The main objective of the paper is to present a model of the good practices of deliberative cooperation in a parliamentary setting. This goal is achieved through applying the three functions of the deliberative system—epistemic, ethical and democratic —to an analysis of cooperation between different stakeholders during the work of a Polish Parliamentary Subcommittee. They are used as an evaluative tool for analysing the cooperation of MPs, members of the public and representatives of the government. The paper analyses a concrete (...) example of the work of the Permanent Subcommittee on the government bill amending the Act on Public Benefit Activity and Voluntary Work in the Polish Parliament. This concrete example is presented as a model of good practices when it comes to deliberative cooperation between representatives of the authorities and citizens aiming at the development of shared practical judgement. The paper consists of three parts. In the first, a systemic approach to deliberative democracy is briefly introduced, and the history of the work on the bill is outlined. The main part consists of an analysis of the three speeches of three main stakeholders in the legislative process, from the perspective of their view of legislative deliberations, and in terms of the three functions of deliberative system. In the conclusions, four main issues are analysed with reference to the presented legislative deliberations: 1. Legislative committees as mixed deliberative spheres; 2. Internal/external deliberation; 3. The distinction between stakeholders/ordinary citizens; and 4. Deliberative stance/deliberative mindset. (shrink)

In the following paper sources of a constitution are put in question in general, and more specifically, the constitutional culture of the European Union Law is being investigated in-depth with regard to principles of deliberative democracy and rulings of the Court of Justice of the European Union. The change of a law application paradigm as well as the change of a legal systems’ nature are taken into account.

According to a view widely held in the media and in public discourse more generally, online hating is a social problem on a global scale. However, thus far there has been little scientific literature on the subject, and, to our best knowledge, there is even no established scholarly definition of online hating and online haters in the first place. The purpose of this manuscript is to provide a new perspective on online hating by, first, distinguishing online hating from the phenomena (...) it is often confused with, such as trolling, cyberstalking, and online hate speech, and, second, by proposing an operational definition of online hating and online haters based on ethnographic interviews and surveys of the existing scholarly literature. (shrink)

Given the adage “older and wiser,” it seems justified to assume that older people may be stereotyped as more moral than younger people. We aimed to study whether assessments of a person’s morality differ depending on their age. We asked 661 individuals from seven societies (Australians, Britons, Burusho of Pakistan, Canadians, Dani of Papua, New Zealanders, and Poles) whether younger (~20-year-old), middle-aged (~40-year-old), or older (~60-year-old) people were more likely to behave morally and have a sense of right and wrong. (...) We observed that older people were perceived as more moral than younger people. The effect was particularly salient when comparing 20-year-olds to either 40- or 60-year-olds and was culturally universal, as we found it in both WEIRD (i.e. Western, Educated, Industrialized, Rich, Democratic) and non-WEIRD societies. (shrink)

For over 2000 years, economics was studied in the West as a branch of ethics, or moral philosophy. Presently, though, few economists and no textbook in economic orthodoxy claim any close connection between economic science and philosophy. However, might the current 'crises' in economics, and in the economics profession have their deep roots in the separation of economics from philosophy and ethics? American pragmatism, among the various contemporary philosophic traditions, lends itself specially to dialogue with economics because of its view (...) of philosophy as an instrument for solving the real, concrete problems of human life, both personal and social. The essays in this volume, drawing heavily on the tradition of pragmatism, suggest that the economic crises of our time might not be merely technical in nature - that is, the result of faulty applications of economic tools by politicians and policy makers, based up conventional economic models - but also due to the faulty philosophical assumptions underlying those models. These essays suggest that the overcoming of our current economic crises requires that economists once again become moral philosophers, or that philosophers once again engage themselves in economic matters. In either case, this volume aims to foster dialogue between the two disciplines and in that way, contribute to the improvement of contemporary economic life. This book is suitable for those who study political economy, economic theory and economic philosophy. (shrink)

