Kontakty z innymi narodami na przestrzeni dziejów przyczyniają się do przejmowania przez dany system językowy leksyki obcego pochodzenia. W tym momencie zanikają ich pierwotne powiązania z innymi leksemami, które miały w języku wyjściowym. Wchodzą one w nowe relacje semantyczne w danym polu wyrazowym i w ten sposób stają się jego nieodłącznym elementem. Na płaszczyźnie semantycznej podlegają procesowi asymilacji, co znacznie wpływa na strukturę danego pola wyrazowego i przyczynia się do zmian w jego obrębie. Zapożyczenia z innego języka mogą ze względu (...) na swe znaczenie stać się w danych polach hiperonimami lub też pojawić się w nowym otoczeniu leksykalnym obok rodzimych synonimów i pojawić się tam jako hiponimy i kohiponimy. Ich użycie zależy jedynie od użytkownika języka, w zależności od kontekstu językowego i sytuacyjnego. Niniejszy artykuł obejmuje analizę grupy rzeczowej PRASA I DRUKARSTWO we współczesnej polszczyźnie wraz z jej polami wyrazowymi w aspekcie zapożyczeń ze źródła niemieckiego. (shrink)

The matter under consideration in this article is the problem of borrowed German lexical elements and their existence in Polish language. The starting point is a short overview of the extralingual mechanism of the change in meaning of this borrowed vocabulary in Polish.

W świecie współczesnych mediów prasa nadal odgrywa znaczącą rolę w przekazywaniu informacji ze świata polityki, kultury, nauki i życia społecznego. Obok funkcji poznawczej ma ona za zadanie wprowadzić elementy rozrywki – w postaci karykatury, żartów rysunkowych czy krótkich śmiesznych tekstów, piętnujących ludzkie zachowania, przedstawiających w krzywym zwierciadle rzeczywistość, w której żyjemy. Ciekawą rzeczą jest znaczenie niemieckiego określenia Pressewitz, które może być rozumiane jako `żart prasowy` oraz `żart o prasie`. Niniejszy artykuł jest próbą udzielenia odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywają żarty (...) prasowe w kształtowaniu obrazu rzeczywistości poprzez ośmieszające przedstawienie zjawisk społecznych, ludzkich zachowań i postaw oraz jaki obraz funkcjonowania prasy pojawia się jako temat żartów. (shrink)

The matter under consideration in this article is the problem of borrowed German lexical elements and their life in the borrowing Polish language. The starting point is a short overview of the elements of the lexical field of science and their change of meaning in the Polish language.

In this article an attempt is made to discuss the German joke regarding its assignment to the class of bad jokes in German. The question of what is a pun and what determines that a humorous text can be classified as bad or good is also important and very interesting. No less important are questions about the possibility of breaking all rules and norms, both of linguistic and social natures. These considerations are documented by examples of German jokes; on the (...) one hand Loriot’s texts, texts from “Was guckst du?” and on the other from websites. The question of whether an analysed joke is good or bad still remains open despite all possible classification attempts, because its interpretation is subjective, to be assessed for what it is by the recipient from the outset. (shrink)

Zmiany dokonujące się w języku na przestrzeni dziejów są wynikiem zmian w rzeczywistości pozajęzykowej. Nowe elementy leksyki są m. in. efektem procesu zapożyczenia z innych języków. Słowa te w momencie przejmowania ich przez inny język tracą swe wszelkie pierwotne powiązania z innymi leksemami, które miały w języku, z jakiego zostały przejęte, i wchodzą w nowe relacje semantyczne z istniejącymi już w danym poiu wyrazowym słowami, stając się jego nieodłącznym elementem. W procesie asymilacji na płaszczyźnie semantycznej wchodzą one w nowe dla (...) siebie relacje paradygmatyczne i syntagmatyczne, wpływając znacząco na strukturę danego pola wyrazowego i przyczyniając się do zmian w jego obrębie. Zapożyczone z innego języka wyrazy mogą ze względu na swe znaczenie stać się w danych polach elementami dominującymi lub też pojawić się w nowym otoczeniu leksykalnym obok rodzimych synonimów. Jedynie użytkownik języka, przy uwzględnieniu kontekstu językowego i sytuacyjnego, decyduje o ich użyciu. (shrink)

