Abstract

یکی از مباحث چالش‌برانگیز در حوزۀ فلسفۀ دین مدل‌هایی است که در حوزۀ الهیات از مفاهیم بازی زبانی و نحوه‌های زندگی ویتگنشتاین اخذ شده است. این مدل‌ها در ظاهر با این که ریشۀ فکری یکسانی در خاک اندیشه ویتگنشتاین دارند و گاهی انتقاداتی مشابه به آنها وارد شده است، در باطن امر برخی از این مدل‌ها بهتر توانسته‌اند از این انتقادات جان سالم به در برند. در این مقاله، دو مدل معروف ویتگنشتاینی را مورد بررسی قرار می‌دهیم: مدل زبانی‌ـ‌فرهنگی جورج لیندبک در حوزۀ دین و الهیات؛ و مدل مبتنی بر آرای نوویتگنشتاینی دی زد فیلیپس. هر دوی این مدل‌ها تلاش کرده‌اند تا پاسخی درخور به نقدهای عقلانیت جهانی بدهند. در ادامۀ مقاله نشان خواهیم داد که مدل لیندبک توانسته است پاسخ قاطع‌تری به نقدها بدهد و از این لحاظ برتری مشخصی بر سایر مدل‌های ویتگنشتاینی از جمله مدل فیلیپس دارد.