Wychodząc od podziału metod badawczych na: 1) uniwersalne - metody materializmu dialektycznegp, 2) ogólne - stosowane do nauki w ogóle i 3) szczególne stosowane do pewnej określonej dyscypliny, autorzy stawiają sobie za cel dyskusję metod (z grupy 2) ich zilustrowanie na przykładzie badań chemicznych. Dyskutowane są kolejno: opis i wyjaśnianie; analiza i synteza; modelowanie.