W wyniku kontaktów polsko-niemieckich na płaszczyźnie kultury, polityki i gospodarki na przestrzeni dziejów pojawiły się w języku polskim liczne wyrazy pochodzenia niemieckiego. We współczesnej polszczyźnie występuje bardzo wiele zapożyczeń niemieckich, z czego większość stanowią rzeczowniki. Najczęściej jednak ich obce pochodzenie nie jest znane przeciętnemu użytkownikowi języka polskiego, gdyż wyrazy te zasymilowały się w polszczyźnie zarówno na płaszczyźnie fonologicznej, graficznej, jak i morfologicznej. Największą grupę rzeczowników pochodzenia niemieckiego stanowią te, w których przypadku zachowane zostało ich pierwotne znaczenie, co wiąże się z (...) faktem, że jako pojęcia i terminy fachowe nie miały w języku polskim swoich odpowiedników, pod wpływem których mogłoby ulec zmianie ich znaczenie. Wśród zapożyczeń znajdują się również takie, których znaczenie całkowicie różni się od pierwotnego znaczenia słowa niemieckiego. Znaczenie zapożyczeń ulegało zawężeniu, gdy dany wyraz pojawiał się w języku polskim nie we wszystkich swych znaczeniach pierwotnych lub też rozszerzeniu, gdy został on zapożyczony zс wszystkimi pierwotnymi znaczeniami i dodatkowo obok nich pojawiło się zupełnie nowe znaczenie. Częstym zjawiskiem jest występowanie równocześnie różnych typów zmian znaczenia wyrazu zapożyczonego, np. zawężenia i przesunięcia lub/i rozszerzenia znaczenia. (shrink)

We współczesnej polszczyźnie występuje wiele słów, będących zapożyczeniami z języka niemieckiego. Najstarsze zapożyczenia pojawiły się w języku polskim wraz z nowymi przedmiotami codziennego użytku i były jednocześnie zapożyczeniami fonetycznymi. Obecnie nie wyczuwa się już ich obcego pochodzenia. Słowa przejęte z niemieckiego podlegały w języku polskim licznym i różnorodnym procesom adaptacyjnym, dotyczącym m. in. ich formy gramatycznej, fonetycznej czy też morfologii. Ulegały one również licznym zmianom znaczeniowym, tzn. rozszerzały bądź zawężały swe pierwotne znaczenie, zmieniały również zabarwienie stylistyczne. Poza tym można też (...) mówić o przesunięciu znaczenia wyrazu zapożyczonego oraz o zjawisku przejmowania tylko niektórych znaczeń pierwotnych danego słowa, pochodzącego z języka niemieckiego. Ciekawym zjawiskiem jest również występowanie we współczesnej polszczyźnie takich wyrazów niemieckiego pochodzenia, które jednak nie posiadają już swych odpowiedników we współczesnym języku niemieckim, tzn. w nowo-wysoko-niemieckim, gdyż zostały one zapożyczone bardzo dawno, ale znaleźć je można jeszcze w słownikach etymologicznych języka polskiego, gdzie podawane są jak o odpowiedniki niemieckie danych wyrazów, np. fastryga, framuga itd. Całkowite podporządkowanie się regułom języka przejmującego dany wyraz obcego pochodzenia świadczy o jego zakorzenieniu się w danym języku oraz dopasowaniu się do nowego systemu językowego. Wyrazy pochodne od danego zapożyczenia, frazeologizmy, w których te zapożyczenia występują, synonimy, pojawiające się w danym języku obok wyrazów zapożyczonych oraz frekwencja zapożyczeń w danym języku świadczą o stopniu zakorzenienia się danego wyrazu obcego pochodzenia w języku polskim. (shrink)

The aim of this study was to verify whether chimpanzees demonstrate an auditory laterality during the orientation reaction, and which hemisphere is responsible for processing the emotional stimuli and which for the species-specific vocalizations. The study involved nine chimpanzees from the Warsaw Municipal Zoological Garden. They were tested individually in their bedrooms. Chimpanzees approached a tube filled with food, located in the centre of the cage. Randomly selected sounds were played from the speakers when the subject was focused on getting (...) food. Individual reactions were observed and outcomes reported. The four types of sound used: thunderstorm, dog barking, chimpanzee vocalization and a zookeeper’s voice. To test whether chimpanzees demonstrate auditory laterality we used a single sample X2 test. The existence of auditory laterality has been confirmed. The sound of the storm caused the orientation reaction to the left, while chimpanzee vocalization - to the right. On this basis we can conclude that among chimpanzees, arousing stimuli are being processed by the right hemisphere, and species-specific vocalizations by the left. However, the set of stimuli was limited so the study did not unequivocally resolve this issue. (shrink)

