Makalede İlâhî vahyin insanın ontolojik gerçekliğini göz ardı etmediğini, ontolojik gerçekliği üzerinden insanlara mesaj verdiği konusu ele alınmıştır. Bu durum, rüya ve şeriatlerin farklılığıyla ispat edilmeye, bu fikre temayül gösteren ancak Kur’ân hakkında olumsuz bir argüman olarak kullanan Montgomery Watt gibi müsteşriklere de cevap verilmeye çalışılmıştır. Bu yapılırken ilk önce bilinçaltının anlaşılması hususunda bazı örnekler verilmiş sonra rüya sembollerinde baskın olan kültürel unsurlara temas edilmiştir. Rüyalardaki sembollerin şekillenmesinde mantıksal bağı irdeleyen İslam ulemasının açıklamalarına ve rüya te’vîllerine de yer verilmiştir. Bu (...) bağlamda tefsirde büyük problem olarak görülen Hz. İbrahim’in, oğlu İsmail’i kurban etme olayı ele alınmış ve nasıl anlaşılmasının gerektiği üzerinde durulmuştur. Bunun, baskın kültür altında sembolleşen bir rüya olduğu ve İsrail Oğullarına ‘Bakar’ kesme emriyle toplumun yanlış algısının değiştirilmesinin amaçlanması gibi çocukların tanrılara kurban edildiği ortamdaki yanlışlığın giderilmesi, kurban ritüelini tebdil edilmesinin amaçlandığı ifade edilmiştir. Daha sonra şeriat-ontolojik gerçeklik ilişkisi irdelenmiş, dinde bütün insanların ortak fıtratının esas alındığı ve bundan dolayı dinin bütün insanlar için değişmeyen bir olgu olduğunu, şeriatlerin ise kültürün baskın olduğu ve dolayısıyla bir yönüyle ilişki içinde olduğu toplumsal bilinçaltı olduğu vurgulanmıştır. Şeriatların farklılaşmasında toplumsal bilinçaltının göz ardı edilmediğini göstermek bağlamında Kur’ân’dan örnekler verilmek suretiyle savunulan tez ispat edilmeye çalışılmıştır. Bunlardan birisi, Kur’ân’da Arapların ortak duygularının esas alınması, kültürel bazı unsurların kullanılması, bir diğeri de yabancı isimlerin Arapların ifade ettiği şekliyle, ümmi anlayışa uygun kullanılmasıdır. Ayrıca bu konuda bazı helal yiyeceklerin Yahudilere haram kılınması ve diğer şeriatlerde yer alan bazı farklılıklar üzerinde durulmuştur. Helal yiyeceklerin haram kılınması konusunda Hz. Yakub’un yakalandığı ağır hastalıktan iyileştiği takdirde sevdiği yiyecekleri yememeyi nezretmesi, buna bağlı olarak iyileşince deve eti ve sütünü yiyip içmemesi, daha sonra çocukları ve ümmetinin de bu yiyeceklerden uzak durması sonucunda Tevrat’ta bunların haram kılınması örneği üzerinde durulmuştur. Bu örnek, şeriatlerin farklılaşmasının nedeninin bir şeye karşı tavrın toplumsal bir alışkanlık halini almasının sonucu olduğu vurgulanmıştır. Nitekim teravih namazının Müslümanlarca toplu kılınması ve buna devam etmesinden dolayı farz kılınır endişesiyle evlerinde kılmalarını tavsiye eden Allah Resulünün endişesinin de bunu pekiştirdiği dile getirilmiştir. Diğer şeriatlerde bazı farklılıklar konusunda ise orucun öncekilere farz kılınmasına rağmen keyfiyetinin farklı olması üzerinde durulmuştur. Aynı şekilde namaz, zekât ve haccın semavî dinlerinin hepsinde olmasına rağmen keyfiyetinin değiştiği örneklerle izah edilmiştir. Bu doğrultuda milletlerin yaşam tarzlarının ve kültürünün dolayısıyla toplumsal bilinçaltı şeriatlerin farklılığında gözönüne alındığı ifade edilmiştir. Sonuç olarak din ve dine taalluk eden her şeyin insanlığın ortak fıtratını esas aldığını, şeriatten şeriate değişiklik gösteren unsurların da kültürel ve bir yönüyle toplumsal bilinçaltıyla ilgili olan hususlar olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. (shrink)

