The article aims at reconstruction of a importance of Popper's situational logic to his analysis of an epistemological status of evolution theory. The paper consists of four parts. In the first one I present Popper's arguments on an epistemological status of Darwinism he exposed in „The Poverty of Historicism”. In the second part I put forward Popper's views on evolution theory in the 60-th. The third part aims at outlining of his idea of situational logic. And in the last part (...) of this paper I consider philosophical significance of the idea to an epistemological status of Darwinism. (shrink)

Artykuł przedstawia historię sporów i polemik naukowych na temat teorii ewolucji oraz publikacji Karola Darwina, jakie miały miejsce w w Polsce w drugiej połowie XIX wieku.

Recenzja koncentruje się na filozoficznej krytyce adaptacjonizmu – jednego z filarów teorii ewolucji – przeprowadzonej przez Fodora i Piattelli-Palmariniego. Ich główny zarzut dotyczy eksplanacyjnej słabości teorii Darwina, a dokładnie jej niezdolności przewidywania, na jakie cechy będzie działać dobór naturalny? Z tego powodu autorzy recenzowanej pracy klasyfikują teorię ewolucji jako należącą do nauk historycznych i zaprzeczają, by przedstawiała ona jakieś prawo przyrody.

Emergentyzm jest teorią, która wyjaśnia mechanizm ewolucyjnych zmian zachodzących w przyrodzie. W tej teorii podkreśla się, że nowe funkcje i właściwości pojawiające się na wyższych poziomach złożonych systemów są nieredukowalne do tych na niższych poziomach, ale uwzględniają funkcje i właściwości niższych poziomów złożoności. Teoria emergencji wyjaśnia, w jaki sposób z wielu względnie prostych składników powstają złożone systemy. Idea emergentyzmu występuje w pismach filozoficznych Józefa Życińskiego w kontekście dyskusji o możliwości takiej interpretacji procesów ewolucyjnych, w której biologiczną teorię ewolucji (...) można połączyć w spójny sposób z teologiczną doktryną o Bogu, Stwórcy wszechświata. W artykule przedstawiono główne idee sformułowane przez Życińskiego na temat tej teorii. Pierwsza część zawiera charakterystykę pewnych podstawowych pojęć, takich jak emergencja, superweniencja, przyczynowość odgórna; w drugiej części omówiono implikacje koncepcji Życińskiego, ważne dla rozumienia naturalizmu metodologicznego i ontologicznego. (shrink)

