Philosophical interests of Joseph Życiński in the domain of the philosophy of science were focused on the debate concerning the nature of science and philosophy of science that followed the Einstein-Planck revolution in science. The unexpected discovery of the philosophical, extra-scientific presuppositions in science, as well as of the extra-rational factors determining the way these presuppositions are accepted in science were to be explained within the meta-scientific framework. It is the aim of this paper to present ˙ Życiński’s diagnosis of (...) this post-revolutionary situation in the philosophy of science as well as his critique of the metascientific answers to this challenge. The reasons will be given why all those answers are put under two dichotomous rubrics of _internalism_ and _externalism_. It will be also explained how Życiński intends to supersede this false in his opinion opposition with a new concept of the doxatic rationality. However, the details of the metascientific proposal of Życiński will be given only in the subsequent paper. In order to perform the aim of the paper the metatheoretic tools set out by Popper will be used. (shrink)

Genealogia jest tą nauką pomocniczą historii, która od pewnego już czasu obecna jest w cyberprzestrzeni. Deklasuje pod tym względem inne nauki pomocnicze historii, które pozostają daleko w tyle chociażby pod względem liczby wyświetleń w przeglądarce, będących efektem wyszukiwania stron internetowych. Stanowi to konsekwencję popularności badań genealogicznych, które w ostatnim czasie prowadzone są w znaczącej mierze nie przez naukowców, ale pasjonatów i genealogów-amatorów, którzy samodzielnie chcą zgłębiać historię swoich rodzin, a co za tym idzie – tworzyć rodzinne kompendia genealogiczne. O takim, (...) a nie innym ukierunkowaniu badań świadczą także różnego rodzaju poradniki, które w ostatnim czasie ukazały się na polskim rynku wydawniczym. Oferują one czytelnikowi zarówno omówienie tradycyjnych narzędzi wykorzystywanych w badaniach genealogicznych, jak i tych nowoczesnych, związanych z postępem technologicznym i przedstawianiem informacji w formie cyfrowej. W rezultacie w niemal każdej tego typu publikacji zamieszczony został rozdział poświęcony charakterystyce funkcjonujących w Internecie serwisów i baz danych, które stanowią nieocenioną pomoc w badaniach genealogicznych. Są nią także różnego rodzaju profile i grupy w mediach społecznościowych, które do tej pory pozostawały jednak niezauważone, tak przez naukowców, jak i popularyzatorów. Z tego też względu niniejszy artykuł poświęcony zostanie syntetycznemu omówieniu obecności genealogii w cyberprzestrzeni, zarówno w skali makro (duże serwisy i bazy internetowe), jak i mikro (niewielkie grupy w mediach społecznościowych). Celem artykułu jest bowiem ukazanie genealogii jako tej z nauk pomocniczych historii, która nie tylko odnalazła się w świecie cyfrowym, ale w nim zadomowiła i wciąż się rozwija. (shrink)

The paper describes the theory of mirror neurons system and reminds selected empirical researches made in its context. Author evaluates the theory from the theo-retical and methodological point of view. The background of undertaken analysis and evaluation is Lakatos' and Kuhn's methodology and philosophy of science.

Współczesna nauka wymaga międzynarodowej kooperacji, której wynikiem jest synergia, jej efekty są łatwiej komercjalizowane, wspólne publikacje stają się lepiej rozpoznawalne przez społeczność naukową i częściej cytowane. Autorki artykułu omawiają wsparcie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w umiędzynarodowieniu polskiej nauki. Prezentują ufundowane przez nią międzynarodowe stypendia i nagrody oraz, z uwagi na tematykę tego numeru, szczegółowo omawiają współpracę polskich i francuskich naukowców w ostatnich latach.

