Activity-dependent neuroprotective protein, discovered in our laboratory in 1999, has been characterized as a master gene vital for mammalian brain formation. ADNP de novo mutations in humans result in a syndromic form of autism-like spectrum disorder, including cognitive and motor deficits, the ADNP syndrome. One of the most important cellular processes associated with ADNP is the autophagy pathway, recently discovered by us as a key player in the pathophysiology of schizophrenia. In this regard, given the link between the microtubule and (...) autophagy systems, the ADNP microtubule end binding protein motif, namely, the neuroprotective NAP, was found to enhance autophagy while protecting microtubules and augmenting ADNP's association with both systems. Thus, linking autophagy and ADNP is proposed as a major target for intervention in brain diseases from autism to Alzheimer's disease and our findings introduce autophagy as a possible novel target for treating schizophrenia. Activity-dependent neuroprotective protein binds to microtubule-associated protein light chain 3, which forms the membrane of the autophagosome, a key organelle in the autophagy process and regulates beclin1 formation, an inducer of autophagy. Autophagy plays a major role in Alzheimer's disease and as recently discovered in schizophrenia and autism. (shrink)

From an epidemiological perspective, the practice of universal vaccination of girls and young women in order to prevent human papilloma virus (HPV) infection and potential development of cervical cancer is widely accepted even though it may lead to the neglect of other preventive strategies against cervical cancer.

PRINCÍPIO DA COMPLEMENTARIDADE RECURSAL APÓS DECISÃO DOS EMBARGOS DE DECLARAÇÃO: GARANTIA DO CONTRADITÓRIO EM OPOSIÇÃO À PRECLUSÃO CONSUMATIVA.

Thinking through other minds encompasses new dimensions in computational psychiatry: social interaction and mutual sense-making. It questions the nature of psychiatric manifestations in light of recent data on social interaction in neuroscience. We propose the concept of “social physiology” in response to the call by the conceivers of TTOM for the renewal of computational psychiatry.

This paper aims at a phenomenological analysis of trust. We argue that trust has a transcendental dimension in that it functions as a condition of possibility of the basic ego-world relation. Tacit for the most part in ordinary experience, it comes forth in its problematicity in schizophrenia spectrum disorders. People experiencing psychic disturbances lose trust in the continuity and the mineness of lived experience and conceive the world as uninhabitable. In order to address the transcendental problem of trust, we first (...) carry out a static analysis of trust as perceptual faith and we show that it is founded in the functioning of a transcendental ground. In a second step, we proceed with a genetic analysis drawing on Husserl’s manuscripts on the awakening of the self, on early childhood, and Richir’s recent phenomenological readings of D. W. Winnicott. We situate the archaic experience of trust in an originarily intersubjective and affective dimension, where the parental environment functions as a transcendental matrix for the early development of a yet inchoative self. By doing so, we aim to sketch out the major lines of a transcendental history of trust in the early stages of human experience. (shrink)

Contemporary phenomenological psychopathology has raised questions concerning selfhood and its possible alterations in schizophrenia spectrum disorders. Although the notion of the self is central to several accounts of anomalies, it remains a question how exactly the radically minimal experiential features of selfhood can be altered. Indeed, the risk is to reduce the notion of selfhood so drastically, that it can no longer account for alterations of experience. Here we propose to give thickness to the minimal self. To do this we (...) first discuss Sartre’s phenomenological definition of coenesthesia as the translucent matter of consciousness articulating it with the notion of existential feelings. We then draw on the historical research on coenesthesia to dig deeper in this translucent materiality identified as the element of the body. We show that selfhood, even in its most minimal level, must be conceived of with a specific elemental thickness, corresponding to a phenomenological materiality of embodiment. We argue that a phenomenological reading of coenesthesia as the bodily element of ipseity can shed a new light on the anomalies of self-experience. (shrink)

En los primeros años del siglo XIV se planteó la polémica entre los franciscanos “espirituales” y el papa Juan XXII. El emperador alemán Luis de Baviera intervino en la confrontación a favor de los franciscanos y en contra del Papa. En la novela El nombre de la Rosa de Umberto Eco, se escenifica el conflicto entre el Franciscano Guillermo, que representa a Guillermo de Ockham y el inquisidor dominico Bernardo de Guí. En sus páginas se cita la filosofía de Aristóteles, (...) Tomás de Aquino Buenaventura de Bagnoregio, Marsilio de Padua y el propio Guillermo de Ockham. La filosofía política y el conocimiento científico de la época: Alberto Magno y Roger Bacon entre otros completan el panorama del citado siglo XIV. Todo ello demuestra una labor educativa incuestionable del libro de Umberto Eco. (shrink)

