Kitaplar, bir fikrin ve düşüncenin veya zihniyetin taşıyıcıları olduğu kadar, üretildikleri bağlama dair de bilgiler sunan kalıntılardır. Bir eserin yazma versiyonları söz konusu olduğunda, her bir nüshanın ayrı bir özgünlük değeri bulunmaktadır. Yazıma konu olan metin belki ortaktır ama yazma nüshalar; çoğaltan kişi, çoğaltılan yer ve zaman, çoğaltmada kullanılan yazı şekli, kâğıt türü gibi unsurlar bakımından kendilerine özgü nitelikler taşımaktadır. Eserin yazıldığı bağlam hakkında ilk elden bilgilerin sunulduğu bu kısımlara yansıyan içerik, bazen eserin tüm muhtevasından bile daha önemli olabilmektedir. Bu (...) yüzden de bazen her biri ayrı bir tarih vesikasına dönüşebilmektedir. ʿAlī b. Ötemiş b. Süleymān isimli fakat ʿAlā-i Aḫlāṭī olarak maruf bir Hanefî âlim tarafından istinsah edilen mecmūʿa bu bakımdan oldukça dikkat çekicidir. Mecmūʿa içerisinde Hanefî geleneğe dair çeşitli eserler yer almaktadır; ancak bunlardan daha önemli olan bu eserlerin nasıl ve nerede istinsah edildiğine dair müstensihin ferağ kayıtlarında verdiği bilgilerdir. Bu bilgilere bakıldığında, müstensihin muhtemelen Buhara kökenli olduğu ve Anadolu’ya gelip Ahlat’ı vatan edindiği görülmektedir. Artık Anadolu’da yaşamasına karşın, bir sebeple büyük Moğol istilasına maruz kalmasından on bir yıl önce Buhara’ya tekrar gitmiş, buradaki ilim meclislerinde bulunmuş ve önemsediği bazı eserleri istinsah edip yanında Ahlat’a getirmiştir. Bu mecmūʿa ise zamanla Kastamonu’ya kadar gelmiştir. Bu yazıda, söz konusu mecmūʿa nın ferağ kayıtlarında geçen bilgilerden hareketle ʿAlā-i Aḫlāṭī’nin hayat hikayesi ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. (shrink)

Annemarie Schimmel, dünya dinleri, felsefe, biyografi, edebiyat gibi ko-nularda kaleme aldığı eserlerle Doğu’da ve Batı’da isminden söz ettiren velûd bir akademisyendir. Diğer yandan onun özellikle tasavvuf alanında ortaya koyduğu çalışmalar, tasavvuf düşünce geleneğinin Batılı araştırmacılar tarafından objektif bir perspektiften okunmasına ve yeniden ilgi odağı olarak değerlendirilmesine sebep olmuştur. Tasavvuf tarihi olarak değerlendirebileceğimiz Mystische Dimension des Islam, Mevlânâ Celâleddin Rûmî’nin tasavvufî görüşlerini irdelediği Ich bin Wind du bist Feuer, tasavvufa giriş niteliğinde olan Sufismus: Eine Einführung in die islamische Mystik ve Hallac-ı (...) Mansûr’u konu edindiği Al-Halladsch: Märtyrer der Gottesliebe: Leben und Legende eserleri, onun bu sahada bilinen çalışmalarından birkaçıdır. Schimmel, Yunus Emre’nin bazı şiirlerini de Ausgewählte Gedichte von Yunus Emre isimli eseriyle Almanca’ya tercüme etmiştir. Ayrıca onun Yunus Emre’nin tasavvufî görüşlerini tahkiye metoduyla anlattığı ve bazı şiirlerini irdelediği Wanderungen mit Yunus Emre ismiyle bilinen çalışması Anadolu’da tasavvuf kültürü ile irtibatlı olarak tasnif edilebilecek bir diğer eseridir. Bu makale, eserlerinden hareketle Schimmel’in Anadolu’da yetişmiş bir mutasavvıf olarak Yunus Emre telakkisini ve onun perspektifinden Anadolu’da tasavvufî düşüncenin ve kültürün izdüşümlerini konu edinmektedir. (shrink)

