Summary
The way patrimonial procuratorships (of the patrimonium, ratio privata, and res privata) functioned at the beginning of the 3rd century CE remains controversial. A recently published inscription from Proconsular Africa featuring a new equestrian procurator rationis patrimonii of ducenarius rank, combined with re-interpreting the patrimonial procuratorships held by M. Aquilius Felix, argues convincingly that the reform of the administration of imperial property carried out at the beginning of Septimius Severus’ reign may have been more comprehensive than previously believed.
Appendix
Subaltern officials of the ratio patrimonii in chronological order:
Name |
In office |
Function |
Source |
Bromius (servus) |
Pre-Claudian times |
custos rationis patrimonii |
CIL VI 3962 |
Ti. Claudius Daius (or Davus) (libertus) |
Claudius and Nero[49] |
tabularius rationis patrimonii Caesarum |
CIL XI 3885 (ILS 1643) |
Ti. Claudius Primigenius (libertus) |
Claudius or Nero[50] |
tabularius rationis patrimonii |
CIL VI 8506 |
Saturninus (servus) |
71–250 CE |
adiutor tabularii rationis patrimonii |
IAq I, 463 |
M. Ulpius Fortunatus (libertus) |
98–161 CE |
a commentariis rationis patrimonii |
CIL VI 8502 |
M. Ulpius Thaumastus (libertus) |
98–161 CE |
a commentariis operum publicorum et rationis patrimonii |
CIL XI 3860 (ILS 1603) |
Maurus (libertus) |
2nd c. CE |
tabularius rationis patrimonii ? |
AE 2014, 225 |
Urbanus (servus) |
131–170 CE |
adiutor tabularii rationis patrimonii |
AE 1949, 70 |
Soter (libertus) |
161–? |
proximus tabularii rationis patrimonii |
CIL VI 8508 (ILS 1646) |
Ampliatus (libertus) |
? |
? rationis patrimonii |
CIL VI 8509 |
Marullus (libertus) |
? |
a commentariis rationis patrimonii |
CIL VI 8503 |
Bibliography
Boulvert 1970: G. Boulvert, Esclaves et affranchis impériaux sous le Haut-Empire Romain. Rôle politique et administratif, Naples 1970.Search in Google Scholar
Boulvert 1974: G. Boulvert, Domestique et fonctionnaire sous le Haut-Empire Romain. La condition de l’affranchi et de l’esclave du prince, Paris 1974.10.3406/ista.1974.1782Search in Google Scholar
Camodeca – De Carlo 2004/2005: G. Camodeca – A. De Carlo, Sulla carriera del cavaliere capuano Ti. Claudius Ti. f. Pal. Priscianus, procurator XX hereditatium sotto Marco Aurelio: riedizione di CIL X, 3849, AION(archeol) 11–12, 2004/2005, 91–99.Search in Google Scholar
Chaouali 2018: M. Chaouali, L. Sempronius Ianuarius: un nouveau procurateur ducénaire de la ratio patrimonii, ZPE 205, 2018, 305–307.Search in Google Scholar
Christol 2006: M. Christol, L’administration et la gestion des ressources de la province d’Afrique à la transition du Haut-Empire et du Bas-Empire, CCG 17, 2006, 219–246.10.3406/ccgg.2006.912Search in Google Scholar
Corbier 1981: M. Corbier, Ti. Claudius Marcellinus et la procuratèle du Patrimoine, ZPE 43, 1981, 75–87.Search in Google Scholar
Daguet-Gagey 1997: A. Daguet-Gagey, Les opera publica à Rome (180 à 305 ap. J.C.), Paris 1997.Search in Google Scholar
Dobson 1978: B. Dobson, Die Primipilares. Entwicklung und Bedeutung, Laufbahnen und Persönlichkeiten eines römischen Offiziersranges, Cologne 1978.Search in Google Scholar
Eck 2000: W. Eck, The Growth of Administrative Posts, in: CAH XI, 2000, 238–265.10.1017/CHOL9780521263351.007Search in Google Scholar
