Abstract

İslâm felsefesinde en önde gelen âlimlerden biri olan İbn Sînâ ruh üzerine çok sayıda eser te’lif etmiştir. Bu eserlerden biri de Arap edebiyatı açısından da önemli bir yere sahip olan el-Ḳaṣîdetu’l-‘Ayniyyetu’r-Rûḥiyye fî’l-Nefs adlı kasidesidir. İbn Sînâ kasidesine ruhu, yüksek bir konumdan insan bedenine inen bir güvercine benzeterek başlamaktadır. Kasidenin devamında ruhun insan bedeninde yaşadığı tecrübeleri anlattıktan sonra ruhun bedenden ayrılmasına değinmektedir. Kasidenin sonunda nefs-i nâṭıḳanın insan bedenine indirilmesindeki hikmetin ne olduğunu sorgulamaktadır. Eser üzerine çok sayıda şerh, tercüme ve tahmîs yapılması eserin ilim dünyasındaki önemine işaret etmektedir. Çalışmada kasidenin Türkçeye ilk tercümesi de olan tasavvuf üzerine önemli eserler te’lif etmiş Ali Dede el-Bosnevî’nin tercümesi ele alınmaktadır. Çalışmada ilk olarak el-Ḳaṣîdetu’r-Rûḥiyye’nin içeriği ve üzerine yapılan çalışmalara değinilmiştir. Ardından Ali Dede el-Bosnevî’nin hayatı ile eserleri, Tercüme-i Ḳaṣîde-i Rûḥiyye’nin nüshalarının tavsifi ve metin tesisinde takip edilen metot hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra el-Bosnevî’ye ait tercümenin temin edilen dört nüshası karşılaştırılarak transkripsiyonlu metni tesis edilmiş ve Arapça beyitler ile beraber verilmiştir. Ayrıca el-Bosnevî’nin tercümesi altına kasidenin günümüz Türkçesine yapılan tercümesi de eklenmiştir. Çalışmanın sonunda el-Bosnevî’nin tercümesi değerlendirilmiştir.