This paper examines how the Polish communist intelligence service attempted to recruit professor Stefan Węgrzyn, who was a prominent specialist on automatic control and computer science in post-war Poland. Eventually, Węgrzyn’s refusal to cooperate with the Polish spy agency, together with his profound relationship with French scientist and servomechanism expert Jean Charles Gille, made them both targets of surveillance orchestrated by the communist security apparatus. In the broader context of human-intelligence studies, this case study involves the problem of moral ambiguity. (...) We experience informative examples of scientists, who often – not only during the Cold War – have had to choose between commitment to the rules of the academic world, along with its openness and transparency on the one hand, and patriotism including an ethos of secrecy for the sake of the homeland’s prosperity, on the other hand. (shrink)

Notwithstanding the opportunities it provides, the implementation of some measures of the EU Common Agricultural Policy (EU CAP), including agri-environment-climate measures (AECMs), also generates threats. The study identifies an extremely disturbing process that can be referred to as “internal neo-colonialism”, which has been driven by the technocratic agrarian policy of the EU and transformations in Poland at the turn of the twenty-first century. The associated disadvantageous practices mainly affect areas under threat of marginalisation and peripheralisation, including Poland with its post-Socialist (...) heritage, which has shaped the attitudes and behaviour of society and has consolidated linkages between politics and business. In order to retrace such activities, the study analyses EU funds granted in support of farmers implementing AECMs, with a focus on analysing the place of residence of the “farmer” and the location of the farm. As the research shows, the attractiveness of CAP support causes Polish agriculture and Poland’s countryside, including its natural and financial resources, to be drained by so-called “suitcase farmers”, i.e. people/entities not tied to the place where the agricultural activity is pursued, many of whom live in cities. One common practice is to take over land located in legally protected areas noted for their high quality of natural environment. Not only does the practice of land grabbing strengthen the social exclusion of rural communities and the peripheralisation and pauperisation of these areas, but it also hinders discussion about environmental justice and the ecological integrity of rural areas. (shrink)

The book presents a collection of articles authored by several members of the Warsaw School of Political Theory, affiliated with the University of Warsaw. The team of scholars, first founded in the 1970s by professor Artur Bodnar, has been conducting research under the leadership of professor Miroslaw Karwat.

This article regards the field of neuroscience and indicates on the proper or erroneous functioning of the human brain. Intellectual virtues, especially practical wisdom play a significant role in capturing the truth and implementing it in life. The agile formation of the cognitive function of man encompasses both his reason as well as the sensual judgment of utility with all the bodily backup. The brain possesses great plasticity in the production of neuronal connections. Habit as a permanent wont utilizes the (...) reactions being developed to the construction of often inappropriate mechanisms, that in turn are not easy or completely impossible to eliminate. When practical reason is introduced into a false ethos, the brain responds by forming “ruts” of neuronal connections which seem difficult to consider as something appropriate. The reparation of the existing situation and the removal of the wrong habit require relevant virtues so as to unblock the psychological resistance that is deeply rooted within the physiological neuronal substrate. The learning about the virtues of St. Thomas Aquinas is the best warranty not only for theoretical explanations, but also for the practical application of virtues in dealing with the arised situation. Only well-formed virtues give the opportunity to correct the false instinctive cognition and liberate from erroneous actions. (shrink)

W artykule przedstawiono twórczość jako integralny składnik procesu poznania. Podział pola percepcyjnego na figurę i tło jest przejawem obecności twórczości w procesie poznania, podobnie jak jej efektem jest konstrukcja spostrzeżenia składającego się z: czucia i informacji (teoria J.Gibsona), czy z informacji przetwarzanych „od góry” i „od dołu” (teorie poznawcze). Konsekwencją ścisłego związku twórczości z poznaniem są odstępstwa twórców (in plus lub in minus ) od tzw. normy psychicznej.