Kur’an tasavvuru belli kavramlardan meydana gelmektedir. İnsanın fiziki ve manevî yönünü ifade eden fıtrat kavramı, Kur’an tasavvurunu ifade eden önemli kavramlarından biridir. Fıtrat kavramının ilk günden itibaren tefsircilerin ilgi odağı olması da bundandır. Genellikle fıtrat, İslam dini, ilk yaratılış ve insanın dini kabul etme potansiyeli olarak yorumlanmış ve bunların değişip değişmeyeceği üzerinde durulmuştur. Rum sûresinde geçen “khalqullah” ile Nisâ sûresinde geçen “khalqullah” terkiplerinin bulunduğu âyetler arasında bu çerçevede bağlantı kurulmuştur. Bu çalışmamızda fıtratın mahiyeti ile fıtratla ilgili âyetlerin birbiriyle ilişkilendirilmesi irdelenecek (...) ve fıtratın temel unsurları üzerinde durulacaktır. Akıl, sevgi, aşk, güzel şeylere ilgi duyma ve çirkinliklerden kaçınmanın, insan fıtratının temel bileşenleri arasında yer alıp almadığı tartışılacaktır. Ayrıca fıtrat âyetinde geçen tebdîl kavramı ile Nisâ sûresinde geçen tağyir kavramının, aynı manayı ifade edip etmediği üzerinde durulacaktır. (shrink)

Muḥkam and mutashābih have developed as two topics that are related to every field of religious studies throughout the historical process. The fact that this has been a topic of controversy in every field of religious studies is due to the fact that verses of the Qur’an were classified as muḥkam and mutashābih by the verses of the Qur’an. Discussions and suggestions regarding muḥkam and mutashābih generally tended to be limited to the studies about the semantic definitions of the terms (...) or were shaped around the narratives about the circumstances of the revelation and thus digression from the actual context was inevitable. In addition, acknowledging muḥkam and mutashābih as semantic qualities of the Qur’an raised doubts over the Qur’an's status as an understandable text. As mutashābih verses were considered by some as ambiguous, this enabled each school of thought to base their opinions on the verses of the Qur'an. The fact that current interpretations of the verses of the Qur’an are not made free from the historical points of view is due to the strength of the historical knowledge. Qur’an demands faith in the previous canons as well as demanding faith in the previous messengers. In this context, muḥkam are the genuine commandments of the Qur’an which did not exist in the previous canons whereas mutashābih are the commandments that resemble the ones in the previous canons. This research employs analysis, comparison and criticism methods for examining its subject matter. Meanings of the verses of the Qur’an are analyzed linguistically and the relations between the terms in this context are attempted to be shown. In interpreting the verses about the topic, arguments of different schools of thought are included. Criticism of the previous interpretations is carried out considering the contextual and semantic integrity of the Qur'an. It is also stated that while forming its muḥkam verses, the Qur’an employed the methods of abrogation, adjournment and conversion. Abrogation is not an annulation of the own verses of the Qur’an but an annulation of a commandment in a previous canon. Adjournment means not to abrogate a commandment of a previous canon but their inclusion in the new canon. The cases that the Qur’an mentions in which the messenger is accused of fabricating are stated to be due to the conversion of the commandments the interlocutors had already known by genuine verses of the Qur’an. To regard muḥkam and mutashābih as genuine and resembling verses would fortify the judgement that the verses of the Qur’an are comprehensible. This paper concludes that the muḥkam verses provide the fundamentals of the system of law which is the Qur’an, and mutashābih are the verses that are in the Qur’an and show resemblance to previous laws that were already present at the time. In relation to this, that those with crooked hearts tracing after the mutashābih is interpreted to mean that they investigated whether the ayats were included in the previous canons and that Allah knows the gloss of the mutashābih ayats is interpreted to mean that He knows in which canon the ayats were first included and finally the attitude of those with deep wisdom towards the muteshâbih ayats is explained as that with their vast knowledge on revelation, they confess that all the resembling ayats were revealed by Allah. (shrink)