Sigmund Freud i Ludwig Wittgenstein byli Wiedeńczykami. Twórca psychoanalizy spędził w tym mieście całe swoje życie, zmarł jednak na wygnaniu w Londynie. Wittgenstein, jeden z największych filozofów minionego stulecia, większość twórczego życia spędził poza Wiedniem. Osobiście prawdopodobnie ze sobą się nie spotkali, chociaż żyjąc w Wiedniu Wittgenstein na pewno słyszał o freudowskiej metodzie terapii. Stosunek Wittgensteina do Freuda i jego psychoanalizy jest ambiwalentny. Od wielkiego i wielokrotnie wyrażanego podziwu dla twórcy psychoanalizy i rozwiniętej przez niego teorii świadomości, po ostrą krytykę (...) jej samo rozumienia i stosowanej w niej metody. Istotne pytanie, które Wittgenstein zadaje nie tylko Freudowi, ale i jego uczniom, brzmi, czy faktycznie psychoanaliza jest naukową hipotezą o nieświadomości? Zdaniem G. Locka, „Wittgenstein jest «uczniem» Freuda, który zdaje się nie czynić nic jak tylko stawiać zarzuty swojemu mistrzowi". Freud, zdaniem Wittgensteina, twierdzi, że postępuje w sposób naukowy, że jego badania potrafią wyjaśnić ludzkie zachowania. Lecz faktycznie Freud uczynił coś zupełnie innego - stworzył nowy mit. Psychoanaliza, według Wittgensteina, oferuje formę myślenia i mówienia, która jest raczej nową mitologią aniżeli nową nauką. (shrink)

Sigmund Freud i Ludwig Wittgenstein byli Wiedeńczykami. Twórca psychoanalizy spędził w tym mieście całe swoje życie, zmarł jednak na wygnaniu w Londynie. Wittgenstein, jeden z największych filozofów minionego stulecia, większość twórczego życia spędził poza Wiedniem. Osobiście prawdopodobnie ze sobą się nie spotkali, chociaż żyjąc w Wiedniu Wittgenstein na pewno słyszał o freudowskiej metodzie terapii. Stosunek Wittgensteina do Freuda i jego psychoanalizy jest ambiwalentny. Od wielkiego i wielokrotnie wyrażanego podziwu dla twórcy psychoanalizy i rozwiniętej przez niego teorii świadomości, po ostrą krytykę (...) jej samo rozumienia i stosowanej w niej metody. Istotne pytanie, które Wittgenstein zadaje nie tylko Freudowi, ale i jego uczniom, brzmi, czy faktycznie psychoanaliza jest naukową hipotezą o nieświadomości? Zdaniem G. Locka, „Wittgenstein jest «uczniem» Freuda, który zdaje się nie czynić nic jak tylko stawiać zarzuty swojemu mistrzowi". Freud, zdaniem Wittgensteina, twierdzi, że postępuje w sposób naukowy, że jego badania potrafią wyjaśnić ludzkie zachowania. Lecz faktycznie Freud uczynił coś zupełnie innego - stworzył nowy mit. Psychoanaliza, według Wittgensteina, oferuje formę myślenia i mówienia, która jest raczej nową mitologią aniżeli nową nauką. (shrink)

Ten tekst przedstawia trzy różne sposoby, w jakie ludzie, którzy mieli kontakt z nauką, odpowiadają na następujące pytania: „Czy nauka jest zgodna z wiarą religijną?” oraz „Czy nauka nie wyklucza istnienia osobowego Boga?”. Pierwsza odpowiedź zakłada, że nauki przyrodnicze i wiara religijna wykluczają się wzajemnie. To jest sytuacja konfliktu. Jej przedstawiciele należą do dwóch głównych podgrup: sceptyków, którzy wierzą, że nauki przyrodnicze uczyniły wszystkie twierdzenia religijne niewiarygodnymi, oraz ludzi wiary, którzy odmawiają przyjęcia pewnych naukowych idei, takich jak kosmologia (...) Wielkiego Wybuchu i ewolucja biologiczna. W obecnym tekście konflikt dotyczy tylko naukowych sceptyków, którzy twierdzą, że metody i odkrycia naukowe zdezaktualizowały wiarę religijną i teologię. Drugi typ odpowiedzi na wymienione pytania utrzymuje, że nauka i wiara dotyczą różnych poziomów lub wymiarów rzeczywistości. Zgodnie z tym podejściem, nauka i teologia stawiają zupełnie inne rodzaje pytań, dlatego nie można ich traktować jako konkurencyjnych obszarów. W stanowisku kontrastu podkreśla się, że nie może być prawdziwego konfliktu między twierdzeniami nauk przyrodniczych a twierdzeniami wiary i teologii. Wiara i nauka nie rywalizują o jakiś wspólny cel, więc nie mogą wchodzić ze sobą w konflikt. Trzecim stanowiskiem jest konwergencja. Można je również nazwać „współbrzmieniem”, „współpracą”, „kontaktem” lub „konwersacją”. To stanowisko zgadza się z tezą „kontrastu”, według którego wiara religijna i nauki przyrodnicze są różnymi sposobami rozumienia świata, ale argumentuje zarazem, że te dwa obszary nieuchronnie oddziałują na siebie. Konwergencja promuje tę interakcję. Celem zwolenników konwergencji jest osiągnięcie syntezy, w której zarówno nauka, jak i wiara zachowują swoją tożsamość, a jednocześnie pozostają w ścisłym związku ze sobą we wspólnym dążeniu do inteligibilności i prawdy. Konwergencja zakłada, że odkrycia naukowe mają znaczenie dla wiary, innymi słowy, odkrycia naukowe mogą znacząco wpłynąć na to, jak myślimy o Bogu i sensie naszego życia. Konwergencja zakłada, że nauka i wiara, o ile nie są ze sobą mylone, mogą razem prowadzić do bogatszego spojrzenia na rzeczywistość. (shrink)