Wśród traktatów mistycznych św. Bonawentury poczesne miejsce zajmuje Itinerarium mentis in Deum. Jego treść jest swego rodzaju instruktażem, opisującym różne sposoby odkrywania Boga na drodze duchowego rozwoju. Św. Bonawentura umieścił swoje rozważania w dość precyzyjnym kontekście chrześcijańskiego rozumienia rzeczywistości. Jego wizja powrotu do Boga wpisana została w metafizyczną triadę emanatio-exemplatio- -reductio i jako taka stała się kluczem do rozumienia dziejów świata i człowieka. Poczynione przy tej okazji rozróżnienia i precyzacje czerpią swoje uzasadnienie z bogatego instrumentarium filozoficznego. Celem niniejszego artykułu jest (...) opisanie zasadniczych warunków oraz etapów mistycznej drogi, na której umysł człowieka poprzez medytację stopniowo odkrywa tajemniczą obecność Boga. Prowadzony Bożym światłem, przekraczając ograniczenia natury, duch ludzki przemierza swą drogę najpierw przez świat wobec siebie zewnętrzny, by następnie zagłębić się w samym sobie i zwieńczyć swój trud w mistycznej ekstazie zjednoczenia. W tej perspektywie przestawione zostały również zasadnicze cechy mistyki Bonawenturiańskiej. (shrink)

The graphic design of this issue of The Ignatianum Philosophical Year- book front cover includes the entrance gate to the Wawel Royal Castle in Krakow. The gate itself is transformed into a triumphal arch opening towards the road recognizable to every person who feels a bond with the cultural heritage of the Western world. This road is the via Appia, once built by the will of Appius Claudius Caecus, and considered one of the oldest Roman tracts. Called “the queen of (...) all roads” by the Romans them- selves, it is inseparable from the Eternal City for everyone raised on the values of Western civilization. Mikołaj Sęp-Szarzyński wrote about it in his famous epitaph: “today in Rome defeated, Rome invincible,” express- ing this way the overwhelming awareness of connecting the past with what we experience as the present. It was on this road that the legendary scene recalled by Henryk Sienkiewicz took place, in which the question: quo vadis, Domine? is asked by the apostle Peter, fleeing from the Eternal City, to Christ he meets on the Appian Way. The power of this question is understood by anyone who is able to see in the roots of Classical and Christian culture all that is the most important for the Western culture not only in terms of its past, but also in terms of its future. (shrink)

W graficznym projekcie okładki najnowszego numeru _Rocznika Filozoficznego Ignatianum _przedstawiono bramę wjazdową na zamek królewski na Wawelu, czyniąc z niej łuk triumfalny otwierający się ku drodze, rozpoznawalnej dla każdego człowieka czującego więź z dziedzictwem kulturowym świata Zachodu. Ta zdefiniowana droga to via Appia, zbudowana niegdyś z woli Appiusza Klaudiusza Ślepego, uchodząca za jeden z najstarszych traktów rzymskich. Nazywana przez samych Rzymian „królową dróg”, u człowieka wychowanego na wartościach, jakie niesie ze sobą cywilizacja Zachodu, jest nierozłącznie związana z Wiecznym Miastem. To (...) o nim pisał w sławnym epitafium Mikołaj Sęp-Szarzyński: „dziś w Rzymie zwyciężonym Rzym niezwyciężony”, dając wyraz narzucającej się świadomości łączenia tego, co przeszłe, z tym, czego doświadczamy jako obecne. To na tej drodze rozegrała się legendarna scena przywołana przez Henryka Sienkiewicza, w której pytanie: _Quo vadis, Domine? _[dokąd zmierzasz, Panie?] zadaje uciekający z Wiecznego Miasta apostoł Piotr spotkanemu na trakcie apijskim Chrystusowi. Siłę tego pytania rozumie każdy, kto w korzeniach klasycznych i chrześcijańskich potrafi dostrzec to wszystko, co dla kultury zachodniej jest najważniejsze nie tylko w przeszłości, ale również w przyszłości. (shrink)

The purpose of this paper is to analyse a particularly influential case of memory continuity in Portugal, that of _Padrão dos Descobrimentos_. Spaces of collective memory (such as public monuments) raise questions about what we celebrate, remember or rescue from oblivion, providing an opportunity to rethink the trauma. As such, care for public spaces is associated with ethical and cultural values. One of the difficulties with certain monuments has to do with the fact that they recall actions that today we (...) see as traumatic acts. Thus, it is important to reflect on a critical use of memory. On August 8, 2021, _Padrão dos Descobrimentos_ was the subject of a graffiti. One of the sides of the monument could read: “Blindly sailing for money, humanity is drowning in a scarlet sea”. A great controversy immediately arose around the meaning of this gesture, as well as the role played by a monument that, after being temporarily built in 1940 for the Portuguese World Exhibition, was, in its current version, inaugurated in 1960, on the occasion of the fifth centenary of the death of Infante D. Henrique. This episode reignited a deeper cleavage around the uses of history and memory, the Portuguese colonial past, and the role of the _Padrão dos Descobrimentos_ as an instrument for the reproduction of nationalism. In this sense, and with the authors proposing a new theoretical frame of reference based on the thought of Arendt and Ricoeur, its critical reading becomes relevant. (shrink)

Celem autora było udowodnienie, że kalwaria Mikołaja Zebrzydowskiego nie była (jak dotychczas twierdzono) wzniesiona na terenie pustostanu. Skopiowana na ziemiach pomiędzy Górą Żar a Górą Lanckorońską za traktatem Christiana Kruik van Adrichema Jerozolima obejmowała przede wszystkim królewszczyzny, głównie wsie Zakrzów, Stronie i Leśnicę. Nałożenie układu Miasta Świętego na tereny wiejskie spowodowało zabranie chłopom najbardziej urodzajnych pól znajdujących się na południowych stokach, a w konsekwencji m.in. głód i migrację. W związku z tym autor rozpatrzył fundację kompleksu jako powód zmian układów ruralistycznych (...) i przemieszczeń ludności chłopskiej. W tym celu zostały przeanalizowane odpisy z nieistniejących ksiąg kancelarii kościelnych, rzucające nowe światło na fundację polskiej Jerozolimy. Zawarte w nich wiadomości, uzupełnione informacjami ze źródeł Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Kurii Metropolitalnej i Archiwum Prowincji Bernardynów w Krakowie oraz z wydanymi drukiem materiałami dały spójny obraz sytuacji tenuty zakrzowskiej w XVII wieku. Już w pierwszej połowie tego stulecia nastąpił niemal całkowity upadek wsi Leśnica i zmiany organizacji wsi Stronie, którą końcem XVII wieku starano się ratować zakładaniem nowego osiedla na wzgórzu Niespiennik. Na pozostałych w rękach chłopów kamienistych polach, położonych na północnych stokach, rósł tylko owies. Poza tym spustoszenie przynosiły wylewy rzeki Stryszówki. Zaprowadzona przez Zebrzydowskiego fundacja odcisnęła się także na wiejskiej parafii Stryszów, której proboszcz zaczął od początku XVII stulecia notować spadek liczby przychodzących do stryszowskiego kościoła parafian i wydawanego mu z obu wsi mesznego. (shrink)

W artykule próbuję dowieść, że sumienia nie można uważać za ostateczne i wiarygodne źródło naszych przekonań o tym co powinniśmy czynić, a także, że nikt nie może wiedzieć czy oraz kiedy postępuje pod wpływem sumienia.

Zasadniczy przedmiot artykułu stanowi analiza trzech powieści kryminalnych Stefana Kisielewskiego: Zbrodnia w Dzielnicy Północnej (1948), Wszystko inaczej (1986) i Zanim nadejdzie śmierć (1995). Pierwsza reprezentuje „klasyczną powieść kryminalną”; druga – „dzieło otwarte”, „postmodernistyczne”, „antykryminał”; trzecia – kryminał rzekomo niezakończony. Każdy z tych utworów, odmiennie odwołując się do kryminalnej narracji linearno-powrotnej i kryminalnego schematu fabularnego, do odmiennych też nieco celów strukturę powieści kryminalnej wykorzystuje, co najbardziej uwydatniają finałowe sekwencje zdarzeń. Stąd tytuł artykułu oraz przyjęta w nim metoda analizy, gdyż zarówno teoria (...) powieści (kryminalnej), jak też teoria retoryki (klasycznej), obie podkreślają duże znaczenie narracyjnego i fabularnego finiszu, a retoryka pozwala dookreślić jego celowość, czyli pełnienie przezeń różnorakich funkcji, dzięki przywołaniu istotnych w komunikacji (także literackiej) kontekstów oraz konsytuacji. Poznawcze, wychowawcze i estetyczne, a więc perswazyjne funkcje powieści kryminalnej zależą m.in. od „otwartego” bądź „zamkniętego” kształtu zakończeń narracji i fabuły. Te zakończenia w przypadku każdego z oryginalnych, niesztampowych i wartościowych dzieł są w istocie niepowtarzalne. (shrink)

Is there a major international crime that the general public has never heard of or even thought about? The answer to this question might be surprising—it is the illicit art trade. The purpose of this article is to analyse the criminal aspect of the global art trade with a special focus on the region of South East Asia. In the first part of the paper, which acts as a backdrop for the rest of the article, the author explains the history (...) and general issues regarding the trade of cultural artefacts, briefly explaining the stages in the illicit antiquities trade, with a special focus on the question of international law regulations, of which he provides a critical overview. The second and third parts of the paper are devoted to a more profound analysis of the antiquities journey from illicit to licit. In the second part of the paper the author provides a case study of the first part of the voyage of Cambodian, Vietnamese and Indian antiquities, i.e. from the source country to the port of first shipment, examining the places and the middlemen they pass on their way. The third part of the paper is devoted to the analysis of legal provisions regulating the art trade in Hong Kong—a global art hub—notably the ‘market overt exception’, which allows buyers in good faith to keep the illicitly obtained cultural objects in spite of any claims made by the previous owners. In the fourth part of the paper the author shows why restitution of looted antiquities is so difficult, analysing a number of successful and unsuccessful attempts. The concluding part of the paper is devoted to the author’s critical overview of the various attempts and suggestions on the curtailing of the illicit international art trade. In the coda the author provides a case study of the journey undertaken by Cambodian antiquities. (shrink)

Obóz Kultury 2.0 Mirosław Filiciak, Alek Tarkowski, Agata Jałosińska, Andrzej Klimczuk, Maciej Rynarzewski, Jacek Seweryn, Stunża M., D. Grzegorz, Marcin Wilkowski & Anna Orlik .

The immediate inspiration for this text is Tomasz Polak's book "System kościelny czyli przewagi pana K" (The Church System or the Advantages of Mr. K). The author analyses in detail how the "system" works, claiming that it has taken over the church from the very beginning of its existence, absorbing the original vitality of the community. The conclusion he reaches is that the "system" is unreformable. In this article I compare T. Polak's basic thought with what Tomasz Węcławski wrote years (...) ago about the church. I emphasize that this is the same person who changed his name due to life circumstances. I try to analyze how far the thinking, the way of argumentation, and finally the formulated conclusions have changed. The key word for these considerations is "phantasm." In this light, the question of God "with me, in me, and over me" dies in the face of the workings of the "church system." The phantasm prevails over man and his living relationship to God. "The Church System or the Advantages of Mr. K", is a very sad story about an individual, even though told in an expert and difficult language. Religion, faith, which someone makes the determinant and meaning of life, is something that from the beginning is doomed to drift towards an unshakeable phantasm, something that, in fact, will never come true, except in the most intimate and private dimension. (shrink)

Pacyfizm, na swój sposób dzisiaj zapomniany, to głębokie pytanie o człowieka, to próba uświadomienia, że być może człowiek nie powinien się nigdy na tym właśnie świecie pojawić, chyba że tylko po to, by o miłości marzyć, w nadziei, że wydarzy się ona gdzieś indziej. Jeżeli jednak żyjąc w „dowodliwym” świecie, obserwując fakty, wiemy z niewzruszoną pewnością, że tak nie jest, że krystaliczna miłość jest tylko fantazmatem, po czasie zmienia się bowiem nieustannie w układ przyzwyczajeń, a pokój to tylko niespełniona nadzieja (...) (czego nie trzeba udowadniać), to skąd myśl, że wydarzy się on kiedykolwiek? I tutaj właśnie napotykamy na bodaj najgłębszy problem antropologiczny, twierdzę, że niemożliwy do rozstrzygnięcia, co pokazuje nam filozofia. Niniejsza kwestia będzie analizowana w przedstawionym artykule. (shrink)

