W graficznym projekcie okładki najnowszego numeru _Rocznika Filozoficznego Ignatianum _przedstawiono bramę wjazdową na zamek królewski na Wawelu, czyniąc z niej łuk triumfalny otwierający się ku drodze, rozpoznawalnej dla każdego człowieka czującego więź z dziedzictwem kulturowym świata Zachodu. Ta zdefiniowana droga to via Appia, zbudowana niegdyś z woli Appiusza Klaudiusza Ślepego, uchodząca za jeden z najstarszych traktów rzymskich. Nazywana przez samych Rzymian „królową dróg”, u człowieka wychowanego na wartościach, jakie niesie ze sobą cywilizacja Zachodu, jest nierozłącznie związana z Wiecznym Miastem. To (...) o nim pisał w sławnym epitafium Mikołaj Sęp-Szarzyński: „dziś w Rzymie zwyciężonym Rzym niezwyciężony”, dając wyraz narzucającej się świadomości łączenia tego, co przeszłe, z tym, czego doświadczamy jako obecne. To na tej drodze rozegrała się legendarna scena przywołana przez Henryka Sienkiewicza, w której pytanie: _Quo vadis, Domine? _[dokąd zmierzasz, Panie?] zadaje uciekający z Wiecznego Miasta apostoł Piotr spotkanemu na trakcie apijskim Chrystusowi. Siłę tego pytania rozumie każdy, kto w korzeniach klasycznych i chrześcijańskich potrafi dostrzec to wszystko, co dla kultury zachodniej jest najważniejsze nie tylko w przeszłości, ale również w przyszłości. (shrink)

W 2021 roku przypada 700. rocznica śmierci Dantego, jednego z największych twórców literatury światowej. Polska tradycja klasyczna, romantyczna i katolicka przez wieki czerpała pełnymi garściami z jego dzieł, a szczególnie z _Boskiej Komedii. _Dante był bliski wielu pokoleniom naszych przodków, towarzysząc im na kolejnych szczeblach edukacji: gimnazjalnej, licealnej i uniwersyteckiej. Dla uczącej się młodzieży był mentorem i nauczycielem ukazującym naturę ludzką w pełnym jej wymiarze – od bestialstwa po heroizm i świętość. W czasach zamętu, którego obecnie doświadczamy, kiedy nie tylko (...) jednostki i wspólnoty, ale wręcz cała zachodnia cywilizacja znalazły się w „ciemnym lesie” i zostały wydane na łup trzech bestii : pychy, chciwości i pożądliwości, Dante Alighieri pozostaje drogowskazem i natchnieniem dla ludzi podzielających przekonanie, że istnieje prawda obiektywna oraz wartości uniwersalne, które wiążą wszystkich ludzi bez względu na rasę, narodowość i status społeczny. (shrink)

Podobnie jak wcześniejszy numer „Rocznika”, również ten składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza z nich poświęcona została kulturalnemu i intelektualnemu klimatowi dworów królowych w średniowiecznej i nowożytnej Europie. Jeszcze na początku lat dwutysięcznych uprawniona była opinia, że w polskiej historiografii niewiele wiemy zarówno o samych królowych i ich roli w państwie, jak o ich otoczeniu, a poza głównym nurtem badawczym pozostają struktury dworów polskich księżnych i królowych, były ze wszech miar słuszne. Przez ostatnich dwadzieścia lat tematyka związana z dworem (...) polskich królowych w średniowieczu i w epoce nowożytnej doczekała się grona badaczy, którzy coraz śmielej wychodzą poza dociekania o charakterze strukturalno-personalnym, a w polskich badaniach widoczny jest coraz wyraźniej nurt _queenship, _wpisujący się w tę problematykę i cieszący się zauważalną popularnością w historiografiach zachodnich. (shrink)

Zapraszamy do lektury najnowszego, tym razem głównie filozoficznego, numeru półrocznika Wydziału Filozoficznego Akademii Ignatianum w Krakowie. Jest on w znacznej części poświęcony myśli ks. prof. dr. hab. Stanisława Ziemiańskiego SJ, ważnej i barwnej postaci krakowskiego ośrodka filozoficznego jezuitów. Był on uczniem o. prof. Mieczysława Alberta Krąpca OP, promotora jego pracy doktorskiej obronionej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w 1978 r. Od 1962 do 2006 r. ojciec.