В книгу вошли расширенные версии докладов, представленных на конференции "Научная жизнь Северного Кавказа в условиях социально-политических трансформаций XX века", проведенная 24-26 сентября 2009 года. Для специалистов.

Ve své studii se pokouším zdůvodnit význam Husserlova základního rozlišení mezi samostatnými a nesamostatnými částmi v celku jeho filosofování. K tomu je potřeba popsat, jak toto rozlišení vyrůstá z obecné systematiky Logických zkoumání a jak je touto systematikou jakožto nástroj jejího vypracování předpokládáno. Abychom tento rozdíl pochopili musíme jej nejdříve zasadit do kontextu Husserlovy čisté logiky. V ní tento rozdíl patří zprvu do oblasti čisté logiky, která se nazývá formální ontologií, neboť každý předmět může být chápán jako aktuální nebo možná (...) část nějakého celku. Přihlédneme-li blíže, můžeme v oblasti částí rozlišit samostatné a nesamostatné části. Zatímco samostatné části mohou být myšleny mimo spojení se svými celky, nesamostatné se vzpírají jakémukoliv pokusu o toto uchopení, neboť je v jejich případě logicky absurdní. To nás přivádí k ideji obecného zákona, který vyjadřuje „logickou“ potřebu nesamostatných částí po doplnění. Tento zákon je založen v obecné povaze nesamostatné části a předepisuje, jakým způsobem se odehrává její doplnění a jaké druhy částí mohou toto doplnění uspokojit. Přitom kladu důraz na to, že podle Husserla je možno získat specifický obsah tohoto zákona pomocí variace, jež užívá bytí nesamostatné části jako index pro rozlišení mezí neboli nejnižší species částí, které jej mohou doplnit. Takový popis výrazně napomáhá pochopení smyslu pojmu variace a fundace v Husserlově filosofii. Dále se pokouším ukázat, že Husserl používá tento pojem obecného zákona a variace v oblasti formální logiky, aby vysvětlil ideu syntaktických zákonů a že jej využívá i v průběhu svého pozdějšího vypracování materiálních ontologií, aby vysvětlil syntetické soudy apriori. Nakonec poukazuji na určitou obtíž, která se objevuje, chceme-li chápat rozdíl mezi samostatnými a nesamostatnými částmi jako skutečný formálně ontologický rozdíl. (shrink)

Книга включает материал, охватывающий основной курс проблем философии науки, социологии и истории знания, научного творчества, являющихся сферой интересов Г. Ф. Миронова. В качестве специального раздела представлены работы молодых исследователей.

T. 1. Opytʺ psikhologicheskoĭ istorīi i kritiki osnovnykhʺ voprosovʺ zhizni. 3. izd. 1905.--T. 2. Metafizika zhizni i khrīstianskoe otkrovenīe. 2. izd. 1906.