Skip to main content

Aquinas’ Solution of the Problem of the Persistence of Accidents in the Eucharist and Its Impact on Later Developments in the European History of Ideas

  • Chapter
  • First Online:
The Metaphysics and Theology of the Eucharist

Abstract

This chapter focuses on how Aquinas’ solution of the problem of the persistence of eucharistic species and other scholastics’ reactions to it opened up certain conceptual possibilities in the Scholastic Aristotelian tradition that would not have been there without it, and which, therefore, were pointing the way toward later conceptual developments in the post-medieval and early modern philosophical traditions in logic, and metaphysics.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 109.00
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Hardcover Book
USD 139.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    “Praeterea, quicumque separat definitionem a definito, ponit duo contradictoria esse simul vera: quia hoc ipsum quod est homo, est animal rationale mortale; et ita si ponatur esse homo et non esse animal rationale mortale, ponitur esse homo et non esse. Sed definitio accidentis est quod inest substantiae; unde etiam in definitione singulorum accidentium oportet quod ponatur substantia. Ergo cum deus non possit facere contradictoria simul esse vera, neque facere poterit quod accidens sit sine substantia.” 4SN, d. 12, q. 1, a. 1a, obj. 2

  2. 2.

    Armandus de Bellovisu: Explicationes Terminorum Theologicorum, Philosophicorum et Logicorum, Wittebergae, 1623, p. 28: “… et illud quod non potest facere dicitur impossibile, non propter defectum divinae potentiae, sed propter defectum rei factibilis quae non est capax. Sicut magister in theologia de potentia absoluta potest docere theologiam, sed quod non possit docere asinum non est defectus potentiae in magistro, sed est defectus asini, qui non est capax doctrinae.”

  3. 3.

    For a thorough discussion of this point, see the chapter by David Twetten and Nathaniel Taylor in this volume.

  4. 4.

    “Ad secundum dicendum, quod sicut probat Avicenna in sua Metaph., per se existere non est definitio substantiae: quia per hoc non demonstratur quidditas ejus, sed ejus esse; et sua quidditas non est suum esse; alias non posset esse genus: quia esse non potest esse commune per modum generis, cum singula contenta in genere differant secundum esse; sed definitio, vel quasi definitio, substantiae est res habens quidditatem, cui acquiritur esse, vel debetur, ut non in alio; et similiter esse in subjecto non est definitio accidentis, sed e contrario res cui debetur esse in alio; et hoc nunquam separatur ab aliquo accidente, nec separari potest: quia illi rei quae est accidens, secundum rationem suae quidditatis semper debetur esse in alio. Sed potest esse quod illud quod debetur alicui secundum rationem suae quidditatis, ei virtute divina agente non conveniat; et sic patet quod facere accidens esse sine substantia, non est separare definitionem a definito; et si aliquando hoc dicatur definitio accidentis, praedicto modo intelligenda est definitio dicta: quia aliquando ab auctoribus definitiones ponuntur causa brevitatis non secundum debitum ordinem, sed tanguntur illa ex quibus potest accipi definitio.” 4SN, d. 12, q. 1, a. 1a, ad 2-um

  5. 5.

    Cf. Klima, G. “Ancilla Theologiae vs. Domina Philosophorum: Thomas Aquinas, Latin Averroism, and the Autonomy of Philosophy”, Miscellanea Mediaevalia 26: What is Philosophy in the Middle Ages? Proceedings of the Tenth International Congress of Medieval Philosophy (SIEPM) Berlin: Walter de Gruyter, 1998; Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co., pp. 393–402.

  6. 6.

    “Ad auctoritatem Avicennae dicitur quod non est ei credendum quoniam erravit.” Siger de Brabant: Quaestiones in Metaphysicam, (ed. A. Maurer), Louvain-la-Neuve: Éditions de l’Institute Supérieur de philosophie, 1983, Introductio, q. 7, p.35.

  7. 7.

    For a through discussion of Avicenna’s relevant ideas, see the chapter by David Twetten and Nathaniel Taylor in this volume.

  8. 8.

    At any rate, this is the Avicennean claim Thomas seems to exploit briefly in this argument. It should be noted, however, that in other places he does not completely agree with Avicenna. Instead of claiming that the term ‘being’ (ens) signifies the esse of the thing, he says that the name ‘being’ (ens) signifies the essence of the thing (at least according to one of its several uses), while it is imposed from the really distinct esse of the same, constituted by the principles of the essence of thing (namely, its matter and form). See Aquinas Sententia Metaphysicae, lib. 4 l. 2 n. 11

  9. 9.

    For a similar solution, based on another reason, provided by Aquinas’ Franciscan friend, St. Bonaventure, see Filipa Afonso’s chapter in this volume.

  10. 10.

    “Nihil enim prohibet aliquid non habere in sua natura causam alicuius, quod tamen habet illud ex alia causa: sicut grave non habet ex sua natura quod sit sursum, tamen grave esse sursum, non includit contradictionem; sed grave esse sursum secundum suam naturam contradictionem includeret.” De Unitate Intellectus, c. 5

  11. 11.

