Journal of Philosophical Investigations (Jan 2021)
نیچه؛ فیلسوفِ فرهنگ یا ضدفرهنگ؟
Abstract
عنوان مقالۀ حاضر به دقیقترین شکل پروبلماتیک اصلی آن را بیان میکند. در همین راستا، این متن از کاربردهای مختلف فرهنگ (پرورش، فرهیختن، تمدن و غیره) نزد نیچه آغاز میکند. نیچه، از نخستین متون جدیاش، برای مثال، زایش تراژدی، تا پارهنوشتهای جنونآمیزِ واپسین روزهای پیش از جنونش، و حتی تا آخرین نوشتههای منتشرنشدۀ ارادۀ معطوف به قدرت، همواره با «فرهنگ» درگیر بوده است. این درگیری اما نه درگیری با مفهومی در کنار سایر مفاهیم، بلکه چیزی ورای آن، یعنی مواجهه با تراکمی از کل نیروهای در حال نبرد است که ذیل یک نام واحدِ فراگیر مجتمع شدهاند. در این راستا، ابتدا به دو وجه معنایی ایجابی و منفی فرهنگ نزد نیچه پرداختیم، سپس به میانجی ارائۀ تفسیری رادیکال و درونیسازیِ هر دو وجه مذکور، به لایههایی از مواجهۀ انتقادی نیچه با فرهنگ وارد خواهیم شد و در انتها، بحث نیچه از فرهنگ را سکویی قرار دادیم برای اشارهای مختصر به آنچه نیچه برای جهان امروز پیشبینی کرده بود: نیستانگاریِ محتومِ عصر ما.
Keywords