This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
References
C. A. Meredith:The Figures and Moods of the N-Term Aristotelian Syllogism. Dominican Studies VI (1953), 42–7.
Niektórzy np. odróżniają obok czterech figur tzw. figurę odwróconą Historyczne wzmianki na temat liczby figur i trybów podajeA. Korcik w pracach pt.Teoria sylogizmu zdań asertorycznych u Arystotelesa na tle logiki tradycyjnej, Lublin 1948 orazTeoria sylogizmu Hospiniana i Leibniza, “Roczniki Filozoficzne” IV (1954), 51–70.
Przytoczę przykładowo jedne ze skrajnych.E. Wildschrey uważa, że ważnych trybów jest aż osiemdziesiąt, aC. Renner (Ueber die Figuren und Modi des Syllogismus, “Philosophisches Jahrbuch” XXIII (1910), 197) tylko dwanaście.
Już po dojściu do tych dziewięciu trybów konkludujących na drodze wskazanej prezez symetrię występującą tabelce napotkałem. uwagęJ. Śleszyńskiego (Teoria dowodu, I, Kraków 1925, 112–3), że “RobertGrassmann zbadał sylogistykę za pomocą logiki matematycznej i doszedł do przekonania, że brakuje w niej ośmiu trybów. Nie spostrzegł jednak, że wnioski jakie dają jego tryby, nie mają żądanej postasiS-P, tylkoP-S”. Ani Grassmann, ani Sleszyński nie wspominają jednak, że przesłankiPaM iMaS dają konkluzjęPaS, a więc stanowią nowy tryb ważny. Tryb ten stanowi w pewnym sensie tryb główny dla trybuBamalip, którego tradycyjna redukcja wprost do pierwzej figury jest bez tego dziwna. Literap w nazwie trybuBamalip wskazuje bowiem, że przy redukcji tego trybu należy dokonać w konkluzi konwersji per accidens; a przeież jest to niemożliwe, boSiP nie można odwrócić z organiczeniem. Aby ocalić poprawność reguły tej redukcji należy ją rozumieć w ten sposób, że nakazuje ona przedstawić przesłankiPaM iMaS, a następnie otrzymaną z nich konkluzjęPaS odwrócić przez ograniczenie naSiP. Ale wtedy implicite korzysta się właśnie z trybuBramanta.
Taka nazwa trybu może być wtedy, gdy występująca w niej literac ma wskazać tylko, że tryb nie redukuje się wprost. Jeśli zaś nazwa mnemotechniczna ma określić sposób redukci nie wprost, powinna brzmiećBocamo. Aby bowiem zredukować ten tryb doBarbara trzeba zdanie symbolizowane przez poprzedzającąc samogłoskę skontraponować z konkluzją oraz przestawić przesłanki (na co wskazuje literam).
Analogicznie do uwagi poprzedniej tryb ten winien mieć nazwęBamoco. Albowiem dla zredukowania go doBarbara trzeba dokonać kontrapozycji przesłanki szczegółowej i konkluzji (literac) oraz przestawić przesłanki (literam).
J. Łukasiewicz:Aristotle's Syllogistic from the Standpoint of Modern Formal Logic, Oxford 1951.
Stagiryta nie stosował podstawiania za jedną zmienną innych zmiennych, choć zdaje sobie sprawę tego, że ten sam tryb sylogistyczny może być sformułowany przy pomocy różnych zmiennych, i pewne tryby w różnych miejscach formułuje przy pomocy różnych zmiennych. Por.L. Borkowski:Pierwsza nowoczesna monografia o sylogistyce Arystotelesa “Studia Logica” V (1957), 14. Może za Arystotelesem i w logice tradycyjnej nie posługiwano się w sylogistyce podstawianiem. A przecież przy przechodzeniu od jednych trybów do drugich zamiast stosowanej konwersji i przestawiania przesłanek o wiele prostszy jest sposób podstawiania. Warto zauważyć, że wskazanych przeze mnie 9 trybów właśnie nie można otrzymać przez przestawienic przesłanek i zwykłą konwersję konkluzji, a można je otrzymać przez podstawianie dokonane w pewnych trybach tradycyjnych. Może i dlatego także nie były one wymienione w logice tradycyjnej.
Ten tryb w drugiej figurze stanowi aksjomat trybów odrzuconych. Zob.J. Słupecki:Z badań nad sylogistyką Arystotelesa, Wrocław 1948.
Na temat wzajemnego stosunku tzw. pierwszej figury odwróconej oraz czwartej, nazywanej niekiedy figurą Galenosa, wypowiadano się w podręcznikach logiki tradycyjnej w sposób niezbyt jasny. Przykładem tegoC. Boyer:Cursus Philosophiae I. Parisiis (1935), 136–9.
Dla niektórych trybów zasadniczych o konkluzji tylko względemS odpowiadające im tryby wtóre będą miały konkluzje jedynie względemP.
Additional information
Allatum est die 6 Junii 1957
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Kamiński, S. W sprawie liczby konkludujących trybów sylogistycznych. Stud Logica 8, 165–174 (1958). https://doi.org/10.1007/BF02126742
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02126742