The paper deals with the procedure of explaining the secondary immune response. First, the basic concepts of the mechanistic account of explanation developed by Machamer, Darden and Craver will be considered. Subsequently, I will focus on the concepts describing the activation of the elements of the immunological system viewed as a signal decoding process. The analysis will make it possible to argue for the thesis that the explanations of the secondary immune response, formulated in immunology, aim to describe the possible (...) procedures of simplifying the signal decoding process. The following considerations will make it possible to show the specificity of the mechanistic explanations formulated in immunology, and to demonstrate their significance for medical sciences. (shrink)

Artykuł zawiera rozważania nad zróżnicowaniem tekstów eseistycznych dotyczących problematyki polskości, wynikającym z różnorodnej roli pamięci w poszczególnych koncepcjach narodowej tożsamości. Celem szkicu jest podjęcie refleksji nad relacją, w jaką wchodzą teksty, dające się określić jako tradycjonalistyczne oraz modernizacyjne, z orientacjami esencjalistycznymi i kontruktywistycznymi. Przedmiot analizy zawartej w tekście stanowią przede wszystkim dwie publikacje: Awangardowy konserwatyzm Pawła Rojka oraz Polska: wspólnota fantazmatyczna Agaty Bielik-Robson. Eseje te pozwalają się traktować jako reprezentatywne przykłady złożonych zależności ideowych występujących w obszarze refleksji nad polskością.

The main purpose of this work is to show the internal theoretical connections of the two fundamental paradigms that describe the evolution of the human species, that is, the Lamarckian paradigm and the Darwinian paradigm. In carrying out this task, I begin by presenting the two evolutionary concepts. Understanding the content of these paradigms allows us to focus on the argumentation proposed by modern evolutionary biologists on the issue of the evolution of Homo sapiens; more precisely, on the paraphrased concept (...) of “genetic drive.” Employed so far in a narrow range of genetic phenomena, it was — thanks to Allan Wilson — transformed into the concept of “cultural drive” and used to explain innovations appearing in not only genetic but also cultural endowments of the human species. This type of application of the concept of cultural drive in the structure of the Homo sapiens theory of evolution has recently been proposed by Kevin Laland. Then I show what kind of deviations are produced by the cultural factors of the evolution of Homo sapiens and how they can not only be included in the mechanisms of species evolution, but also how they constitute the “material” on which civilization changes take place. (shrink)

W artykule podjęto problematykę znaczenia rytuałów jako praktyk pamięci zbiorowej. Rytuały stanowią istotny wymiar pamięci przeszłości, a zarazem pas transmisyjny w podtrzymywaniu ciągłości pokoleniowej. Na płaszczyźnie empirycznej odwołano się do wybranych rezultatów badań socjologicznych, dotyczących rytuałów upamiętniania oraz obrzędów o charakterze patriotycznym, w których obok sacrum świeckiego niejednokrotnie pojawia się sacrum religijne, wzmacniające ich znaczenie. Podstawą refleksji były rezultaty badań własnych, przeprowadzonych wśród młodzieży maturalnej oraz jej rodziców pod koniec pierwszej dekady XXI wieku, oraz aktualnych badań ogólnopolskich.

In the article, Woodin’s program (for setting up axioms, which decide the continuum hypothesis) is presented, and some philosophical aspects of it are discussed. In particular, the general problem of justifying axioms of set theory is discussed in the context of the relation between set theory and mainstream mathematics.

This is a metaphysical essay devoted to the phenomenon of parting. The author analyses two events that happened to the Russian poet Marina Tsvetaeva on 31August 1941: parting with her life and parting with her son. A thorough analysis of the poet’s goodbye letter to her son, and in particular the handwritten underlining that is absent from reprints, sheds new light on why the great poet committed suicide. The main subject of discussion, however, remains the phenomenon of separation. The article (...) is dedicated to the memory of Professor Cezary Wodziński, the supervisor of my doctoral dissertation, my teacher and friend. The methodology takes a phenomenological approach and linguistic analysis. (shrink)

Autorka artykułu, opierając się na metodologii badań biograficznych, analizuje dwa nieznane listy Elizy Orzeszkowej adresowane do Amelii Jeleńskiej. Są one częścią niewielkiego zbioru korespondencji znajdującego się w archiwum wileńskiej pisarki Emmy Jeleńskiej-Dmochowskiej, prywatnie córki Amelii Jeleńskiej. Analiza listów pozwala pogłębić wiedzę na temat życia towarzyskiego i spraw prywatnych Elizy Orzeszkowej oraz przybliżyć mało znaną postać Amelii Jeleńskiej. W artykule został także podkreślony walor edytorski odnalezionej korespondencji. Do chwili obecnej uznawano ją za zaginioną. Archium Elizy Orzeszkowej nie zawiera bowiem żadnego listu (...) do Amelii. Listy do niej wprowadzają tym samym jeszcze jednego adresata do grona stu kilkudziesięciu występujących w opublikowanych dotąd edycjach korespondencji Elizy Orzeszkowej. Odnalezione listy Elizy Orzeszkowej do Amelii Jeleńskiej w jakimś stopniu niuansują naszą wiedzę na temat biografii Orzeszkowej, szczególnie w odniesieniu do życia osobistego. Pokazują bowiem pisarkę u schyłku życia, zaledwie trzy lata przed śmiercią, jako osobę z jednej strony bardzo cierpiącą z powodu nękających ją chorób, z drugiej poszukującą serdecznej i bliskiej relacji. Z Amelią Jeleńską połączyło ją wiele: wiek, pochodzenie, status ekonomiczny, zaangażowanie w działalność charytatywną i życiowe doświadczenia, jak konieczność sprzedaży majątku czy też wdowieństwo. Więź, która wytworzyła się między nimi, wydaje się obustronna, choć historia w tej sprawie nie oddała głosu Amelii. (shrink)

