[…] redaktorom udała się rzecz dość rzadka w tego typu publikacjach, mianowicie stworzyli imponujących rozmiarów księgę pamiątkową, która jednak, poza walorami okolicznościowymi, charakteryzuje się wysokim poziomem naukowym i zawiera sporo oryginalnych, wartościowych treści, z konieczności prezentowanych w krótkich formach, co jednak nie obniża ich rangi teoretycznej. Ponadto […] udało się w tej publikacji zgromadzić bardzo liczne, a jednocześnie reprezentatywne grono najwybitniejszych polskich filozofów, którzy ofiarowali profesorowi Tyburskiemu swoje cenne teksty, co czyni tę książkę tym bardziej wartościową i spowoduje, jak można (...) przypuszczać, że jeszcze po wielu latach będzie się do niej sięgało jako o źródła oryginalnych i bardzo ciekawych przemyśleń. Prof. dr hab. Jarosław Rolewski. (shrink)

It is argued in this note that the word quattuor in line 15 of the “Ciris” should be emended to quatenus. A possible cause of error is also suggested.

The question of the relation between the economic reforms introduced in or contemplated by the East European communist countries (including now a days the Soviet Union as well) and China, and the pattern of income distribution is obviously of great interest: how will the increased use of market mechanisms affect the degree of inequality? Strong views on the matter are frequently voiced both by proponents and opponents of market-oriented reforms, but there is surprisingly litde empirical evidence based on systematic research. (...) To my knowledge the work under review is the first book with such an explicit objective. (shrink)

Refining big data is a new multipurpose way to find, collect, and analyze information obtained from the web and off-line information sources about any research subject. It gives the opportunity to investigate (with an assumed level of statistical significance) the past and current status of information on a subject, and it can even predict the future. The refining of big data makes it possible to quantitatively investigate a wide spectrum of raw information on significant human issues—social, scientific, political, business, and (...) others. Refining creates a space for new, rich sources of information and opens innovative ways for research. The article describes a procedure for refining big data and gives examples of its use. (shrink)

W katalogu zagadnień podejmowanych w ramach ekofilozofii (określanej także mianem filozofii ekologicznej) szczególnie doniosłe znaczenie przypisać należy dwóm wypełnianym przez nią zadaniom. Pierwsze zadanie (retrospektywne) zmierza do ukazania tego zespołu uwarunkowań kulturowych, światopoglądowych, filozoficznych, które szczególnie w dobie nowożytnej generowały myślenie utylitarne, pozytywistyczno-technokratyczne. Jego praktyczne konsekwencje okazały się bardzo niebezpieczne dla życia na Ziemi. Drugie zadanie (prospektywne) wnosi swój znaczący wkład w dzieło budowania nowego myślenia o relacjach człowieka ze światem przyrody, uświadamia potrzebę lepszego zrozumienia wspólnoty losów obu tych światów, (...) dotyczy działań, mających na celu projektowanie wizji przyszłości i konstruowanie modelu cywilizacji, zorientowanej na potrzeby ekologiczne. Wyniki dociekań ekofilozofii stanowią niekwestionowany wkład w dzieło budowania podstaw najpierw idei ekorozwoju, a obecnie zrównoważonego rozwoju. W niniejszym artykule przedstawiona została charakterystyka obu wspomnianych zadań. Ponadto przedstawiono argumentację uzasadniającą tezy formułowane przez ekofilozofię oraz wypracowane przez nią założenia, znajdujące się u podstaw skonkretyzowanych działań praktycznych na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego, uwzględniającego i respektującego potrzeby i interesy świata przyrodniczego. ------------------------- Zgłoszono: 24/11/2022. Zrecenzowano: 06/03/2023. Zaakceptowano do publikacji: 30/03/2023. (shrink)

Artykuł przywołuje poglądy liderów polskiej myśli oświeceniowej na temat sprawiedliwości i równości. W dobie oświecenia dokonał się niewątpliwy awans tej problematyki, co wyrażało się nie tylko w wydatnym wzroście ilościowym wypowiedzi na temat sprawiedliwości, a zwłaszcza równości, ale także w ujawnianiu bogactwa konstytuujących je zagadnień oraz w merytorycznej dojrzałości ich interpretacji i analiz. Przegląd poglądów na ww. zagadnienia zaczynamy od wypowiedzi Stanisława Leszczyńskiego, w których pojawiły się idee prooświeceniowe, następnie przedstawiamy poglądy przedstawicieli philosophiae recentiorum: Stanisława H. Konarskiego, Antoniego Wiśniewskiego, Józefa (...) K. Skrzetuskiego, z kolei dojrzałą fazę myśli oświeceniowej reprezentują tu jej liderzy: Stanisław Popławski, Franciszek S. Jezierski, Hugo Kołłątaj, Hieronim Stroynowski (Strojnowski), Stanisław W. Staszic. Przedstawiony zestaw poglądów wymienionych wyżej myślicieli na temat sprawiedliwości i równości wymownie zaświadcza o tym, że problematyka ta budziła żywe zainteresowanie ówczesnych elit intelektualnych, które wypowiadały się na ich temat z dużą kompetencją, zaangażowaniem i znawstwem, co w konsekwencji sprawiło, że ich znaczenie znacznie wybiegało poza epokę,która je zrodziła. (shrink)