The article discusses problems of image development in selected professional engineering communities, as expressed in their ethical codes. Specific codified norms are presented and their likely effects discussed on two levels: personal and social. The findings show, that not all of the codes of ethics solve the development problem identically, with the differences likely to cause some variability in be-havioural patterns among members of the professional societies. The analysis suggests the need for further research and analyses as well as the (...) standardization of codified solutions to this problem among professional engineering societies. (shrink)

The paper attempts to analyse the ethical duties of engineers contained in selected engineering codes of ethics and indicates a few problems arising in teaching professional engineering ethics in technical studies. The codes of ethics under analysis, both Polish and foreign (American), show similarities and differences. The author indicates the likely causes of these similarities and differences and suggests the need for further research on the development of ethical standards as well as their implementation, application and enforcement. The author discusses (...) teaching ethics based on his own experience and compares a few American textbooks used for engineering ethics teaching. The author indicates a lack of necessary teaching materials in Polish and the existence of no Polish forum for discussing ethical problems of engineering in Poland both in the areas of teaching and research. (shrink)

Piotr Cyciura Human Freedom and MetaphysicsHuman freedom is in a sense the topic of metaphysics. Freedom is usually regarded as what is the most perfect in the reality. For man being perfect is the same as acting in the way which is proper for him only, viz., acting in a rational manner. However, what man desires is more perfect than what he is. The human existence is participated whereas what man aims at in the most rational manner is the (...) Existence itself. Therefore God (as loved and known) guarantees the human freedom. The value is everything that brings us closer to Him – everything save God and persons – provided we offer it to Him. It is our choice whether we make whatever is ours obey to God or not. However, what is eventually achieved is not what is ours but we ourselves – living in the Life itself. There are no borders for the human freedom in the physical world; whatever bears upon us, i.e. what is natural, could become an offering, whereas what is offered to Him in the way He cannot reject it is the only absolute value. Keywords: freedom, values, metaphysics, God. (shrink)

Powszechność stosowania eksperymentów myślowych w filozofii sprawia, że same eksperymenty myślowe stają się coraz częstszym przedmiotem filozoficznych analiz. Różni autorzy, wychodząc od rozmaitych epistemologicznych i metafizycznych założeń, proponowali rozmaite poglądy na naturę eksperymentów myślowych. Moim celem jest krytyczna analiza tych stanowisk. W pierwszej części artykułu podaję ogólną charakterystykę eksperymentów myślowych, zakładając podobieństwo eksperymentów myślowych i eksperymentów rzeczywistych. W drugiej części omawiam obecne w literaturze propozycje typologizacji eksperymentów myślowych. W trzeciej części przedstawiam sześć stanowisk dotyczących natury eksperymentu myślowego.

THE PROBLEM OF BEING IN PLATONISM FROM THE PERSPECTIVE OF THOMAS AQUINAS. A META-SYSTEMATIC ESSAY In spite of the apparent opposition to Plato, Aristotle accepted a lot from the thought of his master. The intuition, which plays the key role in the system of Plato, was understood by Aristotle in terms of how we grasp the middle term of syllogism. It is not, therefore, the intuition of being, but the reasoning, departing from the experience (nature’s “intention”), which is the way (...) of the cognition of the ultimate. The teleology of being, which Plato was so keen on finding, was found by Aristotle in the physical world as a counterpart of motion. Alas, Aristotle lost sight of what is most valuable in Plato: the sense of being that transgresses the categories. According to Thomas, being is what is the most perfect in things; so, consequently, what is the proper effect of the Ultimate Cause, and what is Its primary aim. It is better to be, i.e. to exist. Each thing craves for being. Being, however, is, in the Dionysius’ sense, a problem; it might guide us to God, but veil Him before us as well. It is a perfection, but not the Perfection itself, Plato was right at this point. Keywords: BEING, PLATO, ARISTOTLE, THOMAS AQUINAS. (shrink)