This paper argues that intuition plays a role in the diagnosis of schizophrenia and presents its phenomenological rationale. A discussion of self-assessment questionnaires and empirical studies in the clinical setting provides evidence that despite the prevalence of operational diagnosis, the intuitive judgment of schizophrenia continues to take place. Two related notions of intuitive diagnosis are presented: Minkowski’s diagnostic by penetration and Rümke’s praecox feeling. Further on, the paper explores and clarifies the phenomenology behind the praecox feeling. First, it is argued, (...) intuitive diagnosis is neither a feeling nor an experience, but a typification operating at an implicit level. Second, it is not simply subjective as spatially it takes place in the in-between of the clinical interaction. Finally, it is not just momentary, but temporally extended, and, hence, partly reflective. The paper suggests that intuitive diagnosis requires critical testing on the side of the psychiatrist to either confirm or falsify it through reflective operations. In conclusion, the merits and shortcomings of intuitive vs. operational diagnosis are presented. (shrink)

Din-bilim ilişkisi tarihsel süreçte olduğu gibi günümüzde de tartışılmaya devam etmektedir. Hristiyan Avrupa’sında ortaya çıkan tartışmaların İslam dünyasını da etkilediği bir vakıadır. İslam kelamcıları, İslam dini ile bilim arasında bir çatışmanın olmadığı genel kabulüyle hareket ederler. Özellikle bu noktada kelamın vesâil alanı, metafiziğin desteklendiği alan olarak kabul görmektedir. Modern dönemde vesâil alanında önemli bilimsel çalışmaların olduğu görülmektedir bunlardan biri de Nöroteolojidir. Nöroteoloji, davranışı nöral (sinirsel) temelde inceleyip açıklamaya çalışan bilim dalıdır. Bu noktada özellikle dindarlığın nörolojik temelleri ve evrimsel işlevi hakkında (...) önemli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışmada kelamın en önemli tartışma konularından biri olan kesb nazariyesi, Nöroteolojik açıdan Benjamin libet deneyiyle değerlendirilmektedir. Deney sonuçları yayınlandığında o güne kadar felsefe ve bilim dünyasında tartışılagelen insanın irade özgürlüğü meselesine yeni bir tartışma zemini hazırlamıştır. Özellikle Eş’ârî’nin kesb anlayışının da ciddi tartışmalara sebebiyet verdiği bilinmektedir. Allah’ın mutlaklığı açısından ele alınan bu düşünce, insan özgürlüğü ve sorumluluğunu ortadan kaldırır düşüncesiyle eleştirilmiştir. Ancak Benjamin libet deneyinin, Eş’ârî’nin kesb anlayışına uygun veriler içermesi dikkat çeken bir husus olarak göze çarpmaktadır. (shrink)