In the individual, social, and political dimensions, the shaping of the liberal tradition has met up with and will continue to meet up with the presence of the Roman Catholic Church with its own philosophy. Yet has this always led to sharp conflict between Catholicism and liberalism? Has the social thinking of the Church evolved in its assessment of the liberal tradition and vice versa? Have there been points in common in the two systems of thinking? In contrast, where have (...) sparks appeared? Does Catholicism support the stability of liberal democracy? A response to these questions comprises the primary aim of the work at hand. Herein is a presentation and appraisal of one of the most interesting and continually lively clashes, accompanied by a portrayal of both Catholicism and liberalism. Analysis will be conducted at the level of social philosophy, through incidental political practice, and from the historical perspective – all of which together will enable illustration of the dynamic relationship between Catholicism and liberalism. Due to the scope of liberalism, the analysis of the Catholicism-liberalism relationship will be limited solely to the philosophy of politics and of economics. Such a restricted social philosophy involves the following issues: the genesis, essence, and characteristics of social policy; its ultimate justification or lack thereof; the relationship between the political society and its members; the types of structured political communities; the genesis, nature and duties of political authorities; the definition of the law, its foundations and limitations; the essence and properties of economic life; types of ownership; and, finally, the relations taking place between politics and economics. The problem inherent in an encounter between the social thinking of the Roman Catholic Church and liberalism appear to be especially meaningful in the context of the Polish discourse regarding the new order, its theoretical bases and institutions, projects for the realization of individual freedom, and the superiority or inferiority of values in today’s pluralistic universe. This matter is of great consequence and significance – not only intellectually but above all practically – and manifests itself in political, economic, and cultural life. Nonetheless, for decades now, Polish research into this issue has been entangled in occasional conflicts of a worldview and political nature. In turn, there is a lack of understanding and objective theoretical reflection on the subject. In fact, there are no publications which attempt to understand liberalism and assess the validity of the accusations against it. The vast amount of literature devoted to this problem most frequently opens, right from the start, with arguments stemming from either a Marxist or Catholic apologetics. The liberal credo is not identified with the philosophy of politics, but rather the theory of pro-capitalist economics. This, as a result, not only misrepresents the crux of liberalism, but also narrows the catalogue of responses by the Church on this very topic – starting with the encyclical Rerum novarum (1891) by Pope Leo XIII. In order to resolve this problem, the analysis will be rooted in the broader philosophical and historical context. In other words, it will look into liberalism on the one hand, and into those Church documents in which that institution first spoke of liberalism on the other. The discussions and deliberations contained within this volume are laid out in an introduction, four chapters, and a conclusion. The introduction includes the theoretical bases and methodological assumptions of this work, taking into account the principles of philosophical reflection and analysis. The fundamental chapters present the evolution of an attitude towards liberalism in the social teachings of the Roman Catholic Church – from Pius VI to John Paul II – taking under consideration the key moments and figures in the development of liberalism (e.g., John Locke, John Stuart Mills, John Rawls). In this time period four stages of a Catholic reference to liberalism will be distinguished. The first three constitute: 1) animosity and condemnation (from Pius VI to Pius IX), 2) criticism accompanied by tolerance (from Leo XIII to Pius XII, and 3) criticism accompanied by limited concord (from John XXIII to Paul VI). Today, and with increasing frequency, voices are heard speaking of the teachings of John Paul II as marking a new caesura in the Catholic-liberalism relationship. Hence it is worth re-evaluating and re-analyzing if such opinions are justified. The volume closes with a conclusion comprising an attempt to answer the following questions. Are Catholic accusations addressed at liberalism correct or not? Has liberalism turned out to be a philosophy open to criticism and capable of modification as the weak points in liberal theory and practice are disclosed? Can Catholic values enrich the liberal political order? Can Catholic moral-religious norms, introduced into the realm of political responsibilities, endanger the foundations of the liberal system? Reviewing the evolution of Catholicism as well as liberalism, has Catholicism found its place amidst the pluralistic harmony of liberal democracy? Kształtowanie się tradycji liberalnej napotykało i będzie napotykać na promowaną przez Kościół rzymskokatolicki filozofię, zarówno w wymiarze indywidualnym, społecznym, jak i politycznym. Czy zawsze prowadziło to do ostrego sporu między katolicyzmem a liberalizmem? Czy społeczna myśl Kościoła ewoluowała w swojej ocenie tradycji liberalnej i vice versa? Czy w obu systemach myślowych istniały punkty wspólne? Czego dotyczyły ogniska zapalne? Czy katolicyzm wspiera stabilność liberalnej demokracji? Te pytania sprawiły, że głównym celem niniejszej pracy jest prezentacja i ocena jednego z najbardziej interesujących i wciąż aktualnych sporów, a pośrednio przedstawienie dwóch filozofii – katolicyzmu i liberalizmu. Analiza tego sporu prowadzona jest na płaszczyźnie filozofii społecznej, incydentalnie – praktyki politycznej w ujęciu historycznym, co umożliwia ukazanie dynamiki relacji między katolicyzmem i liberalizmem. Z powodu zakresu liberalizmu w analizie relacji katolicyzm – liberalizm praca ta ogranicza się jedynie do filozofii polityki i filozofii gospodarki. Tak okrojona filozofia społeczna interesuje się następującymi problemami: genezą, istotą i cechami społeczności politycznej, jej ostatecznym uzasadnieniem lub brakiem takowego oraz relacjami między społeczeństwem politycznym a jego członkami, typami ustrukturyzowania wspólnoty politycznej, genezą, naturą i zadaniami władzy politycznej, definicją prawa, jego podstawą i ograniczeniami, istotą i właściwościami życia gospodarczego, rodzajami własności, stosunkami zachodzącymi między polityką a ekonomią. Problem spotkania myśli społecznej Kościoła katolickiego z liberalizmem wydaje się szczególnie znaczący również w kontekście polskich dyskusji o tworzącym się ładzie, jego teoretycznych podstawach i instytucjach, projekcie realizacji indywidualnej wolności oraz wyższości i niższości wartości w dzisiejszym, pluralistycznym uniwersum. Problem ten ma olbrzymie znaczenie nie tylko intelektualne, ale przede wszystkim praktyczne, objawiające się na poziomie życia politycznego, ekonomicznego i kulturowego. Jednak od wielu dziesięcioleci polskie studia nad tym zagadnieniem są uwikłane w doraźne konflikty o charakterze światopoglądowym i politycznym, natomiast brakuje rozumiejącej i obiektywnej refleksji teoretycznej na ten temat. Właściwie nie ma publikacji próbujących zrozumieć liberalizm i ocenić zasadność stawianych mu zarzutów. Ogrom literatury poświęcony temu problemowi najczęściej zawiera prace już na wstępie wychodzące z pozycji apologetycznie marksistowskich czy katolickich. Utożsamia się w nich credo liberalizmu nie z filozofią polityki, lecz z teorią ekonomii prokapitalistycznej, co nie tylko zakłamuje istotę liberalizmu, lecz także zawęża katalog wypowiedzi Kościoła na jego temat, rozpoczynając je od encykliki Rerum novarum (1891) Leona XIII. Aby sprawę wyjaśnić w niniejszej książce, analiza jest umieszczona w szerszym kontekście filozoficznym i historycznym, czyli „ma wgląd”, z jednej strony w liberalizm, z drugiej – w dokumenty Kościoła, w których on po raz pierwszy zabrał głos w sprawie liberalizmu. Rozważania zawarte w niniejszej pracy podzielone są na wstęp, cztery rozdziały i zakończenie. We wstępie prezentuję podłoże teoretyczne i założenia metodologiczne rozprawy, przestrzegając zasad refleksji i analizy filozoficznej. Rozdziały przedstawiają ewolucję stosunku do liberalizmu w społecznej nauce Kościoła rzymskokatolickiego, od czasów Piusa VI do Jana Pawła II, z uwzględnieniem ważniejszych momentów rozwoju myśli liberalnej (John Locke, John Stuart Mill, John Rawls). W omawianym okresie wyróżniam cztery etapy katolickiego odniesienia do liberalizmu: pierwszy – wrogości i potępienia (od Piusa VI do Piusa IX), drugi – krytyki, ale zarazem tolerowania (od Leona XIII do Piusa XII), trzeci – krytyki, choć i ograniczonej zgody (od Jan XXIII do Pawła VI) i czwarty – powszechnie oceniany jako przełom w katolickiej percepcji liberalizmu (pontyfikat Jana Pawła II). Całość rozważań zamknie zakończenie, którego treścią jest próba odpowiedzi na pytania: czy katolickie zarzuty pod adresem liberalizmu są trafne czy też nie? Czy liberalizm okazał się filozofią otwartą na krytykę, zdolną do modyfikacji pod wpływem ujawniania słabych stron teorii lub praktyk liberalnych? Czy wartości katolickie mogą wzbogacić liberalny porządek polityczny? Czy też katolickie normy moralno-religijne, wprowadzone w obręb obowiązków politycznych, zagrażają fundamentom ustroju liberalnego? Czy zarówno wobec ewolucji katolicyzmu, jak i liberalizmu katolicyzm odnalazł się w pluralistycznej harmonii liberalnej demokracji? (shrink)