Teologia już niejednokrotnie składała współczesnej myśli filozoficznej obietnicę poszerzenia horyzontów czy też otwarcia jej na transcendencję. Jednak obietnica ta nie spotkała się – jak dotąd – z przychylnym przyjęciem, gdyż teologia sama nie zdołała przekonać filozofii o swojej racjonalności. Filozofia przestała być bowiem, z jednej strony, wrażliwa na argumentację natury metafizycznej, z drugiej zaś, teologia jest skłonna poddawać się metodologiom nauk szczegółowych, rezygnując przy tym z własnej odrębności. Zarysowana tu hermeneutyka teologii jest w pierwszym rzędzie badaniem teologii jako nauki, próbą (...) uprawomocnienia jej na gruncie jednego z najważniejszych kierunków filozofii współczesnej, mianowicie hermeneutyki filozoficznej. Teologia zostaje tu ujęta w aspekcie immanencji, choć bynajmniej nie zamyka się w jej horyzoncie. Dziejący się świat teologii rozpada się na „kawałki” – miejsca teologiczne – które jednak wchodząc ze sobą w interakcje, uczestniczą w grze teologicznej. Jako pole owej gry zostaje wskazana liturgia, miejsce metodologicznie wyróżnione ze względu na naoczność dokonujących się konsekwencji gry teologicznej. Analiza czerpie z takich źródeł jak teoria miejsc teologicznych Melchiora Cano OP, koncepcja kręgu hermeneutycznego Martina Heideggera oraz projekt hermeneutyki filozoficznej Hansa-Georga Gadamera, ze szczególnym uwzględnieniem roli prze(d)sądów, utożsamianych tutaj z miejscami teologicznymi. Nowość spojrzenia na tradycję katolicką kontekście myśli hermeneutycznej sprawia, że prezentowana książka może trafić nie tylko do teologów i filozofów, ale także do badaczy szeroko rozumianej kultury. (shrink)

W artykule poddano badaniu pojęcie przesądu w teoriach Kanta i Husserla. Według Kanta, przesądy należy odróżnić od sądów tymczasowych, które można nazwać antycypacjami lub maksymami wszelkiego badania. Wydajemy sąd tymczasowy o jakiejś rzeczy, zanim poznamy ją za pomocą sądu określającego. Z kolei przesądy są sądami tymczasowymi błędnie uznanymi za sądy określające, to znaczy sądami, które przyjmujemy jako zasady bez badania warunków ich prawdziwości. Kanta pojęcie przesądu ma zatem konotacje negatywne a celem filozofii krytycznej jest przezwyciężeniewszelkich przesądów. W przeciwieństwie do Kanta, (...) Husserl rozróżnia przesądy pozytywne i negatywne: pozytywny przesąd jest rozumiany jako przed-sąd w formie presumpcyjnej przedwiedzy i odpowiada Kantowskiemu pojęciu antycypacji, która jest właściwa sądowi tymczasowemu, podczas gdy obiektywistyczna naiwność okazuje się przesądem negatywnym.Celem fenomenologii jest zawieszenie wszystkich przesądów i to zawieszenie umożliwia badanie ich źródeł. W artykule autor wykazuje, że Husserlowska koncepcja przesądu jako przed-sądu jest analogiczna do Gadamerowskiej rehabilitacji przesądów jako przed-rozumienia. Dlatego też można wskazać podobieństwa między Kanta pojęciem sądu tymczasowego, Husserla ideą przedwiedzy i G adamera koncepcją przed-rozumienia. (shrink)

Artykuł ma na celu przeanalizowanie zmian zachodzących w percepcji obiektów militarnych wraz z ich rozwojem w ujęciu historycznym, a także poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o możliwości analizy takich obiektów w kontekście piękna architektury. Pretekstem do zadania takich pytań były przeprowadzone przez autora prace wykopaliskowe na terenie jednej z pierwszych w Europie fortyfikacji nowożytnych, czyli wrocławskiego bastionu Kleszczowego. Aby na nie odpowiedzieć, przeanalizowano – pod kątem piękna i symboliki – średniowieczne budowle obronne, uwzględniając zmianę ich roli w czasie. Następnie podobnej analizie (...) poddano bastion Kleszczowy jako przykład fortyfikacji nowożytnej. Efektem tych działań było wykazanie, że rozpatrywanie nowożytnych obiektów militarnych w kontekście piękna architektury jest możliwe, jednak zdecydowanie trudniejsze i wymagające zastosowania innych koncepcji piękna. (shrink)

