Henryk Elzenberg, a Polish axiologist, existentialist wrote about loneliness in the 30 contexts of the soul, virtues, protection, culturalization and personality, etc. He bases the negative image of loneliness on the identification of deficits, and the positive one on the identification of their transcendence (love, freedom, salvation). My text is an attempt to reconstruct the philosophy of loneliness on the basis of the book Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, 1907–1963 [Trouble with Existence. Aphorisms in the Order of Time].

Artykuł dotyczy rozumienia pojęć „zdrowie” i „choroba” w medycynie, psychologii i kulturoznawstwie. Jest próbą odejścia od technicznego sposobu analiz chorób jako zjawisk deficytowych, powstających w strukturze ciała i psychiki ludzkiej oraz w relacjach społecznych i wzorach kulturowych opartych na eliminacjonistycznej teorii. Autor traktuje zdrowie jako wynik gry między procesami życiowymi, w których suma jest dodatnia, a chorobę jako grę tych samych procesów, w których suma jest ujemna. Zdrowie i choroba są traktowane jako trwałe składniki kondycji ludzkiej, jednakowe dla wszystkich, różnicują (...) je tylko indywidualne dyspozycje i warunki życia biologicznego, psychologicznego czy społecznego. (shrink)

Tekst dotyczy trzech koncepcji doświadczenia religijnego: K. Dąbrowskiego, J. Fowlera i K. Osera. Swoje uzasadnienie znajdują one w psychologii rozwoju osobowości i nie są zależne od konkretnej historycznej religii lub teorii religii. Doświadczenie religijne opisywane jest za pomocą modelu rozwoju wielopoziomowego, rozwoju stadialnego i rozwoju orientacji religijnej. Ich kryteriami są postawy, wartości i świadomość, które kształtują się wraz z rozwojem poznawczym i moralnym człowieka, natomiast źródeł metodologicznych można szukać w teoriach rozwoju osobowości J. Piageta i E. Eriksona, L. Kohlberga.

Autor przedstawia poglądy Hazimierza Dąbrowskiego na temat charakteru narodowego jako kategorii określającej strukturę i cechy tożsamości jednostkowej i zbiorowej. Polski psychiatra i psychoterapeuta egzystencjalny H. Dąbrowski wyodrębnił pozytywne i negatywne cechy „charakteru narodowego” Polaków w oparciu o typologie charak- terów E. Kretschmera i własna koncepcje typów nadpobudliwości psychicznej. Autor tek- stu za pomocą pojęcia „człowieczeństwo” weryfikuje przedstawiane tezy psychologiczne, dochodząc do wniosku, ze pojęcie „charakter narodowy” można zaliczysz do zespołu mechanizmów obronnych ego w takim sensie, jak rozumie je współczesna psychoanaliza.

The author of this text introduces to Kazimierz Dąbrowski’s views on the subject of national character as a category describing the structure and character traits of individual and collective identity. The Polish psychiatrist and existential psychotherapist K. Dąbrowski distinguishes positive and negative traits of the „national character” of Poles, based on a typology of characters by Ernst Kretschmer and his own theory of psychical over-excitability types. My text verifies the introduced psychological arguments with the concept of “humanity”, finding that the (...) concept of „national character” can be included into the complex or the ego defense mechanisms. (shrink)

Mój tekst przedstawia koncepcję twórczości polskiego neuropsychiatry, Kazimierza Dąbrowskiego (1902-1980), twórcy teorii dezintegracji pozytywnej. Autor ten zakładał, że rozwój psychiczny człowieka ma charakter twórczy. Podmiotem twórczości jest jaźń (osobowość), która jest wynikiem rozwoju pięciu się pięciu typów wrażeń i percepcji – sensytywnej, ruchowej, wyobrażeniowej, intelektualnej i emocjonalnej. Typ wzmożonej pobudliwości psychicznej decyduje o rodzaju twórczości. Niektóre tezy teorii dezintegracji pozytywnej konfrontuję z badaniami mózgu dokonanymi przez Antonio Damasio.

Henryk Elzenberg, a Polish axiologist, existentialist wrote about loneliness in the 30 contexts of the soul, virtues, protection, culturalization and personality, etc. He bases the negative image of loneliness on the identification of deficits, and the positive one on the identification of their transcendence (love, freedom, salvation). My text is an attempt to reconstruct the philosophy of loneliness on the basis of the book Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, 1907–1963 [Trouble with Existence. Aphorisms in the Order of Time].

In the book Kłopot z istnieniem.[The Trouble with the Existence (1963).Ed. Toruń 2002] Henryk Elzenberg formulates valuable philosophical remarks about suffering. I present them here as “statements”. They provoke many questions defining here as „problems”.At the end in appendix I confront briefly the epistemological position of Elzenberg with that postulated by Jan Srzednicki in the book Kłopoty pojęciowe [Notional Troubles], Warszawa 1993.