Herling-Grudziński suggests reading his short stories as a part of his Diary Written in Night. Nevertheless, Herling’s short stories may reveal their philosophical and artistic dimension without this interlextual dependency. Such an opportunity is offered by pointing out the main motives of Herling’s prose works. The writter frequently makes use of specific methods of creating the plot, scenery and characters. The typical first-person short story by Herling starts with a narrator’s journey, which turns into solving a mistery of a main (...) character. That human existence is constantly crushed by undiserved suffering. The action usually takes place in a symbolic scenery (an island, gloomy tower or mansion, abandoned house). The poetics of space indicates universal significance: phisical landscape is affected by human lonelyness, suffering or unfulfilled hopes. These experiences usually lead Herling’s hero to death, after which his shelter (or the place of existential banishment) finally gets ruinned. The narrator is not in possesion of sufficient knowledge about the tragedy. He gains necessary details from accidental informants or letters, diary notes left by the protagonist. This motif gives the reader a dual perspective onto the action. (shrink)

Die Autorin des Beitrags analysiert und interpretiert die Erzählung Święty Smok von Gustaw Herling-Grudziński. Sie berücksichtigt Fragestellungen die mit der Erzähltechnik, der Erzählinstanz und der Figurenkonstruktion Zusammenhängen, indem sie die charakteristischen Merkmale und Eigenschaften des zu besprechenden Textes hervorhebt, welche sich übrigens als typisch für die gesamte Kurzprosa von Herling-Grudziński erweisen (z.B.: die Binnenerzählung, das Streben nach der Authentizität in verschiedenen Textschichten, besonders in der Kreation des Haupterzählers als Entsprechung des Autors). Die Autorin erörtert die Haltung sowie das Drama des (...) Haupthelden – des Hirten Scuro – samt seiner Relationen zu der von ihm gegründeten religiösen Sekte und den übrigen Einwohnern des Heimatdorfes nicht nur durch das Prisma der vom Text hervorgerufenen interpretatorischen Suggestionen, sondern rekurriert auf Thesen von Denkern – wie Freud, Fromm und James – welche die Bedingungen, den Charakter, die Mechanismen und Motivationen des Glaubens, der religiösen Praxis, der Bekehrungen und der Apostasie erläutern. Eine derart analytisch-interpretatorische Erfassung der Erzählung zeigt die Überzeitlichkeit der vom Autor dargestellten menschlichen Haltungen und ihres Verlangen nach dem höheren existentiellen Sinn – der metaphysischen Begründung, deren Erfüllung oft mit dem Fiasko endet oder sich als auf falsche Prämissen gestützt zeigt. (shrink)

The author analyses the relation between the literary character and the place in Gustaw Herling-Grudziński’s Most. Z kroniki naszego miasta. The author attempts to prove that places shown by Herling-Grudziński play a significant role in the writer’s biography and also influence the way of acting and decisions of literary characters created by the writer. Using geopoetics as its starting point, this perspective puts emphasis on the category of place considered in both geographic and literary dimension. In her interpretation of the (...) short story by Herling-Grudziński, the author attempts to show that the bridge affects the life of the main character, his behaviour and attitude to the world. The article also offers a summary of critical approaches to the presentation of space motifs in the literary works of Herling-Grudziński. The context for the analysis is provided by the writer’s biography which highlights his personal experience connected with private places. The analytical key to unlock their senses is taken from geopoetics as the perspective which may enable us to find new content in the unique literary output of Herling-Grudziński. (shrink)

Artykuł dotyczy kilku aspektów korespondencji Gustawa Waliszewskiego, skierowanej do Juliana Bartoszewicza w latach 1853–1855 i stanowiącej obecnie część Archiwum rodziny Bartoszewiczów z Archiwum Państwowego w Łodzi. Listy, obejmujące 163 karty, scharakteryzowane zostały z kilku perspektyw: a) biograficznej, która daje wgląd w osobowość młodego, ledwie zaczynającego karierę naukową człowieka, marzącego o karierze „narodowego Thierry’ego”; b) genetycznej, która listy traktuje jako materiał dokumentujący proces twórczy nad studiami historycznymi i felietonami dla „Dziennika Warszawskiego”, a także opisuje zmagania debiu­tanta z ograniczeniami cenzuralnymi; c) (...) prasoznawczej – związanej z obszernie eksplorowaną w listach tematyką rozwoju „Dziennika Warszawskiego”, jego rywalizacji z „Gazetą Warszawską” i walki o wpływy pisma na prowincji. Dodat­kowym kontekstem staje się cykl artykułów wspomnieniowych poświęconych Waliszewskiemu autorstwa Juliana Bartoszewicza, które stanowią swoiste dopełnienie niezachowanego bloku listów Bartoszewicza do Waliszewskiego. (shrink)

Zasadniczym przedmiotem analiz tego opracowania jest pojęcie godności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 r. Interpretacja Karty prowadzona jest z uwzględnieniem postanowień Traktatu z Lizbony z 13 grudnia 2007 r., który podniósł Kartę do rangi prawa traktatowego. Uwyraźnienie treści pojęcia godności w Karcie dokonywane jest przez pryzmat paradygmatu rozumienia godności utrwalonego już w prawie międzynarodowym praw człowieka na poziomie uniwersalnym, czyli prawa kształtowanego i funkcjonującego w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych. Paradygmat uniwersalny, w którego centrum znajduje się (...) uznanie godności za przyrodzoną (inherent – „nieoddzielalną), powszechną, równą i za źródło wszystkich praw człowieka, był dotąd w systemach prawnych powszechnie akceptowany. Obejmował on elementy prawnonaturalne, które po doświadczeniach z dwudziestowiecznymi systemami totalitarnymi i systemami – mówiąc słowami Gustawa Radbrucha – „ustawowego bezprawia”, uważane były za pożądane, nie tylko w prawie międzynarodowym. Przy bliższym przyjrzeniu się najważniejszym postanowieniom prawa europejskiego dotyczącym godności i podstaw praw człowieka okazuje się, że paradygmat uniwersalny został radykalnie zakwestionowany – w miejsce ugruntowania praw człowieka w czymś obiektywnym, przyjęto ich ugruntowanie w kulturze. (shrink)