Felsefe, kümülatif yapısı ile ele alınmalıdır. Bu yüzden, bir filozofun düşünceleri anlaşılmak istendiğinde, o kendi çağındaki mevcut ve geçmiş teorilerden soyutlanmamalı ve bu kümülatif ve devamlılık arz eden yapı dikkate alınarak incelenmelidir. Bu bağlamda, Kant, Bergson ve İkbal’in zaman anlayışları, bazı uyumsuz noktalara sahip gibi anlaşılabilseler de, dikkatle incelendiğinde birbirleri arasında bir devamlılığın bulunduğu göze çarpar. Kant’ın zaman anlayışı, Kritik öncesi ve Kritik dönemi olmak üzere iki dönemde incelenebilir. Kritik öncesi döneminde Kant, zamanın insan zihninin dışında kendinde bir gerçekliğe ve (...) varlığa sahip olduğunu kabul eder. Fakat Kant, zamanı bütün duyuları önceleyen bir görü olarak anlamasının tohumlarını da hala Kritik öncesi dönemde iken eker. Bu doğrultuda, onun odağı özneyi merkeze alan bir tutuma doğru ilerler görünür. Kritik döneminde özne merkezci konumu daha da belirginleşir ve Kant, zamanın bütün dışsallıkları öncelediğini iddia eder. Ona göre zaman, duyulur bir görü olarak, eşyayı zihnin algılayabilmesi için eşzamanlılık ve ardışıklık içinde konumlandırır. Diğer taraftan Bergson, Kant’ı pek çok açıdan eleştirmekle beraber onun düşüncelerinden açık bir şekilde faydalanır. Bergson’un zaman anlayışı iki bileşenden oluşur: Salt süre ve homojen zaman. Salt süre, özne-merkezci olması bakımından üzerinde Kant’ın düşünce pratiğinin etkisinin görünür olduğu bir kavramsallaştırmadır. Bu, her bir bilincin, kişinin geçmiş ve şimdisini bir bütünde birleştirerek bireysel olarak sahip olduğu ve özünde heterojen, sırasız bir şekilde ardışık ve bölünemez zamandır. Homojen zaman ise sıralı ve eşzamanlı olması bakımından köklerini yine Kant’ta bulur. Homojen zaman, salt sürelerin uyum içinde çalışmasını sağlayan, bireyler için ortak zemini teşkil eden zamandır. Bu iki filozofun düşünceleri doğrultusunda İkbal’in zaman teorisi incelendiğinde, onun hem duyulabilir görünün bir formu olan Kant’ın zamanından hem de Bergson’un salt süresinden faydalandığı ortaya çıkar. İkbal, bu iki zaman anlayışını kullanarak İslam düşüncesinde İlahi Zaman’ı ve dolayısıyla da özgür iradeyi yeniden inşa eder. Salt süre ve yaratıcılık açısından, evrene yönelik mekanik bir anlayış Bergson ve İkbal tarafından reddedilir. Böylece İkbal, özgür iradenin Tanrı’nın salt süresi, yani İlahi Zaman, aracılığı ile yayılmasına ve tüm benliklere ait salt sürelere nüfuz etmesine izin verir. Biz, bu makale aracılığı ile, İkbal’in salt süre mefhumunu ve Tanrı’ya ait salt süre olarak İlahi Zaman’ı kullanarak özgür irade anlayışını yeniden inşa etmesinin köklerine gitmek niyetindeyiz. (shrink)

Kur’ân-ı Kerîm lafızlarının eda keyfiyetlerini ihtiva eden kıraatler İslâmî ilimlerin birçoğunun önemli mevzuları arasında yer almaktadır. Özellikle tefsir ilminin temel konularından olan kıraatler söz konusu ilmin sembol şahsiyetlerinden olan Zemahşerî’nin (öl. 538/1144) tefsirinde de kayda değer bir yer işgal etmektedir. el-Keşşâf tefsirinde kıraat ihtilaflarına sıkça müracaat eden Zemahşerî’nin kıraatler konusundaki yaklaşımı kendisinden sonraki müfessirleri de etkilemesi yönüyle önem arz etmektedir. O, ele aldığı kıraatlerin bazen hüccet bazen de nispet yönüne temas etmektedir. Kıraatlere daha çok lügavî açıdan yaklaşan Zemahşerî, ilgili kıraatlerin (...) özellikle dilde hüccetliği üzerinde durmaktadır. Bununla birlikte çoğu zaman bahse konu ettiği telaffuzla okuyan isimleri zikretmeyi de ihmal etmemektedir. Onun zikrettikleri arasında sahih kıraat sahibi imamlar (kıraat-i aşere imamları), şâz kıraat imamları ve seleften kıraati ile meşhur şahıslar yer almaktadır. Müfessirin bu tavrı onun meseleye vukûfiyetini de ortaya koymaktadır. el-Keşşâf’ta sahih kıraatlerin yanında birçok şâz kıraate de yer verilmektedir. Müfessir zaman zaman -sahih olsun şâz olsun- bazı telaffuzların naklî temeline de inmekte, ilgili telaffuzu tâbiîne, sahabeye hatta Hz. Peygamber’e nispet etmektedir. Ancak bu nispet esnasında bir sorun göze çarpmaktadır. O da söz konusu telaffuz şekillerinin sıhhati meselesidir. Zira bir kıraatin sahih olabilmesi için onun kıraatçiler nezdinde makbul bir senetle gelmesi, Arapça’ya ve Hz. Osman tarafından yazdırılan mushaflardan birinin imlasına uygun olması gerekmektedir. Müfessir birçok yerde sadece “Hz. Peygamber’in kıraati bu şekildedir.” gibi kesin ve net ifadeler kullanmakta, ele aldığı telaffuz şekli hakkında bir değerlendirme ya da bir kaynağa atıfta bulunma ihtiyacı hissetmemektedir. Mevzubahis tefsirde Hz. Peygamber’in okuduğu söylenen şâz kıraatler Yazma Eserler Kurumu (YEK) tarafından neşredilen Keşşâf Tefsiri mütercimlerinin de dikkatini çekmiş, konuyu değerlendirdikleri “el-Keşşâf’ta Kıraatler” başlığı altında şu cümleye yer vermişlerdir: “Bunların en ilginci herhalde Hz. Peygamber’e nispet edilen -fakat mütevâtir kıraatlerde yer almayan- kıraatlerdir.” Bu tespit, el-Keşşâf’ta yer alan bu kıraatlerin derinlemesine incelenmesini gerekli kılmaktadır. Ancak önemine rağmen ilgili konuda yapılmış bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışmada el-Keşşâf tefsirinde Hz. Peygamber’e nispet edilen kıraatlerin tespit, teyit ve tenkidi hedeflenmektedir. Öncelikle eserde bahsedilen bu kıraatlerin sayısı, kaynak ve isnatları tespit edilmiş, daha sonra bunların kıraat imamları arasında ne şekilde karşılık bulduğu ortaya konulmuştur. Tespitlerimize göre Zemahşerî bir kıraatin Hz. Peygamber’e nispetine özel bir önem vermemekte, rivayet ve kıraatin sıhhat ve şöhretine bakmamaktadır. Onun bu yaklaşımı hadisçiler nezdinde de kıraatçiler nezdinde de kabul görmemiştir. (shrink)