Epistemic conditionals have often been thought to satisfy the Ramsey test : If A, then B is acceptable in a belief state G if and only if B should be accepted upon revising G with A. But as Peter Gärdenfors has shown, RT conflicts with the intuitively plausible condition of Preservation on belief revision. We investigate what happens if RT is retained while Preservation is weakened, or vice versa. We also generalize Gärdenfors' approach by treating belief revision as a relation (...) rather than as a function.In our semantic approach, the same relation is used to model belief revision and to give truth-conditions for conditionals. The approach validates a weak version of the Ramsey Test — essentially, a restriction of RT to maximally consistent belief states. (shrink)

The article presents one of the components of the intellectual legacy of Polish positivism, a philosophical position which proposed a new attitude towards ethical issues. Its representatives put forward the notion of scientific ethics, reducing moral philosophy to it. They strongly emphasized their critical attitude towards traditional ethics, for which there was no place in the positivist model of science, and proposed a distinction between theoretical and practical ethics. Their project was motivated by an ambition to make ethics into jurisprudence, (...) a discipline whose accuracy would make it similar to other sciences. Their efforts were consistently motivated by the idea of making ethics into an empirical and applied science. This scientific ethics would fulfill the important task of forming a set of moral requirements, which, by referring to moral knowledge (“ethology”), would have a chance of influencing the conduct of individuals and society. The new ethics was expected to contribute to the change in social morality and thus greatly support moral progress, an issue which was hotly debated. All positivists subscribed to the idea of progress, including that of morality; however, some differences can be discerned in how they defined progress. Some defined it in realistic categories, while others focused on optimistic visions of the future. Among the first advocates of scientific ethics and of the idea of moral progress, differences notwithstanding, were Aleksander Świętochowski, Julian Ochorowicz, Feliks Bogacki, Władysław Kozłowski, and Bolesław Prus. The article gives an overview of some of their views. (shrink)

In his Tractatus and Notebooks 1914-1916, Wittgenstein develops some themes concerning the nature of the subject, transcendentalism, solipsism and mysticism. Though Wittgenstein rejects a naive, psychological understanding of the subject, he preserves the idea of the metaphysical subject, so-called “philosophical I”. The present investigations exhibit two ways of grasping the subject: (1) subject as a boundary (of the world); (2) subject (I) as the world. The author of the paper aims to analyze different methods of conceiving the subject, both logical (...) and transcendental. Then he discusses the naturalistic or reductionist consequences of solipsism which were derived by Wittgenstein. Moreover, he refers to the concept of ‘subject of will’ introduced in the Tractatus. Finally, the author puts a question whether the metaphysical subject is a boundary of the world identified with the subject of will. While trying to answer this question one can point to the essential difficulties of Wittgenstein’s standpoint. These difficulties become especially evident if we examine Wittgenstein’s statements concerning mysticism. The category of subject seems to gain a new dimension when reconsidered in this context. In the conclusion, the author offers an interpretation inspired by Schopenhauer’s conception of the double aspect of the subject that is to overstep these difficulties. (shrink)

"Traum des Seins, Todt des Seiendes" sketches centuries-old history, transformations, and consequences of the baroque identification of dream and reality. The first part of the essay demonstrates that, despite commonly accepted opinion this identification originates with Descartes. In the second part of the essay, the main theme – the claim that ontological positions are dependent on the grammar of ethic languages – is introduced within the context of Schopenhauer's remarks on life and dreams. The third part of the essay further (...) develops the main theme in the course of an analysis of Descartes' "Meditation II". From a linguistic point of view, there are two following consequences for ego and cogito: either the subject (ego) does not exist, or its existence is temporarily non-continuous; either it does not exist as consciousness; or it is an unconscious being. Obviously, Descartes would accept neither. In the last analysis, ego exists merely grammatically, while (conscious) being differs from being in that it happens but is not. Since conscious being, only occurs in speech directed to somebody, death touches merely being, while being either dreams or remains silent. (shrink)

Przedmiotem tego artykułu jest zakres i charakter obowiązków, które w ujęciu Tomasza z Akwinu należą do szczególnej podklasy aktów dobroczynności lub czynienia dobra, noszącej u niego nazwę eleemosyna. Tłumacząc ten termin przez „pomoc potrzebującym” lub „pomoc w potrzebie”, biorę pod rozwagę pytanie, w jakich okolicznościach udzielanie tej pomocy jest według Tomasza działaniem obowiązkowym, a w jakich tylko zalecanym lub nawet niewłaściwym. W szczególności staram się ustalić, jak wiele z naszego osobistego dobra jego etyczna teoria każe nam przeznaczać na wspieranie innych, (...) nawet przy założeniu, że oni tego wsparcia potrzebują. (shrink)

The aim of this study was to investigate the association between temperament and social support and the level of quantitatively rated PTSD symptoms in a sample of HIV+ and HIV/aids men and women. A total of 310 men and women, including 182 HIV+ and 128 HIV/aids, were studied. Social support was assessed with the Berlin Social Support Scales. Temperament was assessed with the Formal Characteristics of Behaviour - Temperament Inventory. Intensity of PTSD symptoms was assessed with the PTSDF. The best (...) predictors of intensity of PTSD symptoms in HIV+ participants were support seeking and sensory sensitivity. Support seeking was positively associated, and sensory sensitivity was negatively associated with intensity of PTSD symptoms. (shrink)

More than 15 years of human behaviour genetic research at the University of Warsaw Human behaviour genetic research has been conducted at the University of Warsaw for more than 15 years. The main focus of this work have been the origins of individual differences in temperament and other personality traits. Other areas of interest include attitudes, risk factors for human health, and posttraumatic stress disorder. The majority of the research is conducted using quantitative genetic methods although recently work using molecular (...) techniques has also begun to develop. This article reviews the most important directions and findings of this research. (shrink)