Oddajemy czytelnikom kolejny numer „Rocznika Filozoficznego Ignatianum”. Prawie w całości poświęcony został on Mikołajowi Zebrzydowskiemu. Stan badań na jego temat zarysowany został w pierwszym tekście autorstwa Elżbiety E. Wróbel i Tomasza Graffa. Drugi z wymienionych autorów w osobnym artykule przedstawił także problematykę związaną z rozwojem majątku Floriana Zebrzydowskiego w miarę wzrostu jego znaczenia politycznego na dworze króla Zygmunta Augusta. Szczególny nacisk położono na studium przypadku (_case study_). Autor analizuje bowiem nabycie przez Zebrzydowskiego dóbr w Radoczy koło Wadowic, ukazując perspektywę konieczności (...) podjęcia dalszych badań nad powiększeniem majątku Floriana Zebrzydowskiego i jego rodziny. Artykuł wieńczy aneks, wraz z edycją w języku łacińskim i polskim tłumaczeniu dokumentu, w którym „Zygmunt August nadaje Florianowi Zebrzydowskiemu prawo zbudowania tamy na rzece Skawie i poprowadzenia stamtąd wody fosą przez ziemie dóbr Wadowice dla zbudowania stawów rybnych w dobrach Radocza”_._. (shrink)

The initial segment of the latest volume of the _Ignatian Philosophical Yearbook _is centered on the discourse surrounding the presence of cultural heritage in the cyber domain. It explores the dissemination of this heritage by cultural institutions such as museums, libraries, and archives, as well as initiatives undertaken by Internet users. The authors scrutinize a comprehensive array of topics concerning the digital presentation of cultural artifacts, employing carefully selected examples in their discourse.

Pierwsza część najnowszego tomu „Rocznika Filozoficznego Ignatianum” skupia się na tematyce obecności dziedzictwa kulturowego w cyberprzestrzeni. Przedstawia ona udostępnianie tego dziedzictwa przez instytucje kultury, takie jak muzea, biblioteki i archiwa, oraz inicjatywy podejmowane przez użytkowników Internetu. Autorzy omówili w swoich tekstach szeroko zakrojoną problematykę cyfrowej prezentacji obiektów kultury, posługując się wybranymi przykładami.

W kolejnym tomie „Rocznika Filozoficznego Ignatianum” kilka pierwszych tekstów poświęconych zostało roli i znaczeniu architektury w kulturze. Od najdawniejszych czasów była ona środkiem wyrażania harmonii, proporcji i ludzkiego intelektu. Zarówno w dobie antyku, jak i w średniowieczu zadaniem architektury było odzwierciedlenie zasad równowagi i symetrii otaczającego świata. W dobie renesansu architektura przestała być klasyfikowana jako dziedzina wyłącznie techniczna i zaczęto ją postrzegać również w kontekście humanistycznym. Zauważono bowiem, że odpowiada ona nie tylko za prawidłową konstrukcję budynków, ale poprzez wykorzystywanie symboli (...) i estetyki wywiera duży wpływ na kulturę i społeczeństwo. Zarówno budowle – świątynie, szkoły, siedziby władzy, jak i zwykłe mieszkania – były projektowane w taki sposób, aby odzwierciedlać potrzeby społeczne danej epoki. Prostota i symetria w formach na przemian rywalizowały z ekstrawagancją, dynamiką, dramatyzmem. Poszukiwanie przyczyn tych zjawisk stanowi główną oś rozważań prezentowanych poniżej tekstów. (shrink)

Podobnie jak wcześniejszy numer „Rocznika”, również ten składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza z nich poświęcona została kulturalnemu i intelektualnemu klimatowi dworów królowych w średniowiecznej i nowożytnej Europie. Jeszcze na początku lat dwutysięcznych uprawniona była opinia, że w polskiej historiografii niewiele wiemy zarówno o samych królowych i ich roli w państwie, jak o ich otoczeniu, a poza głównym nurtem badawczym pozostają struktury dworów polskich księżnych i królowych, były ze wszech miar słuszne. Przez ostatnich dwadzieścia lat tematyka związana z dworem (...) polskich królowych w średniowieczu i w epoce nowożytnej doczekała się grona badaczy, którzy coraz śmielej wychodzą poza dociekania o charakterze strukturalno-personalnym, a w polskich badaniach widoczny jest coraz wyraźniej nurt _queenship, _wpisujący się w tę problematykę i cieszący się zauważalną popularnością w historiografiach zachodnich. (shrink)