İngilizler, Oryantalizm alanında önemli çalışmalar ortaya koymuşlardır. Geçmişte İngilizler ilk dönemlerinden itibaren İslamiyet hususunda bilgi birikimleri üst seviyelere ulaştığı halde, Şiîlik çalışmaları işin içine dâhil olduğunda daha geç tarihlere rast gelmiştir. İngilizlerin Şiilik alanında çalışmalarının hayata geçmesiyle ilginç hususiyetler kendini göstermiştir. Bilgi-siyaset, siyaset-bilgi denklemleri İngilizlerin Orta Doğu coğrafyasındaki etki ve icraatlarında değişmeyen hareket noktası olmuştur. Safevîler döneminden başlayarak, Dünya savaşları sürecinde saha hâkimiyetlerinin arka planında yüksek bilgi birikimi kendini göstermiştir. Ortadoğu bugün bile bu etkiden hala kurtulamamıştır. Çalışmamızın ana ekseni olan (...) İngiliz erken dönem Şiilik çalışmalarının genelinde göze çarpan hususları arz ettikten sonra bu alanda zirveye noktaya ulaşmış İngiliz Araştırmacı Thomas Herbert’i incelemeye çalıştık. Herbert, dönemin Şia düşüncesini, sokakta yaşayan hayatını ve bizzat kendi gözlemlerinden aktarması bakımından oldukça benzersizdir. Bize aktarmış olduğu bazı adetler ve davranışlar bugün mevcut olmaması bakımından tarihi belge niteliğindedir. (shrink)

