This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
References
The Logic of Religion, New York University Press, 1965, ss. 1–3.
Bussu, G. Kroonder, 1948, s. 76 n. (25.3; por. 2.16).
Paris, Presses Universitaires de France, 1958, t. I i II.
Na temat dialektyki platońskiej i dialektyki arystotelesowej zob. szczególnie ciekawe studiumJ. Moreau Rhétorique, Dialectique et Exigence Première (La théorie de l'argumentation. Perspectives et applications. Recueil publié par le Centre National Belge de Recherches de Logique; Louvain Editions Nauwelaerts; Paris, Béatrice-Nauwelaerts; 1963; ss. 206–218).
Na ten temat zob.J. Kalinowski,Teoria zdań normatywnych (Studia Logica I (1953), ss. 113–146), §.
Autor niniejszego referatu omówił tę sprawę w sposób bardziej dogłębny w innym referacie, przedłożonym na seminarium paryskim filozofii prawa w 1961/62. Tekst owego referatu, ukazał się, w tłumaczeniu hizpańskim pod tytułemLa aportación de la logica contemporánea al estudio del carácter sistemático del derecho (Revista del Instituto de Ciencias Sociales, Diputación Provincial de Barcelona, 1963, ss. 35–55).
Dociekania metaprawne są dziś znacznie posunięte naprzód. Nie stawiając sobie bynajmniej za cel ułożenia tu pełnej bibliografii przedmiotu, gdyż to stanowi niewątpliwie odrębne zadanie, można wzmiankować na tym miejscu niektóre z ważniejszych w tej dziedzinie publikacji. I tak rozróżnienie między językiem prawa a językiem prawników zostało już przeprowadzone przezB. Wróblewskiego (Język prawny i język prawniczy, Kraków, PAU, 1948). Zarys semiotyki prawniczej znaleźć można w artykuleF. E. Oppenheima,Outline of a logical analysis of law (Philosophy of Science 11 (1944), pp. 142–160). Autor niniejszego referatu pokusił się o wypracowanie metassystemu prawa w swejTeorii poznania praktycznego, Lublin TNKUL, 1960 (Na marginesie tradycyjnej teorii poznania praktycznego, §, ss. 76–99. Paragraf ten, lekko zmieniony tak, by mógł stanowić osobne studium, ukazał się, w wersji francuskiej, pod tytułemMetathéorie du système des règles de l'agir (Revue de l'Universitéd' Ottawa 31 (1961), ss 183*–212*). Różni autorzy pisali o systemach zamkniętych i otwartych, m.in.A. G. Conte dansDécision, Complétude, Clôture (Logique et Analyse 33 (1966), ss. 1–18; przedrukowane wLes études juridiques I. Bruxelles, E. Bruylant, 1966, ss. 1–18) iI. Tammelo,On the logical openess of legal orders (American Journal of Comparative Law 8 (1959), ss. 187 nn.) iLaw, Logic and Human Communication (Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie, L (1964), ss. 331–364).A. G. Conte poświęcił również w zupełności swą książkęSaggio sulla comletezza degli ordinamenti giuridici, Torino, G. Giappichelli, 1962. Ze swej stronyCentra National Belge de Recherches de Logique, a mówiąc dokładniej jego sekcja prawna, której przewodniczącym i duszą jest pełen entuzjazmu, niestrudzony profesor Ch Perelman, pracuje od szeregu lat nad zupełnością i nad niesprzecznością, systemów prawnych. Wyniki tych prac ukazały się w postaci dwu wielkich tomów, wydanych przez Ch. Perelmana i dobrze, znanych specjalistom:Les antinomies en droit, Bruxelles, E. Bruylant, 1965 iLe problème des lacunes en droit, Bruxelles, E. Bruylant, 1968.
Pojęcie prawdy w językach nauk dedukcyjnych, Warszawa, Nakładem Towarzystwa, Naukowego Warszawskiego, 1933. Zob. równieżPost-scriptum na końcu tłumaczenia niemieckiegoDer Wahrheitsbegriff in den formalisierten Sprachen (Studia Philosophica I (1936), ss. 261–405).
Choć nowa — pierwsze jej początki nie sięgają wiele poza 1925, jakkolwik prekursorów jej spotkać można w różnych epokach, poczynając od starożytności greckiej — logika deontyczna rozwija się w różny sposób. Najwięcej naśladowców znajduje niewątpliwie prąd wytworzony pierwszymi pracami G. H. von Wrighta w 1951 r. Doczekał się on już interesującej monografii w postaci książkiG. Di Bernardo,Logica, norme, azione, Trento, Istituto Superiore di Scienze Sociali, 1969). Inna koncepcja, powstała w tym samym czasie, odzwierciedla się w pracach E. García Máynez. Jeszcze inna, niewiele późniejsza od dwu poprzednich, w publikacjach H N. Castañeda. Systemy K1 i K2 naszejTeorii zdań normatywnych jak również systemy R. Blanché i I. Tammelo (pierwszy dający się wydobyć, zStructures Intellectuelles, Paris, Vrin, 1967, powtórzenie tematu zSur l'opposition des concepts, ogłoszonego w 1953, wTheoria, ss. 89–130 i zOpposition et négation, drukowanego w 1957, wRevue philosophique de la France et de l'étranger, ss. 187–216 — zob. na ten tematG. Kalinowski,L'axiomatisation et la formalisation de la théorie hexagonale de l'opposition de M. R. Blanché (système B) wLes etudes philosophiques z 1967, ss. 203–209; drugi zarysowany w swych elementach istotnych w cytowanym już uprzednio artykuleLaw, Logic and Human Communication), systemy pokrewne systemowi, K1, zwracają się w kierunku w znacznej mierze różnym od innych. Bez trudu można by wyliczać dalej oryginalne koncepcje logiki deontycznej wymieniając A. Rossa, L. Ferrajoli'ego i innych. Nie będziemy tu jednak tego robili, odsyłjąc czytelnika do bibliografii logiki deontycznej, zestawionej w sposób wysoce wyczerpujący przez G. H. von Wrighta na końcu jegoAn essay in deontic logic and the general theory of action (Acta Philosophica Fennica XXI (1968), ss. 1–107) i na końcuThe logic of practical disourse (La Philosophie Contemporaine. Chroniques par les soins de R. Klibansky, Frienze, La Nuova Italia Editrice, 1968, ss. 141–167). Bibliografia podana przez G. H. von Wrighta na końcuAn essay ... rozciąga się również na logikę imperatywną, której jednak nie należkiN. Reschera,The logic of commands, London, Routledge and Kegan Paul, 1966. Dorzućmy na koniec, że w dziedzinie logiki praktycznnej (nazwą tą określamy logikę myśli dyskursywnej praktycznej w arystotelesowskim znaczeniu wyrazu „praktyczny”) należy — poza logikę imperatywów, logikę rozkazów i logiką norm, wzmiankowanymi, wyżej — wyróżniać jeszcze logikę wartości (logikę aksjologiczną), której zapoczątkowanie znajdujemy u Edmunda Husserla (na ten temat zobG. Kalinowski,La logique des valeurs d'Edmund Husserl (Archives de Philosophie du Droit XIII (1968), ss. 267–282).
W Nuovi sviluppi della sociologia del diritto (1966–1967), Edizioni di Communità, Milano, 1968, ss 309–325.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Allatum est die 2 Julii 1969
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Kalinowski, J. O nauczaniu logiki na wydziałach prawa. Stud Logica 26, 115–122 (1970). https://doi.org/10.1007/BF02283857
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02283857