W monografii Radical Entlightenment. Philosophy and the Making of Modernity poświęconej dziejom oświecenia brytyjski historyk Jonathan Irvine Israel sformułował nową tezę dotyczącą datowania, źródeł i charakteru tego okresu historii i przypisał filozofii Spinozy znaczącą rolę w sformułowaniu haseł oświecenia. Jego praca wywołała szereg kontrowersji i uwag krytycznych, dotyczących oceny faktów należących do obszaru historii idei. Artykuł przypomina o interpretacjach roli filozofii Spinozy i o jej wczesnej recepcji, kiedy filozof oddziaływał bezpośrednio. Wydarzenia polityczne w Niderlandach w okresie 1648–1677 oraz losy (...) filozofii Descartes’a są czynnikami wydatnie ingerującymi w kształtowanie się pierwotnej recepcji spinozyzmu i przesądzają na długo o losach tej filozofii. (shrink)

The article concerns Descartes‘ comment on an anonymous project of universal language. Author argues that Descartes‘ refusal of the project is based on implicit argument against very posssibility of the project. Descartes‘ comment can then be read as a dismissal of quite popular version of entlightenment reform, usually attributed even to Descartes himself, but according to the interpretation proposed here the argument is directed against a recipient of Descartes‘ comment, namely Marin Mersenne.