Bilime ve onun bilgisine akademik, politik, ekonomik ve kamusal alanlar olmak üzere birçok alanda diğer bilgi iddialarına kıyasla daha fazla güven duyulmaktadır. Bilime duyulan bu güvenin temelinde büyük ölçüde bilimsel süreçlerin ve yöntemlerin nesnel bir şekilde yürütülmesi ve bu nesnel sürecin bir ürünü olarak bilimsel bilginin tarafsız bilim insanları tarafından ortaya konulduğu düşüncesi yatmaktadır. Bu bakımdan toplum tarafından bilimin tartışılmaz statüsünün ve bilimsel bilgiye verilen değerin belirleyicisi olarak nesnellik özelliği ön plana çıkmaktadır. Bilhassa doğa bilimleri söz konusu olduğunda bilimsel yöntemin (...) olgulara ve dış dünyaya ilişkin nesnel bilgiler sağladığı düşünülmektedir. Bu bakımdan doğa bilimleri, bilimde nesnelliğin paradigmatik örnekleri olarak kabul görmektedir. Beşeri ve sosyal bilimler alanında ise doğa bilimlerine kıyasla nesnellik algısı düşük olmasına rağmen, yöntemlerinin bilimsel yöntemle çalışılmaya uygun olmasından dolayı en azından ilke olarak nesnel olduğu değerlendirilmektedir. Bilimin değerler alanından ziyade olgu alanına ilişkin çalışmalar yürütmesi, bilim insanlarının değerler, anlamlar ve ideallerinden de kendisini izole ederek bilimsel nesnelliği temin edilebileceği konusunda genel bir kavrayışa yol açmaktadır. Bu görüşün önde gelen düşünürü Karl Popper’dır. Popper bilimsel nesnelliğin, olgusal içerikli önermelerin – protokol önermeleri – öznelerarası sınanabilir olması ile temin edilebileceğini ve böylece bilim insanlarının çalışmalarında kültür, değer ve inanç gibi öznel kanılarının bilimsel bilginin temellendirilmesi ve sınanması noktasında kullanılamayacağını ifade etmiştir. Ancak bilimin doğasına yönelik bir soruşturma bilimsel bilginin düşünüldüğü kadar nesnel bir sürece sahip olmadığını, bilim faaliyetini gerçekleştiren bilim insanlarının kişisel çıkarlarının, değerlerinin ve içinde yaşamış oldukları kültürel faktörlerin bilimsel bilginin elde edilmesi sürecinde etkili olabileceğini ortaya koymaktadır. Bu bakımdan bilimin doğasını doğru bir şekilde anlayabilmenin yolu bilimlerde nesnellik ölçütünün sosyolojik ve kültürel unsurlarla yakından ilişkili olduğunu bilmekten geçmektedir. Thomas Kuhn bilimsel değerlendirmelerde değer yargılarının ve kültürel unsurların kaçınılmaz olduğu düşüncesindedir. Kuhn, Popper’ın aksine sosyolojik etmen ve değerleri de işin içerisine katarak bir bilimsel nesnellik değerlendirmesi yapmaktadır. Bu doğrultuda, o bilimde fazlasıyla öznel unsurları vurguladığı eleştirilerine imkân vermeyecek şekilde bilim insanlarının takip etmesi gereken ve tavsiye niteliğinde olan belirli değerler neticesinde bilimsel nesnelliğin ve rasyonalitenin sağlanabileceğini ifade etmektedir. Bu kapsamda çalışmada, bilimin en bilinen özelliği olarak göze çarpan nesnellik kavramı ve düşüncesine yönelik kavramsal bir belirlemenin ardından kültür ve değer gibi sosyolojik unsurların bilimsel objektifliğin ayrılmaz bir parçası olduğu argümanı, Popper ve Kuhn’un çalışmaları göz önünde bulundurularak serimlenecektir. (shrink)

