Profesor Krzysztof A. Meissner proponuje obraz transcendencji wynikającej z poznawania świata przez fizykę, która oznacza świat uniwersalnych i niezmiennych praw przyrody. Czy tego rodzaju wypowiedzi są uprawnione na gruncie fizyki, czy też należy uznać je za określony pogląd filozoficzny? Czy istnienie praw przyrody wskazuje na istnienie jakieś transcendencji? Publikacja jest zapisem dyskusji wokół książki: Krzysztof A. Meissner, Fizyk w jaskini światów (rozmawia Jerzy Sosnowski), (Biblioteka Więzi, tom 389, Warszawa 2023), która to dyskusja odbyła się 25 marca 2023 w (...) Instytucie Filozofii UKSW w Warszawie w ramach spotkania Katedry Filozofii Przyrody. ------------------------- Zgłoszono: 08/09/2023. Zrecenzowano: 03/11/2023. Zaakceptowano do publikacji: 15/11/2023. (shrink)

Mocną stroną Wciórki jest dobra orientacja wśród poglądów nowożytnych filozofów. Szczególnie wartościowe są końcowe rozdziały książki, zwłaszcza porównanie dwóch koncepcji Boga: filozoficznej i religijnej. Słabszą stroną podręcznika jest opracowanie i prezentacja metafizyki klasycznej. Autor nie pokazał mianowicie, jak jest jeszcze możliwa metafizyka po Kancie. Nie ustosunkował się do zarzutów M. Heideggera, który klasyczna filozofia Boga nazywa onto-teologią, sprowadzającą jakoby Boga do rzędu bytów ograniczonych. Świadomie nie wszedł w dyskusję z fizyką współczesną, mimo ze np. kosmologia relatywistyczna i teoria kwantów są (...) wyzyskiwane w celu negacji potrzeby istnienia Boga Stwórcy dla wyjaśnienia świata. Brak konkretnych przykładów w przedstawianiu argumentów św. Tomasza sprawia wrażenie aprioryzmu. W sumie książka Wiedzieć, ze jest Bóg nie wydaje się być ostatnim słowem w filozofii Boga, ale może być materiałem do dalszych przemyśleń. Obecny artykuł ma na celu sprowokowanie dyskusji, która by przybliżyła rozwiązanie sporu o argumenty na istnienie Boga. (shrink)

Mocną stroną Wciórki jest dobra orientacja wśród poglądów nowożytnych filozofów. Szczególnie wartościowe są końcowe rozdziały książki, zwłaszcza porównanie dwóch koncepcji Boga: filozoficznej i religijnej. Słabszą stroną podręcznika jest opracowanie i prezentacja metafizyki klasycznej. Autor nie pokazał mianowicie, jak jest jeszcze możliwa metafizyka po Kancie. Nie ustosunkował się do zarzutów M. Heideggera, który klasyczna filozofia Boga nazywa onto-teologią, sprowadzającą jakoby Boga do rzędu bytów ograniczonych. Świadomie nie wszedł w dyskusję z fizyką współczesną, mimo ze np. kosmologia relatywistyczna i teoria kwantów są (...) wyzyskiwane w celu negacji potrzeby istnienia Boga Stwórcy dla wyjaśnienia świata. Brak konkretnych przykładów w przedstawianiu argumentów św. Tomasza sprawia wrażenie aprioryzmu. W sumie książka Wiedzieć, ze jest Bóg nie wydaje się być ostatnim słowem w filozofii Boga, ale może być materiałem do dalszych przemyśleń. Obecny artykuł ma na celu sprowokowanie dyskusji, która by przybliżyła rozwiązanie sporu o argumenty na istnienie Boga. (shrink)

