Abstract

این نوشتار برآن است که هر چند گفتگوی میان اسلام و مسیحیت، ضرورتی ناگزیر است، ولی این گفتگو، در صورتی نتیجه‌بخش خواهد بود که وجوه باطنی و معنوی اسلام نیز در عرصۀ آن وارد شود. در ابتداء نشان داده‌ایم که چرا باید عرفان و معنویت اسلام در این گفتگو لحاظ شود و در عین حال این عرفان و معنویت از منبع و مستند اصلی‌اش دور نیفتد، چه در غیر این صورت دشوار می‌توان میان آن و اسلام پیوندی ذاتی و استوار تشخیص داد. ضمن تلاش برای تصحیح برخی سوءفهم‌ها دربارة تشیع، سعی شده است تا منابع معنوی و بی‌نظیر این مذهب به خصوص در موضوع تأویل عرفانی معبد و عبادت تبیین شود. بنابراین به‌طور مشخص تفسیر معنوی از کلیسا با تأویل مقامات و مناسک حج، به ویژه حجرالاسود از دیدگاه قاضی سعید قمی تطبیق داده شده است. نشان داده‌ایم که در این قبیل موضوعات، معنویت اسلامی نه فقط دست برتر را دارد، بلکه زمینۀ مناسبی برای فهم صحیح از معنویت مسیحی نیز فراهم می‌‌کند.