    “Quod autem aliquid deficiat a sua naturali et debita dispositione, non potest provenire nisi ex aliqua causa trahente rem extra suam dispositionem, non enim grave movetur sursum nisi ab aliquo impellente…” ST1 q. 49, a. 1. Whoever has qualms about the Aristotelian physics of “natural places” can consider other examples, such as a spring having a certain length when left alone, which, however, can be extended by an external force.

  12. 12.

    I leave the polysemic word ‘ratio’ as well as the phrase ‘ratio essendi’ in this and the subsequent passages untranslated to illustrate its rather flexible usage in these texts. Generally speaking, the way scholastic authors of the thirteenth century use the word, it refers to the intelligible characteristic of something as apprehended by its intellectual concept (to which the word signifying this ratio is subordinated). In this sentence, the characteristic in question is the object’s possibility, which consists in its being free from contradiction. For example, thinking of a circle, we can easily realize that its ratio of being round is contradiction-free in itself, but would be contradicted by the characteristic of being a square, which is why a round square is not a possible object, whence it cannot be created even by God’s absolute power. That is precisely why any characteristic that would go against the definition of an object describing its ratio (where the word could be translated as nature) cannot apply to the object, whence this type of object cannot be created having that characteristic. Finally, if the ratio essendi of a thing, that is, its intelligible characteristic that determines the way it is, is signified by the thing’s definition, no object having a characteristic going against that definition, hence nothing going against the mode of being determined by the characteristic signified by that definition can be created even by the absolute power of God.

  13. 13.

    “Ad tertium dicendum, quod deus potest omne, quod habet rationem possibilis simpliciter. Est autem possibile de aliquo solum quod non est contrarium suae rationi. Cum ergo non esse in subiecto sit contrarium rationi accidentis, non habet rationem possibilis, sed impossibilis contradictionem implicantis, cum ratio accidentis secundum Philosophum sit non tantum, ut aptum natum sit esse in subiecto, sed ut sit in subiecto.” Ein Kommentar zur Physik des Aristoteles aus der Pariser Artistenfakultät um 1273, ed. A. Zimmermann, Berlin: De Gruyter, 1968, p. 25.

  14. 14.

    “Nec apparet aliqua, quae aliquando sunt in subiecto, aliquando exsistere sine subiecto lumine rationis naturalis, licet per miraculum credendum sit hoc posse fieri.” Ibid.

  15. 15.

    “Substantia enim est causa materialis accidentis, et hoc modo deus non <est> causa accidentis. Non oportet autem, si deus potest facere aliquem effectum mediante eius causa, causa aliqua, quae est illius forma vel materia, quod possit illum effectum facere per se. Tunc enim contingeret, quod exsistentia solius dei exsisterent omnia entia in propriis eorum naturis et secundum eorum proprias rationes. Non oportet etiam, quod illud, quod potest causa primaria efficiens mediante secundaria efficiente, quod illud possit sine secundaria, eo quod effectus non fit sine causa ad effectum illum determinata potius quam ad oppositum. Primaria autem sic per secundarias determinantur.” Ibid.

  16. 16.

    “Unde sophistice quidam arguunt credentes naturali ratione ostendere et demonstrare quod causa prima possit facere quod accidens existat sine subiecto illius accidentis, propter hoc quod causa prima est causa omnium causarum mediarum accidentis inter ipsam et accidens, et ideo sola facere possit quod existat accidens, quamquam accidenti nulla existat aliarum causarum accidentis; et cum substantia sit aliqua causa accidentis, poterit facere ut sine substantia subsistat accidens. Ratio, ut manifeste apparet, deficit secundum ea quae prius dicta sunt. Ut tamen sane intelligatur, sciendum est quod primariam causam posse facere accidens existere sine subiecto illius accidentis confitemur. Hoc tamen est non propter istam rationem …”. Les Quaestiones super Librum de Causis de Siger de Brabant, ed. Marsala, A., Publications Universitaires: Louvain, Béatrice-Nauwelaerts: Paris, 1972, p. 41.

  17. 17.

    Siger de Brabant: Quaestiones in Metaphysicam, (ed. A. Maurer), Louvain-la-Neuve: Éditions de l’Institute Supérieur de philosophie, 1983, Introductio, q. 7, p. 34, ll. 30–40.

  18. 18.

    “Ad aliud, quod similiter fuit medium Thomae (ScG, II, 52), dicitur quod esse per se subsistens, quod est maxime proprie esse et actualissimum, illud est unum tantum, scilicet Esse Primum. Esse tamen posterius et causatum, quod accedit ad naturam potentiae, non est unum sed plura, secundum quod sunt plura entia causata. Et tu arguis quod esse illud, secundum quod esse est, non est multiplicatum; ergo multiplicatur per aliquid cuius est esse illud. Et dicendum quod bene argueres si esse in omnibus entibus causatis esset unius rationis: tunc enim non multiplicaretur nisi per aliquid additum sibi. Nunc autem non est unius rationis in omnibus entibus. Et ideo ex sola multiplicatione rationis essendi multiplicatur esse in entibus. Nec potest ratio essendi multiplicari per aliquam rationem sibi additam, quia non est aliqua ratio sibi addita. Omnis enim ratio est essendi ratio. Ex hoc enim probat Aristoteles IIIo hujus quod ens non potest esse genus.” Ibid. pp. 36–37.