Artykuł referuje poglądy amerykańskiego filozofa Daniela C. Dennetta, dotyczące językowego charakteru świadomości. W pierwszym kroku autor rekonstruuje Dennettowską strategię naturalizacji świadomości, pokazując, jak język umożliwia powstanie świadomości w toku ewolucji ludzi. Naturalizacja ta jest możliwa, wedle Dennetta, jedynie przy behawiorystycznym założeniu, zgodnie z którym świadomość jest ukrytym zachowaniem językowym. Autor pokazuje, jak Dennett przyswaja i przekształca pierwotne pomysły behawiorystów Meada, Skinnera i Jaynesa, wpisując je w ewolucyjny scenariusz. Inskrypcja ta prowadzi do konkretnych problemów, rozważanych w ostatniej części pracy: a) (...) w filozofii Dennetta występują właściwie dwie definicje świadomości: pierwsza głosi, że świadomość jest pewnego rodzaju zachowaniem językowym, druga natomiast, że jest wirtualną maszyną memetyczną; b) Dennett nie wyjaśnia zasady rozstrzygalności, która pokazywałaby, jak dana treść umysłu może zostać uświadomiona, zamiast tego podaje tylko metaforę rywalizacji, w której pewne zdarzenia w mózgu wygrywają z innymi; c) wpisanie możliwego scenariusza rozwoju świadomości w pejzaż ewolucji nie oznacza jeszcze, że teoria może zostać empirycznie sprawdzona. (shrink)