Kelime olarak ‘öncekiler’ anlamında selef kökünden türetilen Salafism, ‘öncekilerin izini takip edenlerin yolu’ demektir ve bir tür dinsel tutuculuk ve muhafazakârlık anlamına gelmektedir. İslam geleneğinde Islamic tenetlara katı ve literal bağlılığı ve dinin saf asıllarına dönüşü ifade eden Salafism, günümüzde İslami ilimler, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler gibi alanlarda dinsel radikalizm ve köktencilikle eşanlamlı olarak kullanılmaktadır. Geleneksel formuyla, dinsel akılcılığa ve yorum yanlısı olmaya karşı bir duruş üzerinden kendini kuran Salafism, din içi çoğulculuğa ve sekülerizme karşı öze dönüşcü bir tepkiyi (...) temsil etmektedir. Dinin özüne dönüşü savunan Salafi paradigma, Müslüman medeniyetinin düşünsel ve sanatsal başarı ve ürünlerine de kuşkuyla bakar, bu yönüyle de kültür karşıtı bir tutumu temsil eder. Selefi eylemci grupların İslam medeniyetine ve diğer kültürlere verdikleri zarar bunun somut örneklerini oluşturmaktadır. Bu çalışma modern zamanlarda Salafism parlamasına yol açan nedenler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Çalışmada, toplumsal değişim, modernleşme ve sekülerleşme karşısında hangi dinsel ve toplumsal kaygıları temsil ettiği analiz edilmektedir. Salafismin Sünnilik ile ilişkisi incelenmekte ve onu Sünnîliğin dışında göstermeye çalışan yaklaşımların yanıltıcı yanlarını vurgulamaktadır. Disiplinler arası yaklaşımla konuyu ele alan çalışma, teoloji ile siyaset bilimi ve uluslararası ilişkilerin kesişme alanında analizler içermektedir. Selefilik ile ilgili kavramsal analizler, bu kavramın İslam öncesi köklerini ortaya koymaktadır. Aslında her toplumda rastlanan ve geçmiş bir öz atfetme ve bugünü yönetme ihtiyacı Araplarda ‘ataların yoluna tâbi olma’ şeklinde belirir. Geçmişin kutsanması, yeniliklerden ve farklılıklardan kuşku duymayı doğurur. Selefîlik tarafından temsil edilen ‘İslamî özcülük’ değişime karşı sabitliği, çoğulculuğa karşı özcülüğü, akla karşı nassı, ibtida yerine ittiba’yı savunur. Dinî konularda katı nassçı ve literal tutumu benimsediği için kelam, felsefe ve tasavvufu dinden uzaklaşma sayar. Tarihe bakışta kötüye gidiş, özden uzaklaşma ve çürüme düşüncesine bağlıdır. Modern dönemlerde İslam dünyası çok yönlü bir kriz ve çöküş yaşamıştır. Siyasal alanda başlayan sorunlar kimlik ve değerler alanına doğru genişlemiştir. Kimliği, özü ve inancı koruma kaygıları radikal bir tutuculuk olarak selefiliği beslemiştir. Krizlerin artarak devam ettiği İslam dünyasında Selefilik bir düşünce, inanç, yaşam tarzı ve eylem türü olarak ilgi çekmektedir. Ancak yaşanabilir bir alternatif üretmek yerine tepkisel bir duruşu temsil etmekte, minimal ve sert bir dinî yaşantıyı savunmaktadır. Ayrıca kültüre ve sanata yönelik sert yaklaşımı, İslam medeniyeti açısından nihilist bir bakışı ifade etmektedir. Sünnî dünyada Selefilik ile ilgili bir kafa karışıklığı göze çarpmaktadır. Bu karışıklık tarihsel ve teolojik olarak selefiliğin Sünnilik tarafından benimsenmesi ile ilgilidir. Oysa güçlenen yeni Selefilik mevcut Sünnî kimliğini oluşturan unsurları reddetmektedir. Bu Sünnilik açısından kriz içeren bir durumdur. Kelam, fıkıh ve tasavvuf bilgisine dayalı kapsayıcı Sünnilik ile katı nasscı ve dışlayıcı Selefilik arasındaki teolojik gerilim hala devam etmektedir. (shrink)

Kavram mantığı üzerine bina edilen klasik mantık bilimi, daha çok ad kavramlar ve bu kavramlardan bileşen önermeler üzerinden yürütülmüştür. Bu, İslâm mantık tarihinde öncekilerin mantık geleneğinde böyle olmakla birlikte sonrakilerin mantık geleneğinde çok daha belirgindir. Mantık biliminin, bu eğilimle yürütüldüğü ve yüzyılları içeren tarihinde fiil kavramlar, hem kavram hem de yargı bağlamlarıyla kimi belirsizlikleri beraberinde sürükleye gelmiştir. Her ne kadar mantık bilimi, kurulduğu andan itibaren psiko-sosyal temelli dillerin belirleyiciliğinden mümkün oldukça kendisini yalıtıp bilimlere evrensel dil sunma iddiasında bulunmuş ve bu (...) doğrultuda onun evrensel kurallarını oluşturmaya çalışmış olsa da psiko-sosyal temelli dil yapılarının, mantık biliminin işini zaman zaman zorlaştırdığı göze çarpmaktadır. Farklı dillerde farklı yapılarda ifade edilen belirsiz adlar, belirli fiil ve belirsiz fiiller mantıkçıların işini epey güçleştirmiştir. Onlar bize göre dillerden kaynaklı bu güçlüğün üstesinden gelmek için fiiller yerine en az tartışma barındıran belirli adlar üzerinden mantık bilimini işleme yolunu tercih etmişlerdir. Fakat öyle olsa bile bu, kanaatimizce problemi çözüme kavuşturmak yerine ötelemiş, özellikle fillerin kavram ve yargı mantığı bakımından neliği sorunu büyük oranda cevapsız kalmıştır. Çalışmamız, mantık biliminin, dillerin psiko-sosyal temelli yapılarına sırtını dönmekten kaynaklı problemlerinden biri olarak belirsiz ad ve filleri soruşturmaya açmaktadır. (shrink)