Artykuł przedstawia krótką analizę krytyczną wybranych pism z czasów cywilizacji sumeryjskiej w kontekście wiedzy filozoficznej. Tekst podzielony jest na dwie części. Pierwsza odnosi się do refleksji sumeryjskiej z zakresu etyki, druga dotyczy wiedzy o świecie zewnętrznym. Bez wątpienia refleksja sumeryjska miała jedynie formułę wiedzy praktycznej, jednak niektóre jej fragmenty wpisują się w kurs przyszłej filozofii.

Oddajemy czytelnikom kolejny numer „Rocznika Filozoficznego Ignatianum”. Prawie w całości poświęcony został on Mikołajowi Zebrzydowskiemu. Stan badań na jego temat zarysowany został w pierwszym tekście autorstwa Elżbiety E. Wróbel i Tomasza Graffa. Drugi z wymienionych autorów w osobnym artykule przedstawił także problematykę związaną z rozwojem majątku Floriana Zebrzydowskiego w miarę wzrostu jego znaczenia politycznego na dworze króla Zygmunta Augusta. Szczególny nacisk położono na studium przypadku (_case study_). Autor analizuje bowiem nabycie przez Zebrzydowskiego dóbr w Radoczy koło Wadowic, ukazując perspektywę konieczności (...) podjęcia dalszych badań nad powiększeniem majątku Floriana Zebrzydowskiego i jego rodziny. Artykuł wieńczy aneks, wraz z edycją w języku łacińskim i polskim tłumaczeniu dokumentu, w którym „Zygmunt August nadaje Florianowi Zebrzydowskiemu prawo zbudowania tamy na rzece Skawie i poprowadzenia stamtąd wody fosą przez ziemie dóbr Wadowice dla zbudowania stawów rybnych w dobrach Radocza”_._. (shrink)

Pierwsza część najnowszego tomu „Rocznika Filozoficznego Ignatianum” skupia się na tematyce obecności dziedzictwa kulturowego w cyberprzestrzeni. Przedstawia ona udostępnianie tego dziedzictwa przez instytucje kultury, takie jak muzea, biblioteki i archiwa, oraz inicjatywy podejmowane przez użytkowników Internetu. Autorzy omówili w swoich tekstach szeroko zakrojoną problematykę cyfrowej prezentacji obiektów kultury, posługując się wybranymi przykładami.

Drodzy Czytelnicy, po długiej przerwie spowodowanej, z jednej strony, zmianami w Redakcji, z drugiej – trwającą wiele miesięcy pandemią koronawirusa, ukazuje się kolejny numer „Rocznika Filozoficznego Ignatianum”. Nowy zespół redakcyjny postanowił rozszerzyć formułę wydawniczą o teksty z szeroko rozumianej humanistyki; zatem będą to artykuły nie tylko z dziedziny filozofii, ale również historii, nauk o kulturze i religii, teologii oraz literatury polskiej i obcej. Czasopismo zostało też otwarte na szerokie spektrum zagadnień uwzględniających misję Akademii Ignatianum jako ośrodka naukowego o charakterze katolickim. (...) Ważnym elementem tego podejścia jest kwestia śródziemnomorskiej tradycji cywilizacyjnej i dziedzictwa kulturowego, które w naszym rozumieniu są najważniejszymi źródłami wiedzy i inspiracją do badania także współczesnych problemów pojedynczych ludzi, społeczeństw i państw. (shrink)

Oddajemy w ręce czytelników kolejny numer Rocznika Filozoficznego Ignatianum, który w dużej mierze poświęcony został sprawom kościelnym, a w szczególności dyplomacji papieskiej. W pierwszym tekście Dorota Gregorowicz przedstawiła analizę fenomenu rozwoju międzynarodowego autorytetu Stolicy Apostolskiej w XVI i XVII w., opierającego się na zasadzie tzw. aktywnej neutralności. Rdzeniem papieskiej dyplomacji w epoce nowożytnej stały się nuncjatury apostolskie – stałe przedstawicielstwa dyplomatyczne w stolicach katolickich państw. Pozostający w stałym kontakcie z Rzymem nuncjusze posiadali jednak dużą swobodę działania, pełniąc na podległym sobie (...) terenie funkcję mediatorów, arbitrów oraz nadzorców życia religijnego wiernych. (shrink)

