relation (...) to particular scientific theories. In particular, the rejection of certain ontological assumptions behind special divine action logically entails the rejection of the literal meaning of empirical statements describing special open expression of supernatural factors in nature. Such a rejection also entails an essential revision of many religious systems of beliefs, including traditional Christian theism. (shrink)

W artykule przedstawione zostaną różne sformułowania argumentu z pragnień, wysuniętego przeciwko naturalizmowi, autorstwa Clive’a S. Lewisa. Analizie zostaną poddane zarzuty o brak logicznej poprawności jego wywodu oraz dotyczące zwodniczego charakteru czynników irracjonalnych, do jakich zaliczają się uczucia i pragnienia. Wykazane zostanie, że sformułowania, w których mamy do czynienia z brakiem konkluzywności antynaturalistycznego wniosku Lewisa, można jednak traktować jako poznawczo wartościowe, gdyż są one oparte na indukcyjnym schemacie wnioskowania. Istnieją natomiast sformułowania, które jedynie wielkim kosztem, jakim jest uznanie Wszechświata za absurdalny, (...) można uznać za niekonkluzywne. Podejrzenie, iż odwołanie do czynników irracjonalnych osłabia argumentację Lewisa, okazuje się błędne. -------------- Zgłoszono: 22/07/2020. Zrecenzowano: 30/08/2020. Zaakceptowano do publikacji: 19/09/2020. (shrink)

In my paper I'm going to present and evaluate position that science and religion (Christianity) do not contradict each other and that they rather answer different kinds of questions and solve different problems. Even if they both claim anything about the origin of Universe or human their claims are made from various, independent perspectives. Advocates of complementarity of science and religion state that science is a search for empirical data while religion refers to the domain of values and meaning. In (...) effect they are complementary to each other and their connection gives richer and consistent picture of reality. I agree that there are many problems and questions that are not common to scientific and religious domains, but I'm also going to show that meaning of many religious claims - also the crucial ones - is dependent upon existence of some facts in empirical world included to realm of science. I will also argue that the thesis of complementarity of science and religion is based on discredited neopositivistic picture of science as free from any philosophical commitments. (shrink)

W artykule przedstawiam tezę, uznawaną przez większość uczonych, że spełnianie postulatu naturalizmu metodologicznego jest warunkiem koniecznym naukowości oraz wskazuję na jej znaczenie dla relacji nauki i religii. Mówiąc o religii w tym artykule, mam na myśli przede wszystkim teizm chrześcijański. Staram się wykazać, że współczesna nauka nie pozostawia żadnych luk ani w naszej wiedzy (nie mam bynajmniej na myśli tego, że wszystkie problemy zostały już przez naukę rozwiązane), ani w porządku przyrodniczego świata, których wyjaśnienie wymagałoby odwołania do jakiejś nadnaturalnej, transcendentnej (...) sfery postulowanej przez religie teistyczne. W chrześcijaństwie uznaje się zajście takich zdarzeń w historii Wszechświata, dla wyjaśnienia których, konieczne jest odwołanie do takich działań czynników nadnaturalnych, które łamią naturalny porządek przyrodniczy. Jeśli faktycznie tak jest, to można twierdzić, iż współczesna nauka jest niezgodna z doktryną chrześcijańską. Będę argumentował również, że jeśli przyjmuje się realistyczną interpretację teorii naukowych powstałych na bazie naturalizmu metodologicznego oraz uwzględnia się znaczenie nauki we współczesnej kulturze Zachodu, to naukowy model rzeczywistości (jeżeli możemy mówić o istnieniu takiego modelu) należy uznać za skłaniający do ateizmu. (shrink)

W bogatej literaturze poświęconej C.S. Lewisowi wskazuje się na trzy spotykane w jego publikacjach argumenty przeciwko naturalizmowi filozoficznemu. Są to argument z rozumu, argument z moralności oraz argument z Pragnienia (lub pragnienia transcendencji). Celem artykułu jest wykazanie, że Lewis przedstawił także inne antynaturalistyczne rozumowanie odwołujące się do numinotycznej bojaźni, o której pisał Rudolf Otto. W tekście omawiam charakterystykę Pragnienia dokonaną przez Lewisa oraz spotykane w literaturze ujęcia Pragnienia, w których zestawia się je z doświadczeniem numinotycznym. Wykazuję, że Lewis charakteryzował Pragnienie, (...) pisząc o uczuciach rozkoszy, tęsknoty, smutku i niezaspokojenia, wskazywał na subiektywność tego doświadczenia, twierdził, że wywoływane jest ono przez rzeczy z tego świata oraz że ma ono charakter powszechny. Cechy te odróżniają je od doświadczenia numinotycznego. Odmiennie niż w doświadczeniu numinotycznym jest to też odczucie braku czegoś, a nie obecności Boga czy bóstwa. Na tej podstawie argumentuję, że wbrew popularnym ujęciom, Pragnienie, o którym pisał Lewis, różni się istotnie od doświadczenia numinotycznego, a przede wszystkim od doświadczenia numinotycznej bojaźni. Ponieważ Lewis odwoływał się do doświadczenia numinotycznego w swojej argumentacji przeciwko naturalizmowi, stąd można mówić o istnieniu czwartego antynaturalistycznego argumentu Lewisa – argumentu z numinotycznej bojaźni. (shrink)

The article covers the problem of testability of intelligent design theory. The objection that intelligent design theory does not correspond to principle of methodological naturalism is discussed. I show that recognizing intelligent causes is commonly applied in science. I present the "specification-complexity" criterion, an attempt to generalize the criteria used to define the problem in particular sciences. This criterion - together with the concept of explanatory filter - is to guarantee the testability of intelligent design theory. The irreducible complexity criterion, (...) which is to recognize design in biology, is brought forward. The problem of progressiveness of intelligent design theory is also reported. The analysis leads to the conclusion that functioning in intelligent design theory criterion of design recognition belongs to probability and complexity theory and that theory discussed is empirically testable. (shrink)