The article challenges the view that the Neo-Darwinian theory of evolution is sufficient to explain the ongoing evolution. The classical evolutionary algorithms based on that theory suffer from the loss of diversity, stagnation and premature convergence. The author claims that the cosmetic changes of those tools are not sufficient to overcome this situation and the change of overall theoretical framework is required. The proposition of a semiotic theory of evolution created by Charles Sanders Peirce is revealed as an alternative to (...) the classical Modern Synthesis. This alternative model of evolution is implemented in two kinds of evolutionary algorithms: P-EA and SEAM, which simulate evolution by virtue of cooperation and symbiosis respectively. The new approach to algorithms constructs shows significant benefits upon classical evolutionary algorithms in benchmark tests, which may support the original claim that the accepted theory of evolution needs rethinking today. (shrink)

The paper presents the results of the research which was carried out as part of the project: Current controversies about human origins. Between anthropology and the Bible. This project focuses on the supposed conflict between natural sciences and some branches of the humanities (notably philosophy and theology) with regard to the origin of man. The research was aimed at finding out whether such a conflict really exits. For one thing, we cannot exclude the possibility that these would-be controversies have no (...) factual ground and that their significance is inflated by American popular literature. If, on the other hand, we assume that the conflict is real, it should be worthwhile examining its sources. Such an approach may prove helpful in systematising the highly emotional debates about the origin of man. One of the ways of tackling the issue was the questionnaire which was distributed among students, teachers and university professors. Our respondents represented three disciplines: theology, philosophy and the natural sciences, the paper will present selected results of the questionnaire which was addressed to a group of school teachers, whereas the responses of the students are given less attention in order to emphasise the teachers’ point of view, the teachers of religion and the natural sciences (biology, chemistry and physics) and the students of theology, philosophy and the natural sciences (specialising in biology and environment protection) were asked to fill in the form consisting of eleven questions, these questions concerned the following issues: the existence of the conflict between evolutionism and creationism, the definitions of creation and evolution, the existence of the spiritual element in man, ways of interpreting the Bible (esp. the first chapters of the Book of Genesis). Out of 1000 questionnaires sent out, we received 449, which should be considered a satisfactory number, given the fact that it was the first time this type of research was carried out in Poland. (shrink)

Teoría de la educación/J.García Carrasco.-v.1.

Texto originalmente publicado em HORSTMANN, R-P. “Hegels Theorie der bürgerlichen Gesellschaft”. In: SIEP, Ludwig, G. W. F. Hegel: Grundlinien der Philosophie des Rechts. De Gruyter. pp. 189-208 (2016).