Na obecny numer Rocznika składa się jedenaście tekstów. Całość rozpoczyna artykuł Jerzego Brzozowskiego poświęcony kwestii teoretycznej i praktycznej zasadności wykorzystywania języka współczesnego, a w istocie języka potocznego w przekładzie Pisma Świętego. Odwołu- jąc się do przykładu _Biblii Paulistów_, która z założenia charakteryzować się miała językiem zrozumiałym dla współczesnego czytelnika, Autor zauważa, iż zastosowano tylko pozornie „język współczesny”. Co więcej, w wielu miejscach zapożyczone zostały pełne frazy z _Biblii Tysiąclecia_. W kolejnym tekście Nicholas Coureas opisał – opierając się na weneckich i (...) genueńskich aktach notarialnych, sporządzonych na Cyprze w latach 1362–1458 – relacje między niewolnikami domowymi lub służącymi a ich właścicielami. Okazuje się, że bardzo często poparte były one testamentami zawierającymi zapisy na rzecz niewolnych kobiet i nieślubnych dzieci, które urodziły się z tych związków. (shrink)

W kolejnym tomie „Rocznika Filozoficznego Ignatianum” kilka pierwszych tekstów poświęconych zostało roli i znaczeniu architektury w kulturze. Od najdawniejszych czasów była ona środkiem wyrażania harmonii, proporcji i ludzkiego intelektu. Zarówno w dobie antyku, jak i w średniowieczu zadaniem architektury było odzwierciedlenie zasad równowagi i symetrii otaczającego świata. W dobie renesansu architektura przestała być klasyfikowana jako dziedzina wyłącznie techniczna i zaczęto ją postrzegać również w kontekście humanistycznym. Zauważono bowiem, że odpowiada ona nie tylko za prawidłową konstrukcję budynków, ale poprzez wykorzystywanie symboli (...) i estetyki wywiera duży wpływ na kulturę i społeczeństwo. Zarówno budowle – świątynie, szkoły, siedziby władzy, jak i zwykłe mieszkania – były projektowane w taki sposób, aby odzwierciedlać potrzeby społeczne danej epoki. Prostota i symetria w formach na przemian rywalizowały z ekstrawagancją, dynamiką, dramatyzmem. Poszukiwanie przyczyn tych zjawisk stanowi główną oś rozważań prezentowanych poniżej tekstów. (shrink)

In this article I examine some remarks from Wittgenstein‘s Tractatus logico-philosophicus about the point and the method of his work. First part of the article concerns relationships between Frege‘s conception of elucidation and Wittgenstein‘s conception of philosophy. Second part of the article is about Wittgenstein‘s attitude to science and the role of science in philosophy. Third part of my article concerns the ethical purpose of Wittgenstein‘s Tractatus logico-philosophicus.

