Kluczowym celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o proponowaną przez Johna Lachsa filozofię. Według niego, stoicki pragmatyzm łączy pełną akceptacji skromność stoików z poszukiwaniem ulepszeń propagowanym przez pragmatystów. Teoria ta odzwierciedla podejście ludzi, którzy dążą do lepszego życia ale gdy wszystko zawodzi gotowi są przyjąć zastaną rzeczywistość. Zdaniem Lachsa, stoicyzm i pragmatyzm uzupełniają się wzajemnie. Razem w zestawie mogą służyć jako poradnik cenny dla planowania społecznego i indywidualnego życia. W moim tekście skrótowo przedstawiona zostaje struktura książki Stoicki pragmatyzm, argumenty (...) przemawiające za mariażem stoicyzmu z pragmatyzmem oraz zagadnienia z nim związane. Za przyjęciem stoickiego pragmatyzmu przemawiają błędy w podejściu pragmatycznym, niewłaściwe przeciwstawianie aktywnego pragmatyzmu pasywnemu stoicyzmowi oraz fakt, że każda zmiana na lepsze zakłada istnienie pewnych niezmiennych czynników. Wniosek płynący z tych rozważań jest taki, że zarówno stoicyzm, jak i pragmatyzm ujmuje tylko część prawdy o kondycji ludzkiej dlatego, by ująć ją w całości, potrzebują siebie nawzajem. Wolność, odpowiedzialność, miejsce jednostki w społeczeństwie i radość to pozostałe podejmowane przeze mnie problemy. Są to kwestie, które w moim przekonaniu pozwalają lepiej zrozumieć koncepcję stoickiego pragmatyzmu oraz znaczenie, jakie według Lachsa może mieć w życiu człowieka. (shrink)

"Filozofjo po ślōnsku, czyli heft do historje filozofje Dziadka Kika" to podróż przez dzieje filozofii światowej napisane ze śląskiej perspektywy przez doktora filozofii Marcina Kika. Tyn heft niy jest tak ruby jak niywtore buchy, ale to jest heft, w kerym wjela ciykawygo i ważnygo możno znolyź… I to żech tam znoloz dlo siebje. Ale najsamprzōd musza pedzieć, że jest to heft, w kerym dziadek szukoł som siebje i chcioł sie dowjedzieć czegoś ô sobje samym i śwjecie, w kerym –szczynśliwje lub (...) niy, jak sie to wto forszteluje – prziszło mu żyć. A napisane na niym było "Filozofjo" – prawje jak heft do jakigoś przedmjotu we szkole. Wstęp dr hab. Jacek Surzyn: "Autor przeprowadza czytelnika przez historię filozofii, opowiada ją po śląsku, pewnym siebie głosem zatrzymując go tam, gdzie trzeba na chwilę przystanąć. Jest to historia nie w sensie faktograficznym, ale historia jako proces rozwoju problematyki filozoficznej, to znaczy jest to wędrówka przez odpowiedzi na najważniejsze i podstawowe filozoficzne pytania." Strony: 257 SPIS FILOZOFÓW Presokratycy 24 Sokrates 32 Sofiści, cynicy, cyrenaicy i megarejczycy 36 Platon 41 Arystoteles 45 Sceptycyzm, stoicyzm i epikureizm 49 Plotyn 56 Aureliusz Augustyn z Hippony 59 Tomasz z Akwinu 63 William z Ockham 68 Jean Buridan 70 Mikołaj z Kuzy 72 Francis Bacon 75 Kartezjusz (René Descartes) 79 Baruch Spinoza 83 Blaise Pascal 87 Gottfried Wilhelm Leibniz 90 John Locke 94 George Berkley 98 David Hume 100 Jeremy Bentham 103 John Stuart Mill 106 Bernard de Mandeville 108 Jean Jacques Rousseau 110 Immanuel Kant 114 Arthur Schopenhauer 122 Georg Wilhelm Friedrich Hegel 126 Ludwig Feuerbach 131 Max Stirner 134 Karol Marks 136 Sigmunt Freud 143 Søren Kierkegaard 149 Friedrich Nietzche 155 Henri Bergson 162 Edmund Husserl 166 Martin Heidegger 172 Max Scheler 177 Nicolai Hartmann 181 Karl Jaspers 187 Egzystencjalizm 191 William James 198 Helmuth Plessner 202 Arnold Gehlen 206 Ludwig Wittgenstein 209 Emmanuel Mounier 213 Karol Wojtyła 217 Gabriel Marcel 221 Emmanuel Lévinas 224 Jozef Tischner 228 Jean-François Lyotard 232 Zygmunt Bauman 236 Karl Raimund Popper 239 Viktor Emil Frankl 243. (shrink)

Zbigniew Herbert studied philosophy at the Nicolaus Copernicus University in Toruń in the years 1949–1951 and attended seminars conducted by prof. Henryk Elzenberg, whose philosophical stance had a relevant impact on the poet’s oeuvre. This work analyses Stoic heritage present in the works of both the Philosopher and the Poet, as well as presents the axiological system of Elzenberg and its meaning for the attitude of “Mr. Cogito”. Elzenberg, following Seneca, divided values into the utilitarian and perfect ones, where the (...) latter possessed the quality of dignitas (“nobleness”). The perfect values referred to the Greek notion of kalokagathia and they were of primary importance in the creation of high culture that constituted the sphere of human dignity and freedom as opposed to the existential dread, indifference of nature or historical necessity. Herbert shared his Master’s stand on the meaning of culture and the table of values in human life, which is depicted, inter alia, in the poem dedicated to the Professor To Henryk Elzenberg on the Centenary of His Birth. Elzenberg claimed that axiologization the the world equals its substantialization. Finally, the acme of his axiology became natural mysticism and the source of perfect value the “transempirical” reality which Elzenberg used to call “the Undefined”. The Professor was distanced and sceptical towards the world and society. Herbert, on the other hand, remained faithful to the Christian heritage with its confirmation of the world as it is, as well as the everyday human reality, which he treated with sympathy and uderstanding, according to the idea of Christian agape. (shrink)