Neste artigo mostra-se os resultados de uma busca em bases de dados internacionais sobre a teoria do agir comunicativo de Habermas na área da Administração de Organizações. A teoria de Habermas foi desenvolvida após a sua guinada linguística, de ruptura com a filosofia da consciência e a metafísica em 1981. Nela os usos da linguagem são modos de expressão e representação, mas também modo de construção de vínculos sociais. A partir desta teoria, Habermas desenvolve a ideia de (...) discurso como agir comunicativo orientado para o entendimento, e elabora uma ética do discurso e uma política deliberativa. A entrada da obra de Habermas na Administração antecede a sua guinada linguística, e deve ser destacado o uso da sua tese "Mudança estrutural da esfera pública". Neste artigo quer-se destacar as relações estabelecidas entre a filosofia da linguagem e a Administração, tanto em acordos teóricos quanto práticos. Entre os aspectos teóricos destaca-se os estudos teóricos do conhecimento, incluindo a epistemologia. Entre os aspectos práticos estão as questões da filosofia prática, a ética e a política. Quer-se assim apresentar o potencial da filosofia de Habermas para pesquisa e trabalho na Administração de Organizações. (shrink)

O presente artigo pretende discutir e refletir sobre as contribuições da chamada Teoria Crítica da Sociedade para o campo da educação em tempos de crescente desenvolvimento tecnológico. Para tanto, voltamos o olhar para as obras de três autores expoentes da Teoria Crítica: Walter Benjamin, Theodor W. Adorno e Herbert Marcuse, destacando as reflexões e análises desses autores e utilizando-as como subsídio no campo educativo. A educação autorreflexiva e autocrítica é pensada em seu potencial para a superação das condições (...) de dominação que permanecem em nossa sociedade, cada vez mais tecnificada e pretensamente democrática. Desse modo, pensar a práxis educativa se afigura como algo urgente e necessário para que se rompa com certas condições que mantêm nosso potencial à barbárie. (shrink)

Este libro analiza y reconstruye una de las teorías científicas que más discusiones han provocado en el ámbito de la biología, de la filosofía y de la sociedad: la teoría de la selección natural. Esta teoría, que ocupa un lugar central en la biología evolutiva, se encuentra en el centro de la revolución darwiniana, uno de los cambios más radicales ocurridos en la historia de la ciencia y, sin dudas, uno de los que más consecuencias han tenido sobre la ciencia (...) en general, sobre la filosofía y sobre el mismo modo en que nos percibimos en el mundo. -/- Si bien se trata de una teoría que parece sencilla de comprender, ha sido especialmente elusiva a los intentos de reconstrucción, no hay acuerdo con respecto a su estructura ni a cuáles son sus conceptos fundamentales. En este trabajo, asumiendo el marco conceptual brindado por el estructuralismo metateórico, se propone una reconstrucción que permite no solo dar cuenta adecuadamente del modo en que la teoría funciona en la práctica científica actual, sino que, además, permite explicitar la importancia filosófica antes aludida. -/- Frente a los desacuerdos marcados en la filosofía de la biología, pero también en textos y manuales de los biólogos evolutivos, respecto del modo de presentación adecuado y la naturaleza de la teoría, la estrategia reconstructiva consiste en discutir la teoría en su origen, tal como apareció en los textos de uno de sus codescubridores, Charles Darwin. La intención del libro es, entonces, no solo explicitar la estructura de la teoría, sino, además, su lugar en el pensamiento de Darwin, en la revolución darwiniana y en la biología evolutiva. (shrink)

El objetivo de este artículo es presentar una reconstrucción de la teoría de los grupos dereferencia. La teoría, desarrollada por Robert K. Merton, ha sido largamente utilizada enlos más variados campos de las ciencias sociales, aunque con escasa o nula consideraciónmetateórica hasta ahora. La reconstrucción atenderá a la presentación que de la misma serecoge en sendos artículos de su libro Social Theory and Social Structure, de 1968, a saber:“Contributions to the theory of reference group behavior” y “Continuities in the theory (...) ofreference groups and social structure”. Para presentar esta reconstrucción me apoyaré en elinstrumental de la Metateoría Estructuralista. Después de una consideración informal de lateoría, serán presentados sus modelos potenciales, modelos, modelos potenciales parciales,sus aplicaciones intencionales y algunos comentarios acerca de la noción de “grupo de referencia”en lo que respeta su carácter relacional y disposicional. (shrink)