SPIS TREŚCI Ryszard Moń Wstęp -/- Rozdział 1: Lękam się świata bez filozofii. O nieodzowności humanistyki w dobie techniki i globalizacji -/- 1.1 Konieczność filozofii 1.2 Narodziny sztuk wyzwolonych 1.3 Uniwersytet domem humanistyki 1.4 Upadek humanistyki 1.5 Uniwersytet – biznes i korporacyjna logika 1.6 Kognitywny kapitalizm 1.7 Złowroga moc etatyzmu 1.8 Pragmatyzm a ideały kształcenia 1.9 Demokracja – dialog, kultura, światopogląd 1.10 Humanistyka na straży demokracji 1.11 Edukacja filozoficzna w szkole 1.12 Podsumowanie – filozofia jako fundament -/- Rozdział 2: (...) Czy starożytna paideia może być alternatywą dla współczesnej pedagogiki? Antyczne metody wychowawcze i ich obecna rola -/- 2.1 Filozofia jako sposób życia 2.2 Rola ćwiczeń duchowych w paidei starożytnej Grecji oraz starożytnego Rzymu 2.3 Antyczna paideia a aktualne wzorce kształcenia -/- Rozdział 3: Problem ujawniania przez nauczyciela własnej tożsamości moralnej w nauczaniu etyki i filozofii -/- 3.1 Nauczyciel na lekcjach filozofii i etyki 3.2 Etyka, moralność i tożsamość 3.3 Matthew Lipmana filozofowanie z dziećmi i młodzieżą 3.4 Filozofia! Ale jaka? 3.5 Nauczyciel-filozof 3.6 Tożsamość moralna nauczyciela -/- Rozdział 4: Język i filozofia. O Naturalnym Metajęzyku Semantycznym i jego związkach z filozofią -/- 4.1 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – rozważania wstępne 4.2 Inspiracje filozoficzne koncepcji NMS 4.3 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – cel i założenia koncepcji 4.4 Kierunki rozwoju NMS 4.5 Jak wykorzystać NMS w dydaktyce filozofii? -/- Rozdział 5: Metody problemowe na lekcji etyki i filozofii jako możliwe działanie prewencyjne -/- 5.1 Metody rozwiązywania problemów – informacje ogólne 5.2 Rozwiązywanie problemów poznawczych 5.3 Rozwiązywanie problemów decyzyjnych 5.4 Rozwiązywanie problemów praktycznych 5.5 Nauczanie i uczenie się metodą „układanki” 5.6 Metoda wychowania bez porażek 5.7 Rola nauczyciela 5.8 Kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów 5.9 Oceny i wartościowania 5.10 Podsumowanie Rozdział 6: Trudności w uczeniu się – profilaktyka i terapia -/- 6.1 Trudności w uczeniu się 6.2 Specyficzne trudności w uczeniu się 6.3 Niepowodzenia szkolne 6.4 Profilaktyka i terapia -/- Aneks – konspekty lekcji o tematyce filozoficznej i etycznej. (shrink)

Stary Testament objawia prawdę o stworzeniu przez Boga wszystkiego z niczego, a chrześcijaństwo przyjęło to objawienie i chrześcijańscy myśliciele rozwinęli tę koncepcję. Chrześcijański neoplatonik Jan Szkot Eriugena prowadził rozważania dotyczące stworzenia oraz nicości, z której Bóg uczynił wszystko. Interpretując biblijny opis stworzenia na gruncie autorskiego systemu filozoficznego Eriugena doszedł do wniosku, że nicość jest doskonałą pełnią dobroci Boga, który dokonał aktu stworzenia wszystkiego w ludzkiej naturze. W doskonałym człowieku powstało doskonałe stworzenie. Błąd wynikający z nierozumnego wyboru spowodował, że człowiek pozbył (...) się doskonałości i zaczął istnieć w niedoskonałej formie. Wraz z człowiekiem do gorszej formy istnienia zeszło również całe stworzenie, które w ludzkiej naturze powstało. Koncepcja stworzenia wszystkiego z niczego w człowieku wydaje się stanowić wstęp do rozważań Eriugeny dotyczących wcielenia odwiecznego Logosu – Słowa – Boga Syna, który umożliwia powrót do stanu doskonałości. (shrink)

Philosopher and mathematician Mścisław Wiktor Wartenberg, belongs to circles of experts of Immanuel Kant’s thought. How writes Wanda Bajor, the Thorough analysis of the Kantian philosophy gained him the acknowledgement in Poland and with the foreign lands. He tried to show that nor the idealism, nor the phenomenalism will lie, and a consequence of Kantianism is the realism. The critical interest with Kantian dualistic partition on this, what wonderful and is, what noumenal, Polish thinker of the turn of the century (...) translates on the author’s program of philosophy, wherein – asking after the possibility and the need of metaphysics – he undertakes attempt of the qualification of her status. Accordingly reaches for elaborate by Kant the definition of the metaphysics as the critical science about limits of recognition, throwing away simultaneously her primitive, speculative perception relevantly of the science treating about the transcendental world of themselves things in himself. Seeking arguments in defence of metaphysics, Wartenberg marks her high in the system of skills real, going deeply results of detailed sciences. He supposes, that all metaphysical considerations should be preceded by the thorough epistemological analysis, determining terminus a quo of metaphysical considerations. In the article I describe inspired with the transcendental Kant’s thought, project of Wartenberg’s philosophy whose the interpretation determines – dedicated to Adam Mironowski – the research work Obrona metafizyki. Krytyczny wstęp do metafizyki. (shrink)