Współczesny świat, zdominowany przez elektroniczne środki przekazu, to już zupełnie inne pojmowanie komunikacji językowej, zarówno tej w formie pisanej, jak i mówionej. Dominują w nim skrótowe i kompaktowe wypowiedzi; język z jednej strony traci na znaczeniu, z drugiej zaś - chłonie nowinki z innych systemów językowych, z którymi wchodzi w interakcje na różnych płaszczyznach. Niewątpliwe ogromną rolę odgrywają w tym procesie różnice kulturowe i związane z tym nie tylko kwestie mentalności, stereotypy, lecz także odmienne pojmowanie zjawisk dnia codziennego, w tym (...) również sposób definiowania poczucia humoru. Ciekawą rzeczą jest więc próba wskazania na podobieństwa oraz różnice między tzw. „typowo niemieckim” poczuciem humoru a niemieckim programem komediowym Was guckst du?, produkowanym i prowadzonym przez obcokrajowca. Kaya Yanar, autor i gospodarz tego programu, jest niewątpliwie najlepszym przykładem na to, że wymienione wcześniej „typowo niemieckie” poczucie humoru odbiega w znacznym stopniu od rodzaju żartu, proponowanego właśnie przez Yanara. Was guckst du? daje możliwość zanalizowania języka audycji komediowej, odwołującej się głównie do kultury świata arabskiego i wszelkich zjawisk z nią związanych, kwestii opanowania i posługiwania się językiem niemieckim właśnie przez obcokrajowców z tego kręgu kulturowego. W przełożeniu na leksykę i jej użycie w praktyce oznacza to wykorzystanie w programie zjawiska wieloznaczności, wynikających z braku znajomości języka, jako źródła sytuacji komediowych, które w połączeniu z niezwykle barwną osobą prowadzącego, odpowiednim obrazem, charakterem postaci oraz motywami muzycznymi, jest punktem wyjścia do całościowej analizy tegoż programu. (shrink)

This book is about beliefs, language, communication and cognition. It deals with the fundamental issue of the interpretation of the speaker's utterance expressing a belief and reporting on beliefs of other people in the form of oratio obliqua. The main aim of the book is to present a new account of the problem of interpreting utterances expressing beliefs and belief reports in terms of an approach called Default Semantics.

The aim of the paper is to explore the interrelation between persuasion tactics and properties of speech acts. We investigate two types of arguments ad: ad hominem and ad baculum. We show that with both of these tactics, the structures that play a key role are not inferential, but rather ethotic, i.e., related to the speaker’s character and trust. We use the concepts of illocutionary force and constitutive conditions related to the character or status of the speaker in order to (...) explain the dynamics of these two techniques. In keeping with the research focus of the Polish School of Argumentation, we examine how the pragmatic and rhetorical aspects of the force of ad hominem and ad baculum arguments exploit trust in the speaker’s status to influence the audience’s cognition. (shrink)

The aim of this paper is to provide a model that allows the representation and analysis of circularity in ethotic structures, i.e. in communication structures related to the speaker’s character and in particular, his credibility. The paper studies three types of cycles: in self-referential sentences, embedded testimony and ethotic begging the question. It is shown that standard models allow the reconstruction of the circularities only if those circular utterances are interpreted as ethotic arguments. Their alternative, assertive interpretation requires enriching the (...) existing models with a purely ethotic component related to the credibility of the performer of any (not necessarily argumentative) speech act. (shrink)

Microbiota-gut-brain research is a fast-growing field of inquiry with important implications for how human brain function and behaviour are understood. Researchers manipulate gut microbes to reveal connections between intestinal microbiota and normal brain functions or pathological states. Many claims are made about causal relationships between gut microbiota and human behaviour. By uncovering these relationships, MGB research aims to offer new explanations of mental health and potential avenues of treatment. So far, limited evaluation has been made of MGB's methods and its (...) core experimental findings, many of which are extensively reiterated in copious reviews of the field. These factors, plus the self-help potential of MGB, have combined to encourage uncritical public uptake of MGB discoveries. Both social and professional media focus on the potential for dietary intervention in mental health, and causal relationships are assumed to be established. Our target article has two main aims. One is to examine critically the core practices and findings of experimental MGB research and to raise questions about them for brain and behavioural scientists who may not be familiar with the field. The other is to challenge the way in which MGB findings are presented. Our positive goal is to suggest how current problems and weaknesses may be addressed, in order for both scientific and public audiences to gain a clearer picture of MGB research and its strengths and limitations. (shrink)