The graphic design of this issue of The Ignatianum Philosophical Year- book front cover includes the entrance gate to the Wawel Royal Castle in Krakow. The gate itself is transformed into a triumphal arch opening towards the road recognizable to every person who feels a bond with the cultural heritage of the Western world. This road is the via Appia, once built by the will of Appius Claudius Caecus, and considered one of the oldest Roman tracts. Called “the queen of (...) all roads” by the Romans them- selves, it is inseparable from the Eternal City for everyone raised on the values of Western civilization. Mikołaj Sęp-Szarzyński wrote about it in his famous epitaph: “today in Rome defeated, Rome invincible,” express- ing this way the overwhelming awareness of connecting the past with what we experience as the present. It was on this road that the legendary scene recalled by Henryk Sienkiewicz took place, in which the question: quo vadis, Domine? is asked by the apostle Peter, fleeing from the Eternal City, to Christ he meets on the Appian Way. The power of this question is understood by anyone who is able to see in the roots of Classical and Christian culture all that is the most important for the Western culture not only in terms of its past, but also in terms of its future. (shrink)

W graficznym projekcie okładki najnowszego numeru _Rocznika Filozoficznego Ignatianum _przedstawiono bramę wjazdową na zamek królewski na Wawelu, czyniąc z niej łuk triumfalny otwierający się ku drodze, rozpoznawalnej dla każdego człowieka czującego więź z dziedzictwem kulturowym świata Zachodu. Ta zdefiniowana droga to via Appia, zbudowana niegdyś z woli Appiusza Klaudiusza Ślepego, uchodząca za jeden z najstarszych traktów rzymskich. Nazywana przez samych Rzymian „królową dróg”, u człowieka wychowanego na wartościach, jakie niesie ze sobą cywilizacja Zachodu, jest nierozłącznie związana z Wiecznym Miastem. To (...) o nim pisał w sławnym epitafium Mikołaj Sęp-Szarzyński: „dziś w Rzymie zwyciężonym Rzym niezwyciężony”, dając wyraz narzucającej się świadomości łączenia tego, co przeszłe, z tym, czego doświadczamy jako obecne. To na tej drodze rozegrała się legendarna scena przywołana przez Henryka Sienkiewicza, w której pytanie: _Quo vadis, Domine? _[dokąd zmierzasz, Panie?] zadaje uciekający z Wiecznego Miasta apostoł Piotr spotkanemu na trakcie apijskim Chrystusowi. Siłę tego pytania rozumie każdy, kto w korzeniach klasycznych i chrześcijańskich potrafi dostrzec to wszystko, co dla kultury zachodniej jest najważniejsze nie tylko w przeszłości, ale również w przyszłości. (shrink)

Celem artykułu jest przedstawienie działalności publicznej marszałka wielkiego koronnego i starosty krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego w czasie toczących się latem 1596 r. w Krakowie międzynarodowych pertraktacji w sprawie zawarcia pod egidą papiestwa antytureckiej Ligi Świętej. Do odtworzenia tego aspektu autor wykorzystał głównie rękopiśmienne materiały źródłowe pochodzące z archiwów rzymskich oraz źródła drukowane i odnośną literaturę przedmiotu. Mikołaj Zebrzydowski pojawił się w Krakowie 10 lipca 1596 r. w momencie, gdy już od prawie miesiąca przebywał w nim legat papieski, kardynał Enrico Caetani, który (...) miał przewodniczyć wspomnianym obradom. Zebrzydowski wielokrotnie spotykał się z kardynałem zarówno na oficjalnych obradach, jak również na stopie prywatnej. Kardynał informował o tych kontaktach Sekretariat Stanu, donosząc, iż Zebrzydowski jest jednym z tych polskich dostojników, który otwarcie pragnie wspierać inicjatywę Stolicy Apostolskiej. Jak się jednak wydaje, Mikołaj Zebrzydowski jako bliski współpracownik kanclerza Jana Zamoyskiego realistycznie oceniał te szanse, dostrzegając zagrożenie dla polityki papieskiej w twardym i nieprzychylnym Polsce stanowisku Habsburgów. (shrink)

Dear Readers,After a long break caused, on the one hand, by staff changes in the Editorial Board and, on the other, by the lingering coronavirus pandemic, another issue of the Ignatianum Philosophical Yearbook is coming out. The new editorial team has decided to expand the journal’s formula to include texts from the general humanities; thus, there will be articles not only on philosophy, but also on history, cultural and religious studies, and theology, on top of Polish and foreign literature. The (...) journal is also open to a wide range of issues that take into account the mission of the Jesuit University Ignatianum as a Catholic research center. An important element of this approach is the issue of the Mediterranean civilizational tradition and cultural heritage, which in our understanding are the most important sources of knowledge and inspiration for the study of contemporary problems of individual people, societies and states as well. (shrink)

Dear Readers, We are presenting you with another issue of The Ignatianum Philo­sophical Yearbook, which, in accordance with the current profile of the journal, contains articles on broadly understood history, philosophy, culture and literature.

