Abstract

İnsanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özelliği bilinç (akıl) sahibi ve seçme hürriyetine sahip olmasıdır. İnsanlık tarihi boyunca insanın hürriyeti, bu hürriyetin sınırları, mahiyeti sorgulana gelmiştir. İnsan özgürlüğü konusunda genellikle iki çeşit yaklaşım söz konusudur: Bunlardan birincisi filozofların getirmiş oldukları yaklaşım diğeri ise dinlerin getirmiş oldukları yaklaşımdır. Hürriyet kavramı katı bir tarif/tanımlama kalıbına kolayca sığabilen bir kavram değildir. Mantıkçıların “ağyârını mâni‘ efrâdını câmi‘” diye nitelendirdikleri tam ve tümel bir tanım yapılamamıştır. Dolayısıyla filozoflar, bilginler kendi çağlarının düşünce ortamına, entelektüel birikime göre hürriyet kavramını temellendirmeye çalışmışlardır. Yukarıda da ifade edildiği gibi hürriyet meselesi çözümü zor bir konudur. Bu nedenden dolayı bu çalışmamızda öncelikle hürriyet kavramının etimolojik tahlilini, tanımını yaptıktan sonra Mâtürîdî kelâm düşünürlerinin hürriyet problemine yaklaşım tarzları, çözüm önerileri ve tanımlama biçimleri değerlendirilmeye çalışılacaktır. Mâtürîdî kelâm düşünürleri derken kastımız spesifik anlamda İmam Mâtürîdî ve onun en güçlü takipçisi olan Ebü’l-Muîn en-Nesefî’nin çözüm şekilleri üzerinde durulacaktır.