Sûfîlik ve şiîlik günümüzde birbirlerinden ayrı iki düşünce sisteminin adı olsa da, Şîa’nın imam gördüğü şahsiyetlerle, sûfîlerin velî gördüğü bazı zâtların ortak olması, iki ekolün imâmete/velâyete benzer bir yaklaşım içerisinde bulunmalarını mümkün kılmaktadır. Bu doğrultuda sûfî ve şiîlerin bilgi açısından insanları sınıflandırma şekilleri incelendiğinde birbirlerine yakın görüşler ürettikleri ortaya çıkmaktadır. Her iki ekolün insan sınıflandırmasında avam, havas ve havasü’l-havas diyebileceğimiz üçlü sınıflandırma göze çarpmaktadır. Bu sınıflandırmanın epistemolojik açıda yapıldığı görülmektedir. Bu bağlamda bilgiye ulaşabilme noktasında havasü’l-havasın duyu ötesi bilgiye ulaşabilirliği benimsenirken, (...) diğer insanların standart bilgi kaynaklarının dışına çıkamayacağı kabul edilir. Havasü’l-havas teriminin sûfî düşüncede peygamberler ve velîleri, şiî düşüncede ise peygamberler ve imamları içine alması, bu iki düşünce sisteminin birbirlerine olan etkisi olarak düşünülebilir. (shrink)

Bu makalede Søren Kierkegaard felsefesinin temel kavramlarından birisi olan ve yine bu felsefeye varoluşçu karakterini kazandıran tekil birey kavramını ele alıyorum. Kierkegaard, ilk bakışta epistemolojik bir ayrımmış gibi görünen, bu kavramı öznel ile nesnel hakikat arasında yaptığı ayrım üzerine temellendirir. Kierkegaard tekil bireye giden yolun nesnel hakikatten değil, öznel hakikatten geçtiğini ileri sürer. Tekil birey, Kierkegaard’ya göre, kendi yaşamının sorumluluğunu alabilen, kendi yaşamını şekillendiren değerleri seçebilen ve bu değerlerle nasıl ilişki kuracağını belirleyebilen bir bireydir. Ne var ki, Kierkegaard’ya göre, tekil (...) birey olmak o kadar da kolay bir iş değildir. Tekil birey olabilmek için insanın nesnel hakikatin güvenilir alanını terk edip, varoluşunu öznel hakikatin belirsizliğine teslim etmesi gerekir. Bu belirsizliği göze almadığında, insanın kendine ait bir yaşam sürmesi ve kendisi olarak varolmasının olanağı yoktur. (shrink)

Otto Neurath’ın çalışmalarına olan ilgi son dönemde artmıştır. Bu ilgi bir yönüyle bilim felsefesine ve pratiğine ait güncel problemlerin Neurath tarafından ele alınış biçimiyle ilgilidir. Neurath’ın temeldencilik karşıtlığı ve bilimin dili ile ilgili iddiaları güncel bilim felsefesi ve pratiği ile ilgili önemli açılımlar içermektedir. Neurath’ın temeldencilik karşıtlığı ve bilimin dili ile ilgili görüşlerinin etkisi Williard Van Orman Quine’nın çalışmalarında da göze çarpar. Bu çerçeve kapsamında bu çalışmanın amacı; natüralizm, temeldencilik karşıtlığı, uzlaşımcılık ve Duhem tezi bağlamlarını referans alarak, bilimin dili konusunda (...) Neurath ve Quine’nın yaklaşımlarının benzeştikleri noktaların bir analizini sunmaktır. Bu bağlamda öncelikle, Viyana Çevresi’ni ve Neurath’ı bilimin dili bağlamında etkilemiş olan Fransız uzlaşımcılığı ele alınacak, ardından Duhem tezi ile Neurath tezinin benzerlik ve farklılıkları ortaya konulacaktır. Sonrasında bilimin dili bağlamında Neurath’ın protokol cümleler meselesindeki pozisyonu analiz edilecektir. Devamında Neurath’ın iddialarının Quine üzerindeki etkileri analiz edilecektir. Sonuç kısmında genel bir değerlendirilme yapılarak Neurath ile Quine’nın bilimin dili ve natüralizm meselelerinde bir karşılaştırılması sunulacaktır. (shrink)