The question of bodylines of the memory in the eschatological perspective During last decades the cognitive sciences have progressed a lot in analysing the link between mind and body on the field of philosophy of mind. The results of the body-mind investigations influence largely also theology. The classical theological thought considers the will, the reason and the memory as faculties of the soul. However, contemporary neuroscience attempts, with some success, to discover physical substrates of these faculties, which impacts also philosophy (...) of the mind. In this perspective, mutability and fragility of human body that is, according to psychologists, the memory’s ground, as well as human identity taken in its theological understanding, determined by the memory but transcending the temporal life, require some re-analysis of the spiritual dimension of the memory and some connection between the spiritual and the bodily sphere in the perspective of relation of the man with God. Though, theology must respect the scientific solutions of the body-mind question. In order to undertake it, the very object of theology and neuroscience has to be analysed to ascertain whether the memory examined by both sciences constitutes the same phenomenon. Then, one should analyse the philosophical assumptions of their discourses. Only these preliminary inquiries will allow to determine the philosophical area to build an integral reflexion. In turn, only this area may constitute the basis for such an anthropological-theological system that could retain its integrity vis-à-vis the discoveries of neuroscience. (shrink)

In his Logic of Religion (1965) Bocheński presumed that: (1) ‘religion’ denotes a system of propositions of religious contents, (2) man becomes an advocate of a certain religion through an acceptance of its meta-dogma, i.e. a statement that the creed of this religion is true. In his article Religious Hypothesis Revised [in: P. Weingartner (ed.), Scientific and Religious Belief, Dordrecht 1994, 142-160] Bocheński writes that the concept of religion assumed in the Logic is wrong. Our experience shows that the conversion (...) of a man who previously was an unbeliever may occur in two steps: first, he accepts several elementary propositions about God. They constitute ‘basic faith’ (that God exists that He governs the events in the world, etc.). Then we have a collection of propositions that compose “the confession of faith” of a given religion. The religious hypothesis is applied, above all, when we accept a system. It is doubtful whether it can be used in the basic faith. In this paper, the author discusses first various forms of religious experience that inspires the basic faith: (1) a religious interpretation of secular phenomena; (2) an experience of sacrum in the world; (3) an ‘encounter’ of Transcendence. Then he presents a new version of this hypothesis: what kind of experience that some persons have accounts for religion and whether it permits to predict their new experiences or even new events. (shrink)

Zadaniem niniejszego wprowadzenia jest nakreślenie pewnych ram historycznych i teoretycznych współczesnej immunologii. Dyscyplina ta stosunkowo niedawno ukształtowana stara się wyjaśnić wszelkiego rodzaju zjawiska stojące na straży integralności organizmu. Organizmu rozumianego jako złożona struktura, wielosystemowa, ukształtowana w toku ewolucji. W wypadku tak szeroko rozumianego pojęcia odporności ewidentnie wymagana jest wnikliwa dyskusja, dlatego filozofowie biologii i naukowcy immunolodzy od pół wieku analizują podstawowe definicje i dochodzą do interesujących konkluzji.

The central - and philosophically important - question connected with selectivity is the question of the nature of this phenomenon as a specific feature of human cognitive system. It is revealed in acts of two types. Acts of the first type are selective extraction of concrete as well as symbolic informations derived from the external world, and contained in sensoric representations. Acts of the second type are selective actualization of informations preserved in an individual permanent memory. The hypothesis of existing (...) general mental disposition common to acts of both the types is very attractive. The author analyzes some psychological (empirical) and philosophical aspects of these problems. (shrink)

XIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie, które odbyły się od 8 do 19 lutego 1984 r., wciąż budzą nostalgiczne wspomnienia mieszkańców Bośni i Hercegowiny, a zwłaszcza mieszkańców stolicy. Choć był to schyłkowy moment trwania Jugosławii, władze komunistyczne włożyły wiele wysiłku w promowanie atmosfery „braterstwa i jedności”. Wkrótce jednak wybuchła wojna, a powojenny kształt, jaki przybrało państwo bośniackie, spowodował permanentny kryzys polityczny, społeczny i gospodarczy. W rezultacie Serbowie, Chorwaci i Bośniacy nie mogą się zgodzić co do wspólnej historii i wspólnych bohaterów. Jednym z (...) nielicznych miejsc wspólnych jest mit XIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich, w związku z czym ówcześni idole sportu mogliby wypełnić luki w prawie pustym bośniackim aparacie symbolicznym. (shrink)