Eich 2005: P. Eich, Zur Metamorphose des politischen Systems in der römischen Kaiserzeit. Die Entstehung einer „personalen Bürokratie“ im langen dritten Jahrhundert, Berlin 2005.10.1524/9783050048437Search in Google Scholar
Faure 2013: P. Faure, L’aigle et le cep. Les centurions légionnaires dans l’Empire des Sévères II, Bordeaux 2013.Search in Google Scholar
Kienast – Eck – Heil 2017: D. Kienast – W. Eck – M. Heil, Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie, Darmstadt 2017.Search in Google Scholar
Kłodziński 2018: K. Kłodziński, The collegium (or officium) rationalium. The Controversy over the Reform of Central Financial Administration in the 2nd half of the 2nd c. A.D., Pallas 107, 2018, 291–310.10.4000/pallas.9359Search in Google Scholar
Kolb 1993: A. Kolb, Die kaiserliche Bauverwaltung in der Stadt Rom. Geschichte und Aufbau der cura operum publicorum unter dem Prinzipat, Stuttgart 1993.Search in Google Scholar
Lassère 2015: J.-M. Lassère, Africa, quasi Roma: 256 av. J.-C–711 apr. J.-C., Paris 2015.Search in Google Scholar
Lewicki – Kotula 1986: T. Lewicki – T. Kotula, Un témoignage d’al-Bakrī et le problème de la ratio privata sévérienne en Tripolitaine, AntAfr 22, 1986, 255–271.10.3406/antaf.1986.1133Search in Google Scholar
Lo Cascio 2000: E. Lo Cascio, Il princeps e il suo impero. Studi di storia amministrativa e finanziaria romana, Bari 2000.Search in Google Scholar
Lo Cascio 2005: E. Lo Cascio, The Age of the Severans, in: CAH XIII, 2005, 137–155.10.1017/CHOL9780521301992.008Search in Google Scholar
Millar 1992: F. Millar, The Emperor in the Roman World, London 1992.Search in Google Scholar
Mongelli 2017: F. Mongelli, Il cursus di M. Aquilius M. f. Fabia Felix, ZPE 204, 2017, 255–264.Search in Google Scholar
Moore 2012: D. A. Moore, A Note on CIL VI.1585a–b and the Role of Adrastus, Procurator of the Column of Marcus Aurelius, ZPE 181, 2012, 221–229.Search in Google Scholar
Nesselhauf 1964: H. Nesselhauf, Patrimonium und res privata des römischen Kaisers, in: Bonner Historia-Augusta-Colloquium 4.2, Bonn 1964, 73–93.Search in Google Scholar
Nonnis 2014: D. Nonnis, Procurator praediorum Tiburtinorum, procurator rationis privatae. Un liberto di Traiano a Casole d’Elsa, in: S. Demougin – M. Navarro Caballero (eds.), Se déplacer dans l’Empire romain. Approches épigraphiques. XVIIIe recontre franco-ita-lienne d’épigraphie du monde romain, Bordeaux 7–8 octobre 2011, Bordeaux 2014, 189–203.Search in Google Scholar
Oliver 1946: J. H. Oliver, M. Aquilius Felix, AJPh 67, 1946, 311–319.10.2307/290682Search in Google Scholar
Pflaum 1960–1961: H.-G. Pflaum, Les carrières procuratoriennes équestres sous le Haut–Empire Romain I–III, Paris 1960/1961.Search in Google Scholar
Saxer 1967: R. Saxer, Untersuchungen zu den Vexillationen des römischen Kaiserheeres von Augustus bis Diokletian, Cologne 1967.Search in Google Scholar
Sebai 1995: L. L. Sebai, Les inscriptions de Segermes (Hr Harrat), in: S. Dietz – L. L. Sebai – H. Ben Hassen (eds.), Africa Proconsularis II, Copenhague 1995, 737–742 (no 17–18a-b).Search in Google Scholar
Weaver 1979: P.R.C. Weaver, Misplaced Officials, Antichthon 13, 1979, 70–102.10.1017/S0066477400002689Search in Google Scholar
© 2020 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston