Celem podjętych rozważań jest ustalenie cech charakterystycznych badań filozofii polskiej prowadzonych przez o. Romana Darowskiego SJ (1935– 2017). Głównym materiałem źródłowym są jego publikacje oraz ich recenzje. Literatura przedmiotowa jest nieliczna. Przy powyższym zadaniu naturalnym sposobem postępowania (metodą) wydaje się prześledzenie informacji biograficznych i publikacji autora, by na podstawie uzyskanego zarysu twórczości ustalić właściwe jej cechy oraz sformułować narzucające się uwagi. Artykuł zawiera przegląd najważniejszych prac Romana Darowskiego dotyczących filozofii polskiej. Zachowuje układ chronologiczny, z niewielkimi odstępstwami. (...) Informacje biograficzne wskazywały czas i okoliczności powstania niektórych omawianych tekstów. Poczynione ustalenia potwierdzają tezę o wybitnych osiągnięciach Romana Darowskiego w badaniu historii filozofii polskich jezuitów od XVI do XX stulecia. Dowodzą też, że wskazał i udokumentował on w licznych publikacjach najważniejsze dokonania jezuitów pracujących na ziemiach leżących w granicach dawnej Rzeczypospolitej. Ponadto przez lata aktywności zawodowej wypracował i zastosował z powodzeniem oryginalne metody i program badawczy, a także nakreślił kierunki działań na przyszłość. (shrink)

Hegel i Nietzsche twierdzili, że żyją w czasach przełomu, który wymusi pojawienie się nowego etapu w dziejach ludzkości. Sytuację człowieka współczesnego określa „fakt” roztrzaskania dotychczasowych horyzontów oraz konieczność stworzenia, lub odkrycia, horyzontów nowych. Postulują oni zatem ustanowienie nowego celu ludzkości. Filozofia polityki winna stać się częścią tego ogólnokulturowego projektu. Tym samym rzucają wyzwanie współczesnej filozofii politycznej, która zrzeka się prawa do ustanawiania takiego celu. Obaj są też przekonani – znów wbrew twierdzeniom współczesnym – że cel ów może i powinien (...) być ugruntowany w naturze całej rzeczywistości i w naturze człowieka. W ich założeniu ma to być cel człowieka empirycznego, historycznego, człowieka, który osiągnął bolesną świadomość tego, że to on był twórcą tych wartości, które dotąd uznawał za obiektywne. Potrzeba sformułowania nowego celu każe Heglowi i Nietzschemu powrócić do klasycznego pojmowania filozofii polityki, do postrzegania w doskonałości człowieka ideału, któremu ma być podporządkowana polityczna działalność. Właściwe rozumienie miejsca człowieka w świecie, ujęcie go jako istoty stwarzającej horyzonty i przekształcającej zgodnie z nimi rzeczywistość, pozwala według nich dotrzeć do prawdy o bycie jako całości, do konstytuującej go zasady samo-rozwoju, będącego zarazem samo-przezwyciężaniem i samo-przekraczaniem. Zaakceptowanie tej prawdy o świecie pozwala ugruntować w nim ideał doskonałości, który można od tej pory ujmować jako istotowy cel człowieka, i żądać podporządkowaniu mu całej kulturowej działalności, w tym także – filozoficzno-politycznej teorii i praktyki. (shrink)

[t. 1.] 1750-1830 -- [t. 2.] 1831-1864 -- [t. 3.] 1865-1895 -- [t. 4., zesz. 1.-2.] 1896-1918.

-- v. 5. V. słownik, indeksy i bibliografia.

Archive Materials of Mieczysław Wallis are in the collection of Combined Libraries of Philosophy and Sociology Faculties of the University of Warsaw, the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Science and the Polish Philosophical Society. There are two files devoted to Henryk Elzenberg. They contain a rich historical material, not published before and not known to many people. It is a valuable source of knowledge in the field of the history of Polish philosophy. Wallis’s notes provide (...) a lot of unique informations both on Elzenberg’s private life and also his activity in the scientific community. Furthermore, they present his philosophical concepts, as well as his motions of life and adversities he had to cope with. M. Wallis’s memoirs are an unusual record of the friendship and scientific co-operation of the two scholars that lasted for a few decades. Wallis’s work creates also an intellectual testimony of the epoch, in which they both lived and worked. (shrink)

After a brief look at Drafts on Polish philosophy of the twentieth century you could get the impression that this is a work dedicated to the most recent works of Polish philosophy. However after a moment of consideration, it seems hard to believe that a contemporary philosopher would write a history of twentieth century philosophy which could be considered neither as his history nor his philosophy. The distinction between history and philosophy in this case is not accidental since Wojciech Słomski (...) does not try to present a completely closed view of philosophical thought in the last century but aims at expressing that which he himself considers most valuable in contemporary Polish philosophy. It turns out that despite first impressions, we are not dealing with a systematic lecture, maintaining a cold and impartial approach to the subject but with a text written by an independent philosopher who cannot write differently about philosophy than Wojciech Słomski has done. For this reason too, the philosophy in Drafts is a living philosophy, made up of the most current propositions considered by W. Słomski as more important than the task of executing clear distinctions and pigeonholing of presented views into categories created by philosophers. (shrink)

After a brief look at Drafts on Polish philosophy of the twentieth century you could get the impression that this is a work dedicated to the most recent works of Polish philosophy. However after a moment of consideration, it seems hard to believe that a contemporary philosopher would write a history of twentieth century philosophy which could be considered neither as his history nor his philosophy. The distinction between history and philosophy in this case is not accidental since Wojciech Słomski (...) does not try to present a completely closed view of philosophical thought in the last century but aims at expressing that which he himself considers most valuable in contemporary Polish philosophy. It turns out that despite first impressions, we are not dealing with a systematic lecture, maintaining a cold and impartial approach to the subject but with a text written by an independent philosopher who cannot write differently about philosophy than Wojciech Słomski has done. For this reason too, the philosophy in Drafts is a living philosophy, made up of the most current propositions considered by W. Słomski as more important than the task of executing clear distinctions and pigeonholing of presented views into categories created by philosophers. (shrink)

The article reviews the book Historia filozofii XX Wieku. Nurty [The History of 20th Century Philosophy: Currents], by Tadeusz Gadacz.

Although my book focuses primarily on individual political thinkers, it is written so that each chapter develops a theme arising from a previous one. It is three-dimensional, with the first dimension being chronology. The second dimension is found in recurring themes, such as human nature, different views of justice, the origin of society and law, the rise and development of various forms of government, the role of idealism and realism in international relations, and the sources of public authority and the (...) nature of legitimate sovereignty. The third dimension consists of topics, such as freedom, equality, power, authority, legitimacy, justice, sovereignty, happiness, natural law, and human rights. (shrink)

t. 1. Filozofia starożytna i średniowieczna -- t. 2. Filozofia nowożytna do roku 1830 -- t. 3. Filozofia XIX wieku i współczesna.

The academic History of Philosophy in Lithuania in three volumes will be published by the Institute of Culture, Philosophy and Art. The first presented volume covers the development of Lithuanian philosophy from the 16th to the 18th centuries. It includes late medieval and Renaissance philosophy, the second scholasticism and modern philosophy. The first Lithuanians to be introduced to philosophy were young members of the gentry who studied in European universities at the end of the 14th century. The recently baptized Lithuania (...) strove to adopt Western culture and to present itself as a Western state. Some graduated from the universities as bachelors or masters of philosophy and returned to their country. At the end of the 14th century, Vilnius Cathedral School was founded. The elements of logic were probably taught there. The growth of the political and economic power of the Grand Duchy of Lithuania brought about the need for higher education. That need was significantly increased by the growing activity of various religious orders. In 1507 the Dominicans started teaching philosophy and theology to their novices. They were able to teach late medieval philosophy in its thomistic interpretation. We can regard 1507 as the year Lithuania benefited form a new phenomenon, professional philosophy, and the Dominicans as its initiators. They taught not only the disciplines of late medieval philosophy but also the basics of the other sciences. The Dominicans, and later the Jesuits, Franciscans, Bernardines, Carmelites, Trinitarians and other monastic orders, enriched intellectual life in Lithuania by teaching philosophy in their schools. (shrink)

Artykuł przedstawia historię sporów i polemik naukowych na temat teorii ewolucji oraz publikacji Karola Darwina, jakie miały miejsce w w Polsce w drugiej połowie XIX wieku.