Książka stanowi wprowadzenie do twórczości Richarda Rorty'ego, a także próbę osadzenia jej na szerszym tle filozofii współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem filozofii postmodernistycznej. Obecne są w niej szersze analizy stanu kultury współczesnej, a także relacje z istotnych koncepcji obecnych we współczesnej humanistyce, bez których nie można zrozumieć ewolucji współczesnej humanistyki i specjalnej roli, jaką odegrała w niej filozofia Richarda Rorty'ego.

İslam dünyasının Batı karşısındaki geri kalmışlık sorunu Osmanlı’nın son dönemlerinden beri defaatle tartışılmış ve modern bilim tekniğin benimsenmesi konusu vurgulanmıştır. Ancak aradan geçen onca zamana rağmen bu yönde kayda değer bir başarı gösterildiğini söylemek mümkün görünmemektedir. Bunda da çoğunlukla tartışmayı bile gerektirmeyecek kadar aksi bir durum yokmuş gibi geçiştirilse muhafazakâr aklın bilimsel düşünceye bakışı ve maddi dünya algısının rolü inkar edilemez. Nitekim 1970’lerden itibaren “modernite” kavramı etrafında geliştirilen söylem, toplumsal ana gövdeyi temsil eden muhafazakâr kitlelerin kanaat oluşturucuları için sanayi ve (...) teknoloji kavramlarının hiç de müspet çağrışımları olmadığını göstermektedir. İşin daha garibi, teknik geri kalmışlığın ağır sonuçlarına rağmen en büyük iddiası “Batı karşıtlığı” olan bu çevreyi böyle bir din tasavvuruna sevk eden asıl saikın bizzat kendisinin Batılı olmasıdır: Postmodernizm. (shrink)

Artykuł stanowi próbę artystycznej i estetycznej analizy dzieła Chrystus św. Jana od Krzyża Salvadora Dalego jako obrazu realizującego główne postulaty estetyki postmodernizmu. Zastosowana perspektywa badawcza ma na celu wyjście poza tradycyjną zależność polegającą na wskazywaniu tego, co postmodernizm przejął od wcześniejszych nurtów awangardowych, w szczególności od surrealizmu. Proponowana odwrócona perspektywa odsyła do innej, wzbogacającej relacji: wskazuje bezpośrednio na to, co surrealizm odkrył i w artystyczny sposób wykorzystał na długo przed nastaniem estetyki postmodernizmu.

W latach 80. i 90. ubiegłego stulecia pojęcie postmodernizmu budziło skrajne emocje. Po jednej stronie lokowali się kpiarze i skrajni sceptycy, którzy uznali pisarstwo postmodernistyczne za humbug i wytwór intelektualnej mody. Po drugiej stronie znajdowali się ci, którzy w postmodernizm uwierzyli aż za bardzo, widząc w nim festiwal wszelkich różnic, a zarazem nadejście długo wyczekiwanego królestwa wolności. Czym był jednak w swej istocie ów straszny bądź ekscytujący postmodernizm? I czy nie nadszedł już czas, by spojrzeć na tę sprawę (...) odrobinę chłodniejszym okiem? W Polsce wydaje się to tym bardziej wskazane, że tematykę postmodernizmu i ponowoczesności rozwijali w swych pracach głównie anglosascy marksiści, których twórczość została w naszym kraju po 1989 roku niesłusznie, choć ze zrozumiałych względów zaniedbana. Bohaterowie Goodbye Mr. Postmodernism to Perry Anderson, David Harvey, Fredric Jameson, Terry Eagleton oraz Slavoj Žižek, których autor umieszcza pod wspólnym szyldem „późnej lewicy". Książka stanowi zarazem encyklopedyczne wprowadzenie do ich teorii, jak i próbę uchwycenia nowego klimatu lewicowej myśli, która manierze wiecznej emancypacji oraz upodobaniu do kolorowych marginesów (wspólnym postmodernizmowi i "nowej", zrodzonej pod koniec lat sześćdziesiątych lewicy) coraz częściej przeciwstawia skłonność do odpowiedzialnej etycznie refleksji. (shrink)

rzemiany kulturowe ostatniego okresu przyniosły głęboką zmianę wartościowań dotyczących społecznej roli nauk przyrodniczych. Podczas gdy w początkach XX wieku pozytywizm upatrywał w nauce jedyne źródło wartościowej poznawczo wiedzy, postmodernizm z początku obecnego stulecia traktuje teorie przyrodnicze przede wszystkim jako formę narracji literackiej. W antyintelektualnych nastrojach, wyrażających krytykę oświeceniowej afirmacji racjonalności, ceni się pragmatyczne zastosowania nauki, nie zaś jej funkcje poznawcze. Sytuacja taka stwarza pilną potrzebę interdyscyplinarnej współpracy między filozofami, teologami i przedstawicielami nauk przyrodniczych. W ostatnim okresie podjęto w wielu (...) ośrodkach interdyscyplinarne programy badawcze, które dotyczą różnych aspektów teorii ewolucji, związków między przetwarzaniem informacji w komputerach a neurofizjologią, relacji między naturalizmem metodologicznym a różnorodnymi wersjami naturalizmu ontologicznego. Rozwijane badania stanowią nową jakość we wzajemnych relacjach nauk przyrodniczych z myślą chrześcijańską. Przezwyciężają one zarówno złudzenia scjentyzmu, jak i dominującą w pozytywizmie cząstkową koncepcję prawdy, w której brakuje odpowiedzi na pytania istotne dla całościowej wizji świata. Równocześnie stanowią one również odpowiedź na wizję interdyscyplinarnego dialogu, którą Jan Paweł II ukazał w encyklice Fides et ratio oraz w Liście do George \'a Coyne \'a SI, skierowanym z racji 300-lecia publikacji Principiów Newtona. (shrink)