"Bu araştırmada Meraga Rasathanesi'nin kurucusu Nasîrüddin Tûsî'nin öğrencisi, meşhur alim, matematikçi, astronom ve İşrâkî filozof Kutbüddîn-i Şîrâzî'nin hayatı, eserleri, öğrencileri ile XIII. Yüzyılın son çeyreğinde İlhanlı nüfuzu altında bulunan Selçuklu Türkiye'sindeki faaliyetleri incelenmiştir. Şîrâzî, Sivas'ta kadılık ve Gök Medrese'de müderrislik yapmış, daha sonra İslamı kabul eden ilk İlhanlı hükümdarı Ahmed Tekudar tarafından elçi olarak Memluk sultanı Kalavun'a gönderilmiştir. Siyasi görevleri bununla sınırlı olmayan Şirazî, Argun Han tarafından Yakın-Doğu haritasını çizmekle vazifelendirilmiş, o da bu görevi başarıyla ifa ederek İlhanlı Devletinde önemli (...) bir konuma yükselmiştir. Ancak Şirazî bu siyasî görevleriyle pek anılmamaktadır. Nitekim onun ilim adamı sıfatı daha önde olmuş, siyaseti bazı nedenlerle tercih etmiştir. Şirazî Anadolu'da aklî ilimler sahasında dersler vererek Meraga matematik ve astronomi ekolunun buraya taşınmasını sağlamıştır. Daha sonra Tebriz'e giderek yetiştirmiş olduğu öğrenciler ve telif ettiği eserleriyle Anadolu, İran ve Türkistan coğrafyasında ilmî ve fikrî bir birliktelik oluşturmuştur. Daha sonra Semerkant matematik astronomi okulu mensuplarının Osmanlı ülkesine göçmeleriyle, Şirazî'nin astronomi ve matematik sahasındaki eserleri Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuştur."--Back cover. (shrink)

There are many similarities in both form and content between the path Diotima described in order to reach Beauty through Eros which we encounter in Plato's Symposion dialogue and the tenets of the Anatolian Sufism which is a religion of love. Rather than investigating whether there is any organic connec-tion between the two approaches or the channels through which such a connec-tion is established, this study aims to show the two approaches in light of each other. Thus, it is argued (...) that both the Symposion dialogue and the Anatolian Sufism will be more understandable with such a relatively original interpretation. (shrink)

Dini mûsikî ilmî çalışma sahasında yapılacak olan çalışmalar arasında en acil ve önemli olanı derleme çalışmalarıdır. Böyle çalışmaların icrası, büyük ve köklü medeniyetimizin son temsicileri ile günümüz insanı ilgilileri arasında kurulacak bir bağ ile mümkün olabilir. Bu bağı kurmak günümüz insanının aslî vazifelerindendir. Eğer bizler bu muazzam medeniyetin mûsikî mirasını son temsilcilerinden derleyip kayıt altına almazsak bu kültür mirası yok olacaktır. Bu bağlamda mûsikî mirasımızı hâvi kaynak kişiler çok büyük önem arz etmektedirler. Bu kuşak kaybolduğu zaman artık zaten ilahilerden ve (...) geçmişin mûsikî kültüründen söz edemeyiz. Camiler, köprüler gibi taşınamayan kültürel varlıklar ve kitaplar gibi yazılı kaynaklar on yıllar sonra da restrore edilip ihya edilebilir fakat kaynak kişilerin hafızasında saklı sözlü gelenek ve mûsikî kültürü böyle bir zamanda kaybolmaya mahkumdur. Aslında bu olay zamana karşı nasıl bir yarış içerisinde olduğumuzu da göstermektedir. Bu noktada insan ömrü meselenin aciliyetini ve ehemmiyetini belirleyen en önemli kriter olarak karşımıza çıkmaktadır. Sonuç olarak sözlü geleneğin ve mûsikî kültürünün derlenmesi zaman, tahrif edilme ve hatta yok olma tehlikesinden ötürü bahsedilen diğer kültürel varlıklardan ehem ve mühim sıralamasında daha önde gelmektedir. Kültürel varlıkların muhafazası hususunda sırayı bu şartlar belirler. Bu çalışma sözlü gelenek ve mûsikî kültürü, husûsen dinî mûsikî derleme çalışmalarının nasıl yapılacağını, derleme çalışmaları sırasında riayet edilecek kuralları ve uygulanacak metodları ele almaktadır. (shrink)