  19. 19.

    “Dico ad hoc quod ens non significat aliquam rationem unam contractam ad substantiam et ad accidentia, sed significat rationem diversam in substantia et accidentibus. Quod probatur sic. Omnis enim ratio quam significat aliquod nomen vel est ratio absolute dicta, vel est ratio dicta per ordinem ad aliud, quia nulla potest esse his communis. Si igitur ens significet aliquam rationem unam in substantia et accidentibus, vel illa erit ratio absolute dicta vel erit ratio dicta per habitudinem ad aliud. Si primo modo, tunc ens non praedicabitur de accidente, cum accidentis non sit ratio essendi absolute dicta. Si secundo modo, tunc ens non praedicabitur de substantia, cum substantiae non sit ratio essendi dicta per habitudinem ad aliud. Relinquitur igitur quod ens non significet aliquam rationem unam in substantia et accidentibus.” Ibid. lb. 3, q. 12, p. 101.

  20. 20.

    “Praeterea, alia est ratio essendi formae materialis et compositi seu formae per se subsistentis. Ratio enim essendi formae materialis est secundum quam est aliquid aliud, ut ratio compositionis est secundum quam habet esse compositum, et ratio figurae secundum quam habet esse figuratum unde ratio essendi formae materialis est quod sit unita alii. Ratio autem essendi compositi vel formae liberatae a materia est quod sit ens per se et separate, non unum ens cum alio. ... Et sunt istae rationes essendi, qua aliquid habet esse unite ad materiam et qua aliquid habet rationem subsistentis per se et separate, oppositae adeo ut eidem inesse non possunt. Unde anima intellectiva non potest habere rationem per se subsistentis et, cum hoc, unum facere cum materia et corpore in essendo.” Siger of Brabant: De Anima Intellectiva, in: Bazán, B.: Siger de Brabant, Louvain-Paris, 1972, pp. 79–80. Cf. also St. Thomas’s De Unitate Intellectus nn. 37–38.

  21. 21.

    “Accidens non habet rationem essendi nisi in habitudine ad substantiam, et ideo definiri non potest sine substantia”. Siger de Brabant: Quaestiones in Metaphysicam, (ed. A. Maurer), Louvain-la-Neuve: Éditions de l’Institute Supérieur de philosophie, 1983, lb. 7, q. 10, p. 341.

  22. 22.

    For a rigorous analysis of one of Aquinas’ main arguments for the thesis, see Klima, G. (2019) “Aquinas’ Real Distinction and its Role in a Causal Proof of God’s Existence”, Roczniki Filozoficzne (Philosophical Annals), Vol. LXVII, 4(2019), pp. 7–26. DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2019.67.4-1

  23. 23.

    Cf. text in fn. 13.

  24. 24.

    In any case, this is the conception of the inherence of accidents he advances in his Metaphysics-commentary. Joannis Duns Scoti Opera Omnia, t. 7, Quaestiones subtilissimae super libros Metaphysicorum Aristotelis, Parisiis, apud Ludovicum Vivès, 1893, lb. 7, q, 1, pp. 350–355. For a thorough discussion of Scotus’ conception, see Richard Cross’ chapter in this volume.

  25. 25.

    Ockham, W., Tractatus de Quantitate, ed. Grassi, C. A., Opera Theologica, X, Saint Bonaventure, N. Y., 1986, pp. 84–85.

  26. 26.

    Buridan, J., Quaestiones in Aristotelis Metaphysicam: Kommentar zur Aristotelischen Metaphysik, Paris, 1518; reprint, Frankfurt a. M.: Minerva G.M.B.H., 1964, lb. 4, q. 6. For an interesting discussion, see Bakker, P.J.J.M., “Aristotelian Metaphysics and Eucharistic Theology: John Buridan and Marsilius of Inghen on the Ontological Status of Accidental Being,” in: J. M. M. H. Thijssen and J. Zupko (eds.), The Metaphysics and Natural Philosophy of John Buridan, Leiden, Boston, Köln: Brill, 2001 (Medieval and Early Modern Science, 2), pp. 247–264.

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Gyula Klima .

Editor information

Editors and Affiliations

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2023 The Author(s), under exclusive license to Springer Nature Switzerland AG

About this chapter

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this chapter

Klima, G. (2023). Aquinas’ Solution of the Problem of the Persistence of Accidents in the Eucharist and Its Impact on Later Developments in the European History of Ideas. In: Klima, G. (eds) The Metaphysics and Theology of the Eucharist. Historical-Analytical Studies on Nature, Mind and Action, vol 10. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-40250-0_8

Download citation

Publish with us

Policies and ethics