The current issue of the journal includes eleven articles. It opens with an argument by Jerzy Brzozowski on the question of the theoretical and practical legitimacy of the use of modern, and, in fact, colloquial language in the translation of the Holy Scriptures. Referring to the example of the Paulian Bible, which was intended to be characterized by language understandable to the modern reader, the author notes that only ostensibly “modern language” was used. Moreover, full phrases from the Millennium Bible (...) were borrowed in many places. Then follows a discussion by Nicholas Coureas based on Venetian and Genoese notarial deeds drawn up in Cyprus between 1362 and 1458, on the relationships between household slaves or servants and their owners. It turns out that they were very often supported by wills containing bequests for the benefit of slave women and illegitimate children born of these relationships. (shrink)

We are offering you a new issue of _The Ignatianum Philosophical Yearbook_. It is almost entirely devoted to Mikołaj Zebrzydowski. The state of research on him is outlined in the first article by Elżbieta E. Wróbel and Tomasz Graff. In a separate article, the latter author also presents issues related to the development of Florian Zebrzydowski’s estate as his political importance grew at the court of King Sigismund Augustus. Special emphasis was placed on the case study method here. The author (...) analyzes Zebrzydowski’s acquisition of property in Radocza near Wadowice, showing the prospect of the need for further research into the growth of the estate of Florian Zebrzydowski and his family. The article concludes with an appendix, including an edition in Latin and a Polish translation of the document, in which “Sigismund Augustus grants Florian Zebrzydowski the right to build a dam on the Skawa River and to run water from there through a moat across the area of the Wadowice estate to build fish ponds in the Radocza estate.”. (shrink)

The first seven articles in the current volume of the “Ignatianum Philosophical Yearbook” are dedicated to Jesuit missions in China, based on the manuscript work of the Polish Jesuit Tomasz Dunin Szpot (1644–1713) entitled _Historiae Sinarum Imperii_, located in Rome in the Archivum Romanum Societatis Iesu (ARSI Jap. Sin. 102, ARSI Jap. Sin. 103). In this work, which has a chronological character, Szpot included a description of the Jesuits’ experiences in the Middle Kingdom from the initiation of the mission by (...) St. Francis Xavier in the mid-16th century up to the first decade of the 18th century. (shrink)

In this, the latest volume of the Rocznik Filozoficzny Ignatianum, the first few texts are dedicated to the cultural significance of architecture. For time immemorial architecture has been a means of expressing ideas, harmony and proportion. In the ancient and medieval times the task of architecture was to reflect the principles of balance and symmetry found in the surrounding world. During the Renaissance architecture ceased being classified as a merely technical endeavor and began to be viewed also in a humanistic (...) context. It was recognized that architecture is not merely proper building construction, but through the use of symbols and aesthetics it exerts a strong influence on culture and society. Both monumental structures (temples, university buildings, seats of power), as well as ordinary residences were designed to reflect the social needs of the time. Simplicity and symmetry vied with extravagance, dynamism and theatricality of form. The search for the root causes of these phenomena is the main thrust of the ideas presented in the texts below. (shrink)

The aim of the paper is to present how the late medieval plague pandemic affected the societies of Western and Eastern Europe. The author used chronicles and works of literature of that time, on top of the abundant literature on the subject. Based on this bibliography, he carried out a critical analysis of the content, revealing the similarities and differences in the course of the Black Death epidemic across parts of Europe. The plague was taking its toll on all age (...) groups and at all levels of society. The main reason for this was that physicians, not knowing what was causing the disease, could not help the infected for a long time. The epidemic exposed the poor level of the contemporary medics’ knowledge and their unpreparedness for saving human lives. It also showed that university studies neither equipped them with sufficient knowledge nor gave them the practical skills needed to fight the dangerous disease. The Black Death particularly disorganized the economic and social life of Western and Southern European countries. Although the plague first struck Central Europe with less intensity than it did the West, it did take its toll on it. Its subsequent waves had an especially dramatic impact on the large trading towns such as Wroclaw and Krakow. A pervasive fear of the plague also contributed to the resentment towards those seen as aliens, especially Jews. They were the ones accused of poisoning wells and supplies, and spreading the disease. In Wroclaw, the capital city of Silesia, which was then part of the Kingdom of Bohemia, the attack on Jews was initiated by John of Capistrano – the papal inquisitor. It led to a much publicized trial that resulted in the death sentences death sentences given to several dozen people. Seeking to understand the reason behind Capistrano’s actions, the author analyzed his treatise on the duties of physicians and clergy toward plague patients. It results from that work that the course of the epidemic in Central Europe, despite its local variations, was not significantly different from that observed in Western countries. (shrink)