The characteristic asymmetry in intentionality attributions that is known as the Knobe effect can be explained by conjoining an orthodox theory of intentional action with a normative account of intentional omission. On the latter view: omissions presuppose some normative context; there are good reasons why the intentionality of omissions requires agents' knowledge rather than intention. The asymmetry in intentionality attributions in Knobe's cases can be seen to be derivative from an asymmetry in intentional omissions. The omissions account further explains the (...) Butler problem and some related puzzles. It also safeguards the simple view of intentional action from the asymmetry challenge. (shrink)

Building on our diverse research traditions in the study of reasoning, language and communication, the Polish School of Argumentation integrates various disciplines and institutions across Poland in which scholars are dedicated to understanding the phenomenon of the force of argument. Our primary goal is to craft a methodological programme and establish organisational infrastructure: this is the first key step in facilitating and fostering our research movement, which joins people with a common research focus, complementary skills and an enthusiasm to work (...) together. This statement—the Manifesto—lays the foundations for the research programme of the Polish School of Argumentation. (shrink)

What does the idea of taking 'the point of view of the universe' tell us about ethics? Lazari-Radek and Singer defend objectivism in ethics, and hedonistic utilitarianism, following Henry Sidgwick's lead. They explore how to justify an ethical theory; conflicts of self-interest and universal benevolence; and whether we should discount the future.

Pragmatics and dialectics are two disciplines which have been amongst the first and most important partners for argument studies in the exploration of the complex realm of communication. Treating argumentation as a construct consisting of premises and conclusion allows for investigating some interesting properties of the phenomenon of reasoning, but does not capture a variety of aspects related to the usage of natural language and dialogical context in which real-life argumentation is typically embedded. This special issue explores some of the (...) fascinating research questions which emerge when we move beyond logic into the territory of the pragmatics and dialectics of argument. (shrink)

According to explanatory individualism, every action must be explained in terms of an agent's desire. According to explanatory nonindividualism, we sometimes act on our desires, but it is also possible for us to act on others' desires without acting on desires of our own. While explanatory nonindividualism has guided the thinking of many social scientists, it is considered to be incoherent by most philosophers of mind who insist that actions must be explained ultimately in terms of some desire of the (...) agent. In the first part of the paper, I show that some powerful arguments designed to demonstrate the incoherence of explanatory nonindividualism fail. In the second part of the paper, I offer a nonindividualist explanation of the apparent obviousness of belief-desire psychology. I argue that there are two levels of the intelligibility of our actions. On the more fundamental (explanatory) level, the question "Why did the agent do something?" admits a variety of folk-psychological categories. But there is another (formation-of-self) level, at which the same question admits only of answers that ultimately appeal only to the agent's own desires. Explanatory individualism results from the confusion of the two levels. (shrink)

We show that the variety of equivalential algebras with regularization gives the algebraic semantics for the -fragment of intuitionistic propositional logic. We also prove that this fragment is hereditarily structurally complete.

We show that a finitely generated protoalgebraic strict universal Horn class that is filter-distributive is finitely based. Equivalently, every protoalgebraic and filter-distributive multidimensional deductive system determined by a finite set of finite matrices can be presented by finitely many axioms and rules.

Evolutionary accounts of the origins of human morality may lead us to doubt the truth of our moral judgments. Sidgwick tried to vindicate ethics from this kind of external attack. However, he ended The Methods in despair over another problem—an apparent conflict between rational egoism and universal benevolence, which he called the “dualism of practical reason.” Drawing on Sidgwick, we show that one way of defending objectivity in ethics against Sharon Street’s recent evolutionary critique also puts us in a position (...) to support a bold claim: the dualism of practical reason can be resolved in favor of impartiality. (shrink)

People believe that the effects of unecological behaviors may be compensated for by engaging in alternative conservation activities. The problem is, however, that those who hold such beliefs are less likely to engage in real behaviors. Understanding the structure of compensatory beliefs could potentially minimize this negative effect. In a pair of studies we explored two aspects that appear key for compensatory beliefs 1) the similarity and 2) the relative difficulty of behaviors. We found that people spontaneously proposed compensatory behaviors (...) which belonged to the same pro-ecological domain as the corresponding initial behaviors. However, participants in the quantitative study agreed more often that they should compensate for one behavior with another when both behaviors belonged to the same cognitive category and simultaneously the compensatory behavior was relatively less demanding than the initial one. (shrink)