The main idea of the article is that in our „postmodern” world ideologies are not at all dead but adopt new forms which I call both cynical (in Slotedijk’s sense of the term) and naïve. I start with reflecting on the very meaning of the term “ideology” and propose to adopt its broad and “dialectical” sense, embracing ideology as false knowledge and as false consciousness, but emphasizing its connection with power. After recalling some theories of the “end of ideology”, from (...) Aron to Lyotard, through Polish thinkers such as Leszek Kołakowski, all based on a rather narrow sense of ideology. I argue that ideologies understood as a complex interconnection of desire and power have regained a crucial role, after the fall of the communist utopia, in the context of consumerist and technological capitalism and its conservative opponents. (shrink)

The article is an attempt to outline a long-neglected issue and relate a general category, usually placed outside the achievements of “traditional” art, to stricte literary phenomena. The first chapter, Na tropach kiczu (On the trail of trash), concentrates on establishing the range of meaning of the term discussed. It is not aimed at constructing an unambiguous definition but at producing a brief outline of the complex character of the issue. The author does not limit herself to a negative understanding (...) of the phenomenon, but also emphasizes its multi-aspect presence in widely termed culture. The second chapter, О kiczu literaturze (On trash in literature), deals with the general ways in which the phenomenon functions and the ways of revealing the phenomenon in literary works and discusses various manifestations of the problem in particular texts. It presents instances of plain trash as well as pieces of writing where trash appears at the level of the world presented and where it is often subject to all sorts of tricks and many kinds of mystification. Chapter third, entitled Kicz opisany i sparodiowany: proza Manueli Gretkowskiej (Trash described and parodied: the prose by Manuela Gretkowska), is directly connected with the issues raised in the title of the article. The subjecl of this part of the publication is the literary output of this contemporary Polish writer, particularly her first three novels: My zdies' emigranty [1992], Tarot paryski (The Paris Tarot) [1993] and Kabaret Metafizyczny (Metaphysical Cabaret) [1994]. However, the aim of this chapter is not to characterize the novels but to comprehensively present the issue of trash in actual practice; that is, to give examples of the problems briefly discussed above. In the prose trash manifests itself at various levels of meaning and is subject to parody, the aim of which is not only to discredit or mock the phenomenon, but also to reach its essence and reveal its unique mechanisms. In the texts discussed here trash seems to lead to parody and parody to trash, which means that both the categories are closely and inseparably linked with each other. This is especially visible at the level of the strategy of reception, which is part ol the novels. The issue is discussed in the fourth chapter, entitled Gdzie jest czytelnik, gdy go nie ma? Strategia odbioru według Manuell Gretkowskiej (Where is the reader when there is no reader? The strategy of reception by Manuela Gretkowska). The last chapter, with the title Wokół postmodernizmu (On postmodernism), is an attempt to summarize the above issues and place them in a wider context. It presents the three novels against a background of the achievements of contemporary literature and art, which are usually regarded as postmodernist, makes them part of aesthetics, using a specific sort of style called camp-art by Susan Sontag, which consists in deliberate staggering on the borderland between bad and good tastes, an apotheosis of exaggeration as well as exhibiting trash perceived as a cultural element, a symptom of “new sensitivity” and an absolutely ambiguous phenomenon. (shrink)

Institutional religious structures are the most damaged in an industrialized society, and in postmodern times, instead of rectifying these harms in religious structures, the individual’s quest for meaning is becoming more and more unstable by various religious groups, new religious movements, or the blows of an aggressively and persistently secularist world. Even instability or the possibility of reduction in their field of power has given institutional religions sufficient reason to intensify their efforts to preserve their normative measurements and to protect (...) their existing allies with an attempt to return to their old glorious days, driven by utopian optimism. However, among these movements which are institutional religions with their normative structures, settled organizations, experiences dating back to ancient times and followers reaching up to billions, pure and non-political religious and energetic groups that claim to meet the expectations of millennium or the phenomenon of deism and atheism claiming secular and superficial answers to individual’s postmodern search of meaning. The question of which one will be victorious in this field of battle has not been able to be answered yet. Probably, it will be the correct analysis of target group, convenience of methods to reach the receiver and the opponents’ relative endurance in this global war in a market, which is liable to the capitalist market conditions to the end to determine the result. It is essential that Islamic societies prepare for a healthy future with their own and objective evaluations in order to survive in this struggle. The study, using literature review and meta-synthesis methods, aims to make inferences about the future of perceptions of religiosity in Islamic societies. (shrink)