Mekân çalışmaları ve bellek çalışmaları, 1960’lardan bu yana benzer bir eğilimle sosyolojiden edebiyata, psikolojiden kent bilimlerine kadar birçok disipline konu olmuştur. Bu süreçte, çeşitli kuramsal bakış açılarının ilgi alanına giren bellek ve mekân, kimliği kuran unsurlar olarak birlikte ele alınmaya başlanmıştır. Erman ve Özaloğlu’nun derledikleri bu çalışma da söz konusu unsurlara ve bu unsurlar arasındaki ilişkiye odaklanmaktadır. Bellek ve mekâna dair çalışmaların çok sayıda disiplinin ortak ilgisi olduğu burada da göze çarpmaktadır, zira yazarlar arasında iki araştırmacı, bir küratör ve üç (...) doktora öğrencisinin dışında çok sayıda akademisyen yer almaktadır. Akademisyenlerin alanlarına bakıldığındaysa felsefeden antropolojiye, tarihten dil ve iletişim bilimlerine, siyaset bilimi ve kamu yönetiminden sosyoloji ve sosyal hizmete kadar geniş bir çeşitlilik göze çarpmaktadır. Ancak, şehir ve bölge planlama, iç mimarlık ve çevre tasarımı ile mimarlık gibi mekânı temel alan disiplinlerden akademisyenler (13 akademisyen) bu çalışmanın yazarları arasında çoğunluğu oluşturmaktadır. Bellek ve mekân ilişkisine odaklanan bu derleme kitap, sekiz bölümden ve 28 makaleden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel hatlarıyla bellek, mekân ve tarih ilişkisiyle ilgili kuramsal tartışmaların yanı sıra belleğin bir edebi eserdeki yansımasına yer verilmektedir. İkinci bölüm bellek ve mekân ilişkisini yakın geçmişe ait mekânlar (İkramiye evleri, Büyük Efes Oteli, Petkim-Aliağa konut yerleşkesi gibi) ve bu mekânlarda gerçekleşen dönüşümler üzerinden ele almaktadır. Mekânsal değişme ve dönüşüm konularını ele alan çalışmalar, ikinci bölümden başlayıp, dördüncü bölüme kadar devam etmektedir. Üçüncü ve dördüncü bölüm özellikle kentsel mekânda gerçekleşen ve gecekondu olgusunu da içeren dönüşüm projeleri ve toplumsal yansımalarına eğilmektedir. Beşinci bölüm, özellikle hafıza mekânlarına ayrılmıştır. Altıncı bölüm, toplumsal çeşitlilik vurgusuyla farklı toplumsal grupların mekâna dair deneyimlerine yer verirken Neo-liberal Dönüşümler başlıklı yedinci bölüm, bir anlamda kitabın alt metnini başlığa taşımış durumdadır. Sonuncu bölüm ise mekân, kimlik ve aidiyet konularına eğilmektedir. (shrink)

Na atualidade, parece não haver nenhuma outra categoria que goze de unanimidade tão generalizada e transversal, quanto o de pessoa. Nenhum discurso que pretenda estar em público de forma teórico, jurídico e politicamente correta coloca em questão sua nobreza, principalmente em seu nexo com o direito. Os direitos da pessoa são justamente sobre o quê não se deve tergiversar. No entanto, há um paradoxo incontornável do nosso tempo: nunca como agora, a nobreza da categoria de pessoa foi tão incensada, mas (...) também nunca como agora, tantas vidas humanas foram tão humilhadas pela fome, miséria, epidemias, exílios, etc. O objetivo desse texto é seguir uma trilha já aberta por alguns pensadores de matriz franco-italiana de crítica a essa unanimidade. (shrink)