Abstract

چکیده زندگی اجتماعی متضمن پذیرش برخی بایدها و نبایدهاست که محدودیت‌هایی را برای آزادی‌های فردی ایجاد می‌کند. از سویی وجود این هنجارها، که آن‌ها را قانون می‌نامیم، برای برقراری نظم و امنیت در جامعه ضروری است، از سوی دیگر در برخی مواقع قانون با آزادی‌های افراد جامعه در تعارض قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت فراوان دو مقولة قانون و آزادی فردی و امکان‌نداشتن حذف این دو به فلسفه‌ای نیاز داریم تا به مسئلة تعارض‌های احتمالی میان آن‌ها پاسخ دهد. آین رند فیلسوفی است که در جایگاه مدافع نظریة خودگرایی اخلاقی شناخته شده است. به‌نظر می‌آید با توجه به مبانی فلسفی و اخلاقی‌ای که وی مطرح می‌کند، بتوان پاسخی مناسب به مسئلة تعارض مذکور داد. به‌نظر می‌آید رند از مبانی‌ای برای حل تعارض مذکور استفاده می‌کند که سازگاری درونی بالایی دارند. اما از آن‌جا که وی متفکری خودگراست و مبنای پاسخ وی به مسئلة تعارض آزادی‌های فردی با قانون نیز نظریة اخلاقی خودگرایانة اوست، به‌نظر می‌آید نوعی ناسازگاری میان تأکید بر قانون و حقوق فردی با خودگرایی اخلاقی وجود داشته باشد؛ زیرا قانون خاصیت محدودکنندگی دارد و حقوق فردی نیز مستلزم درنظرگرفتن ارزش ذاتی دیگران است، حال آن‌که در خودگرایی اخلاقی تأکید بر اصالت فرد و منافع وی است و تا حد زیادی ارزش ذاتی انسان‌‌های دیگر نفی می‌شود.