Ten tekst przedstawia trzy różne sposoby, w jakie ludzie, którzy mieli kontakt z nauką, odpowiadają na następujące pytania: „Czy nauka jest zgodna z wiarą religijną?” oraz „Czy nauka nie wyklucza istnienia osobowego Boga?”. Pierwsza odpowiedź zakłada, że nauki przyrodnicze i wiara religijna wykluczają się wzajemnie. To jest sytuacja konfliktu. Jej przedstawiciele należą do dwóch głównych podgrup: sceptyków, którzy wierzą, że nauki przyrodnicze uczyniły wszystkie twierdzenia religijne niewiarygodnymi, oraz ludzi wiary, którzy odmawiają przyjęcia pewnych naukowych idei, takich jak kosmologia Wielkiego Wybuchu (...) i ewolucja biologiczna. W obecnym tekście konflikt dotyczy tylko naukowych sceptyków, którzy twierdzą, że metody i odkrycia naukowe zdezaktualizowały wiarę religijną i teologię. Drugi typ odpowiedzi na wymienione pytania utrzymuje, że nauka i wiara dotyczą różnych poziomów lub wymiarów rzeczywistości. Zgodnie z tym podejściem, nauka i teologia stawiają zupełnie inne rodzaje pytań, dlatego nie można ich traktować jako konkurencyjnych obszarów. W stanowisku kontrastu podkreśla się, że nie może być prawdziwego konfliktu między twierdzeniami nauk przyrodniczych a twierdzeniami wiary i teologii. Wiara i nauka nie rywalizują o jakiś wspólny cel, więc nie mogą wchodzić ze sobą w konflikt. Trzecim stanowiskiem jest konwergencja. Można je również nazwać „współbrzmieniem”, „współpracą”, „kontaktem” lub „konwersacją”. To stanowisko zgadza się z tezą „kontrastu”, według którego wiara religijna i nauki przyrodnicze są różnymi sposobami rozumienia świata, ale argumentuje zarazem, że te dwa obszary nieuchronnie oddziałują na siebie. Konwergencja promuje tę interakcję. Celem zwolenników konwergencji jest osiągnięcie syntezy, w której zarówno nauka, jak i wiara zachowują swoją tożsamość, a jednocześnie pozostają w ścisłym związku ze sobą we wspólnym dążeniu do inteligibilności i prawdy. Konwergencja zakłada, że odkrycia naukowe mają znaczenie dla wiary, innymi słowy, odkrycia naukowe mogą znacząco wpłynąć na to, jak myślimy o Bogu i sensie naszego życia. Konwergencja zakłada, że nauka i wiara, o ile nie są ze sobą mylone, mogą razem prowadzić do bogatszego spojrzenia na rzeczywistość. (shrink)

The author attempts to show that, despite the recent development of the methodology of scientific researches in psychology, the experimental approach does not enable us to discover the factual causal links among psychological phenomena. The real function of the category of causality is described and discussed.

I show how classical and quantum physics approach the problem of randomness and probability. Contrary to popular opinions, neither we can prove that classical mechanics is a deterministic theory, nor that quantum mechanics is a nondeterministic one. In other words it is not possible to show that randomness in classical mechanics has a purely epistemic character and that of quantum mechanics an ontic one. Nevertheless, recent developments of quantum theory and increasing experimental possibilities to check its predictions call for returning (...) to the problem of comparing possibilities given by classical and quantum physics to accommodate and prove the existence of a `genuine randomness'. Recent results concerning `amplification of randomness' show that, in certain sense, quantum physics is in fact ‘more random’ that classical and outperforms it in producing a `truly random process'. (shrink)

This paper tries to prove two statements. Firstly, that set-theoretic positions in the controversy on the ontic nature of space-time logically imply set-theoretic realism. Secondly, thatmereological positions in this controversy give set-theoretic nominalism an appearance of verisimilitude.

The increased interest in arguments for the existence of God appeared in the XI century, with the development of the dialectic. One of the most famous ontological proof is a proof of Anselm of Canterbury – to prove the existence of God by going out only with HIS idea. In the XIII century, the ontological argument has lost its importance to the „five ways” of the Saint Thomas Aquinas, inspired by Aristotle and based on experience.