This article aims to show that our acceptance or non-acceptance of certain facts is influenced by our adoption of a philosophical world-picture as a kind of background knowledge on the basis of which one decides what does or does not exist, and what is true or false. For this purpose, I discuss the positions of the existential Thomists, as well as those of Wittgenstein and Abel, while also occasionally invoking the work of Putnam and Fleck. To begin with, it is (...) demonstrated that philosophical facts are accepted on the basis of a world-picture that is itself a tangle of facts, values, and theories exhibiting varying degrees of generality. Whether we embrace them or not is thus not determined by any sort of direct experience. There are no neutral philosophical facts. Our world-picture suggests what sort of facts we are prepared to accept, and what methods we use to explain them. It is on precisely this that the heuristic role played by world-pictures in “creating” philosophical facts depends. (shrink)

Zasadnicza teza tekstu brzmi, że możliwość totalnego chaosu empirycznego, która jest rozpatrywana w ramach eksperymentu unicestwienia świata, nie jest możliwością realną, lecz możliwością logiczną. Według Husserla hipoteza totalnego chaosu empirycznego pozostaje w związku z zasadniczą nieadekwatnością doświadczenia świata, która nie wyklucza możliwości nieistnienia świata. Unicestwienie świata jako efekt całkowitego załamania się doświadczenia świata mogę jednak przyjąć tylko hipotetycznie i taka fikcyjna możliwość nie ma charakteru możliwości realnej, ponieważ absolutny fakt mojego doświadczenia poprzedza wszelkie możliwości, nadając im dopiero znaczenie możliwości realnych. (...) Doświadczenie w swej pierwotnej strukturze obejmuje zarówno doświadczenie świata, jak i doświadczenie ego cogito i jest jednym, absolutnym doświadczeniem, tak że możliwość globalnego chaosu empirycznego okazuje się jedynie pustym eksperymentem myślowym i jako taka możliwość ta pozostaje w zasadniczej analogii do możliwości niepoznawalnych rzeczy samych w sobie. Słowa kluczowe: fenomenologia transcendentalna, eksperyment unicestwienia świata, doświadczenie świata, doświadczenie ego cogito, realna możliwość, logiczna możliwość. (shrink)

Artykuł dotyczy miejsca i roli filozofii dziejów w całości myślenia filozoficznego w jego historycznym rozwoju. Kluczowe staje się tu określenie przedmiotu zainteresowania tej dyscypliny filozoficznej w jej specyficznych, historycznych ujęciach, a także wskazanie teoretycznych przesłanek do rozróżnienia terminów „historiozofia” i „filozofia dziejów” jako pojęć odrębnych znaczeniowo.

Autor prezentuje własną interpretację fenomenologicznej zagadki „w sobie” przedmiotu rzeczywistego i samego świata. Rozwiązanie tej zagadki ma rozstrzygające znaczenie dla właściwego zrozumienia fenomenologii transcendentalnej. Według Husserla, rzecz transcendentna jest „w sobie” w odniesieniu do faktycznego doświadczenia, ponieważ jej esse nie rozpływa się w percipi i może istnieć nawet wtedy, gdy nie jest faktycznie doświadczana. „W sobie” przedmiotu realnego nie oznacza jednak jego istnienia poza wszelkim możliwym sposobem dania w świadomości, ale jest idealną jednością daną w nieskończonej wielości rzeczywistych i możliwych (...) przejawów tego samego dopuszczającego określenia x. Wszystkie przedmioty realne są jednostkami sensu, ale sens nie przenika przedmiotu w nieskończoności jego przejawów, a w konsekwencji niewyczerpywalne x jako nosiciel tożsamości przedmiotu zawiera nadwyżkę wykraczającą poza sens. Zasadnicza teza artykułu brzmi, że „w sobie” rzeczy transcendentnej i świata realnego odpowiada czystemu x i jego nadwyżce przekraczającej sensy noematyczne. (shrink)