In this article we try to estimate the activity of the banking institution in the General Government which used the pre-war apparatus of The National Bank of Agriculture. The bank was one ofthe largest banks realising the aim delineated by the government of the Second Polish Republic, such as the support of agricultural reform in the mid-war period. German authorities in the General Government used assets of the bank for other tasks. They were eager to use The National Bank of (...) Agriculture and the Polish staff employed in the bank in order to liquidate fast and effectively the mid-war assets of the bank. Leaving The National Bank of Agriculture was also good for Polish staff in the bank. Raising pre-war debts was the only way to guarantee salary and pensions forthe employees of the National Bank of Agriculture and taking care of them in the hard life of occupation. The activity of the National Bank of Agriculture in the General Government was also profitable for a part of debtors as they could pay the pre-war credits earlier. One reason for agriculture farms becoming poorer and even ruined was war actions and the occupation. However, the farmers could save money and gather capital more easily. When they often sold food in secret, they got a large amount of money. In many cases, paying back the pre-war debt was the only reasonable way of getting rid of almost valueless money, although it did not mean that it was done without doubts. In the beginning, many people claimed that they would give it back to whom they had borrowed from. However, after a while the patriotism of farmers who were debtors was overcome by the willingness to have no debts and leave children in a new condition. The period of German occupation and increasing inflation was used for paying back the debt in valueless money, not only by farmers but also by owners of the large mansions such as Earl Adam Branicki. (shrink)

The human world is in a state in statu nascendi. Man is emocionaly suspended between history, past, memory and the future. His activity is always the result of the four pillars supporting his existence. He draws his energy from the social imaginarium of which he is a part. The foundations dynamic social space are religion and politics as well as the past and memory.

Truth is a value in that sense that a belief is correct just in case it is true, which is frequently expressed in the metaphor that beliefs aim at truth. But,what does it mean to say that beliefs aim at truth?There are three most prominent approaches to this issue:purposive(orcausal),teleological(orintentional), andnormative. A comprehensive discussion of these approaches is the goal of our article. We also offer the hierarchy of languages and meta-languages, which gives a fragmentary account of the concept of God’s (...) omniscience. (shrink)

W swym fundamentalnym dziele Krytyka władzy sądzenia Immanuel Kant podejmuje problem relacji opisu przyczynowego i teologicznego. Z tą kwestią wiąże trwający od wieków spór między mechanicyzmem a witalizmem. Kant, choć nie był witalistą we właściwym znaczeniu tego słowa, podkreślał konieczność zastosowania metody teleologicznej w opisie pochodzenia, rozwoju i funkcji organizmów żywych. Liczni polscy filozofowie, wraz z ostatnio zmarłym jezuitą Piotrem Lenartowiczem, odwoływali się do Kantowskiej dedukcji związku przyczynowo-skutkowego. W niniejszym artykule podejmiemy próbę przedstawienia Kantowskiej inspiracji w neowitalistycznej koncepcji życia autorstwa (...) Lenartowicza. (shrink)

Number 1 of Fides et ratio contains a phrase crucial for the dialogue between science and philosophy. Its meaning is clear in the Latin, polish, English, German, French and Portuguese versions, but it loses its strength in the Italian and Spanish texts.

W artykule przedstawiam zastosowanie Jungowskiej koncepcji cienia do problematyki Innego.Wskazuję na możliwości teoretyczne, jakie otwiera przed refleksją etyczną Jungowskakoncepcja cienia, oferująca możliwość intrapersonalego rozważenia tego problemu. Koncepcjata daje możliwość odmiennego i pełniejszego spojrzenia na kwestie wolności, równości iodpowiedzialności.

This book elaborates a new framework for considering and understanding the relationship between law and memory. How can law influence collective memory? What are the mechanisms law employs to influence social perceptions of the past? And how successful is law in its attempts to rewrite narratives about the past? As the field of memory studies has grown, this book takes a step back from established transitional justice narratives, returning to the core sociological, philosophical and legal theoretical issues that underpin this (...) field. The book then goes on to propose a new approach to the relationship between law and collective memory based on a conception of 'legal institutions of memory'. It then elaborates the functioning of such institutions through a range of examples - taken from Japan, Iraq, Brazil, Portugal, Rwanda and Poland - that move from the work of international tribunals and truth commissions to more explicit memory legislation. The book concludes with a general assessment of the contemporary intersections of law and memory, and their legal institutionalisation. This book will be of interest to scholars with relevant interests in the sociology of law, legal theory and international law, as well as in sociology and politics. (shrink)