Drodzy Czytelnicy, po długiej przerwie spowodowanej, z jednej strony, zmianami w Redakcji, z drugiej – trwającą wiele miesięcy pandemią koronawirusa, ukazuje się kolejny numer „Rocznika Filozoficznego Ignatianum”. Nowy zespół redakcyjny postanowił rozszerzyć formułę wydawniczą o teksty z szeroko rozumianej humanistyki; zatem będą to artykuły nie tylko z dziedziny filozofii, ale również historii, nauk o kulturze i religii, teologii oraz literatury polskiej i obcej. Czasopismo zostało też otwarte na szerokie spektrum zagadnień uwzględniających misję Akademii Ignatianum jako ośrodka naukowego o charakterze katolickim. (...) Ważnym elementem tego podejścia jest kwestia śródziemnomorskiej tradycji cywilizacyjnej i dziedzictwa kulturowego, które w naszym rozumieniu są najważniejszymi źródłami wiedzy i inspiracją do badania także współczesnych problemów pojedynczych ludzi, społeczeństw i państw. (shrink)

Drodzy Czytelnicy, przekazujemy Wam kolejny tom „Rocznika Filozoficznego Ignatianum”, zawierający – zgodnie z aktualnym profilem pisma – artykuły o tematyce historycznej, filozoficznej oraz historyczno-literackiej.

Oddajemy w ręce czytelników kolejny numer Rocznika Filozoficznego Ignatianum, który w dużej mierze poświęcony został sprawom kościelnym, a w szczególności dyplomacji papieskiej. W pierwszym tekście Dorota Gregorowicz przedstawiła analizę fenomenu rozwoju międzynarodowego autorytetu Stolicy Apostolskiej w XVI i XVII w., opierającego się na zasadzie tzw. aktywnej neutralności. Rdzeniem papieskiej dyplomacji w epoce nowożytnej stały się nuncjatury apostolskie – stałe przedstawicielstwa dyplomatyczne w stolicach katolickich państw. Pozostający w stałym kontakcie z Rzymem nuncjusze posiadali jednak dużą swobodę działania, pełniąc na podległym sobie (...) terenie funkcję mediatorów, arbitrów oraz nadzorców życia religijnego wiernych. (shrink)

Pierwsze siedem artykułów w obecnym tomie „Rocznika Filozoficznego Ignatianum” zostało poświęconych misjom jezuickim w Chinach na podstawie rękopiśmiennego dzieła polskiego jezuity Tomasza Dunina Szpota (1644–1713) zatytułowanego _Historiae Sinarum Imperii_, znajdującego się w Rzymie w Archivum Romanum Societatis Iesu (ARSI Jap. Sin. 102, ARSI Jap. Sin. 103). Szpot zawarł w tym dziele, które ma rocznikarski charakter, opis doświadczeń jezuitów w Państwie Środka od zapoczątkowania misji przez św. Franciszka Ksawerego w połowie XVI wieku, aż po pierwszą dekadę XVIII wieku.

Na obecny numer Rocznika składa się jedenaście tekstów. Całość rozpoczyna artykuł Jerzego Brzozowskiego poświęcony kwestii teoretycznej i praktycznej zasadności wykorzystywania języka współczesnego, a w istocie języka potocznego w przekładzie Pisma Świętego. Odwołu- jąc się do przykładu _Biblii Paulistów_, która z założenia charakteryzować się miała językiem zrozumiałym dla współczesnego czytelnika, Autor zauważa, iż zastosowano tylko pozornie „język współczesny”. Co więcej, w wielu miejscach zapożyczone zostały pełne frazy z _Biblii Tysiąclecia_. W kolejnym tekście Nicholas Coureas opisał – opierając się na weneckich i (...) genueńskich aktach notarialnych, sporządzonych na Cyprze w latach 1362–1458 – relacje między niewolnikami domowymi lub służącymi a ich właścicielami. Okazuje się, że bardzo często poparte były one testamentami zawierającymi zapisy na rzecz niewolnych kobiet i nieślubnych dzieci, które urodziły się z tych związków. (shrink)