Frankfurt-style examples aim to undermine the principle that moral responsibility requires the ability to do otherwise, which in turn requires the availability of alternate possibilities.1 They are thus considered a reason for refuting incompatibilism. One lesson drawn from Frankfurt-style examples is exemplified by the compatibilist account of Fischer and Ravizza.2 They accept the impact of Frankfurt-style cases and hold that the incompatibilist requirement of regulative control, which involves the agent’s ability to perform the action and her ability to perform the (...) contrary action, must be dropped. In its stead, they propose the weaker requirement of guidance control, which only demands the agent’s causal control over the action for which she is to be held responsible. (shrink)

E. J. Lowe argues that the mental event token cannot be identical to the complex neural event token for they have different counterfactual properties. If the mental event had not occurred, the behavior would not have ensued, while if the neural event had not occurred, the behavior would have ensued albeit slightly differently. Lowe's argument for the neural counterfactual relies on standard possible world semantics, whose evaluation of such counterfactuals is problematic. His argument for the mental counterfactual relies on a (...) premise that is plausibly false. My arguments support other counterfactuals, which are consistent with identity theories. (shrink)

Motivated by a question of W. Rautenberg, we prove that any matrix that is term-equivalent to the well-known nonfinitely based matrix of A. Wroski is itself also nonfinitely based.

Two questions have been discussed within the context of the action individuation debate. First, the question of action individuation proper - how many actions have been performed when one kills someone by shooting, for example. Second, the question of action externalization - what are the spatial and temporal boundaries of the killing and of the shooting. The internalists (Davidson, Hornsby) argue that the boundaries of actions do not reach beyond the skin of the individual. The externalists (e.g. Ginet) argue that (...) the boundaries of actions do extend beyond the individual. The main problem for the externalists is to explain why so conceived actions are actions. In the paper I evaluate Ginet’s response to this question but find it ultimately unsatisfactory. (shrink)

We construct the finitely generated free algebras and determine the free spectra of varieties of linear equivalential algebras and linear equivalential algebras of finite height corresponding. respectively, to the equivalential fragments of intermediate Gödel-Dummett logic and intermediate finite-valued logics of Gödel. Thus we compute the number of purely equivalential propositional formulas in these logics in n variables for an arbitrary n ∈ N.

Sidgwick's defence of esoteric morality has been heavily criticized, for example in Bernard Williams's condemnation of it as 'Government House utilitarianism.' It is also at odds with the idea of morality defended by Kant, Rawls, Bernard Gert, Brad Hooker, and T.M. Scanlon. Yet it does seem to be an implication of consequentialism that it is sometimes right to do in secret what it would not be right to do openly, or to advocate publicly. We defend Sidgwick on this issue, and (...) show that accepting the possibility of esoteric morality makes it possible to explain why we should accept consequentialism, even while we may feel disapproval towards some of its implications. (shrink)

Utilitarianism may well be the most influential secular ethical theory in the world today. It is also one of the most controversial. It clashes, or is widely thought to clash, with many conventional moral views, and with human rights when they are seen as inviolable. Would it, for example, be right to torture a suspected terrorist in order to prevent an attack that could kill and injure a large number of innocent people? In this Very Short Introduction Peter Singer and (...) Katarzyna de Lazari-Radek provide an authoritative account of the nature of utilitarianism, from its nineteenth-century origins, to its justification and its varieties. Considering how utilitarians can respond to objections that are often regarded as devastating, they explore the utilitarian answer to the question of whether torture can ever be justified. They also discuss what it is that utilitarians should seek to maximize, paying special attention to the classical utilitarian view that only pleasure or happiness is of intrinsic value. Singer and de Lazari-Radek conclude by analysing the continuing importance of utilitarianism in the world, indicating how it is a force for new thinking on contemporary moral challenges like global poverty, the treatment of animals, climate change, reducing the risk of human extinction, end-of-life decisions for terminally-ill patients, and the shift towards assessing the success of government policies in terms of their impact on happiness. ABOUT THE SERIES: The Very Short Introductions series from Oxford University Press contains hundreds of titles in almost every subject area. These pocket-sized books are the perfect way to get ahead in a new subject quickly. Our expert authors combine facts, analysis, perspective, new ideas, and enthusiasm to make interesting and challenging topics highly readable. (shrink)