In the individual, social, and political dimensions, the shaping of the liberal tradition has met up with and will continue to meet up with the presence of the Roman Catholic Church with its own philosophy. Yet has this always led to sharp conflict between Catholicism and liberalism? Has the social thinking of the Church evolved in its assessment of the liberal tradition and vice versa? Have there been points in common in the two systems of thinking? In contrast, where have (...) sparks appeared? Does Catholicism support the stability of liberal democracy? A response to these questions comprises the primary aim of the work at hand. Herein is a presentation and appraisal of one of the most interesting and continually lively clashes, accompanied by a portrayal of both Catholicism and liberalism. Analysis will be conducted at the level of social philosophy, through incidental political practice, and from the historical perspective – all of which together will enable illustration of the dynamic relationship between Catholicism and liberalism. Due to the scope of liberalism, the analysis of the Catholicism-liberalism relationship will be limited solely to the philosophy of politics and of economics. Such a restricted social philosophy involves the following issues: the genesis, essence, and characteristics of social policy; its ultimate justification or lack thereof; the relationship between the political society and its members; the types of structured political communities; the genesis, nature and duties of political authorities; the definition of the law, its foundations and limitations; the essence and properties of economic life; types of ownership; and, finally, the relations taking place between politics and economics. The problem inherent in an encounter between the social thinking of the Roman Catholic Church and liberalism appear to be especially meaningful in the context of the Polish discourse regarding the new order, its theoretical bases and institutions, projects for the realization of individual freedom, and the superiority or inferiority of values in today’s pluralistic universe. This matter is of great consequence and significance – not only intellectually but above all practically – and manifests itself in political, economic, and cultural life. Nonetheless, for decades now, Polish research into this issue has been entangled in occasional conflicts of a worldview and political nature. In turn, there is a lack of understanding and objective theoretical reflection on the subject. In fact, there are no publications which attempt to understand liberalism and assess the validity of the accusations against it. The vast amount of literature devoted to this problem most frequently opens, right from the start, with arguments stemming from either a Marxist or Catholic apologetics. The liberal credo is not identified with the philosophy of politics, but rather the theory of pro-capitalist economics. This, as a result, not only misrepresents the crux of liberalism, but also narrows the catalogue of responses by the Church on this very topic – starting with the encyclical Rerum novarum (1891) by Pope Leo XIII. In order to resolve this problem, the analysis will be rooted in the broader philosophical and historical context. In other words, it will look into liberalism on the one hand, and into those Church documents in which that institution first spoke of liberalism on the other. The discussions and deliberations contained within this volume are laid out in an introduction, four chapters, and a conclusion. The introduction includes the theoretical bases and methodological assumptions of this work, taking into account the principles of philosophical reflection and analysis. The fundamental chapters present the evolution of an attitude towards liberalism in the social teachings of the Roman Catholic Church – from Pius VI to John Paul II – taking under consideration the key moments and figures in the development of liberalism (e.g., John Locke, John Stuart Mills, John Rawls). In this time period four stages of a Catholic reference to liberalism will be distinguished. The first three constitute: 1) animosity and condemnation (from Pius VI to Pius IX), 2) criticism accompanied by tolerance (from Leo XIII to Pius XII, and 3) criticism accompanied by limited concord (from John XXIII to Paul VI). Today, and with increasing frequency, voices are heard speaking of the teachings of John Paul II as marking a new caesura in the Catholic-liberalism relationship. Hence it is worth re-evaluating and re-analyzing if such opinions are justified. The volume closes with a conclusion comprising an attempt to answer the following questions. Are Catholic accusations addressed at liberalism correct or not? Has liberalism turned out to be a philosophy open to criticism and capable of modification as the weak points in liberal theory and practice are disclosed? Can Catholic values enrich the liberal political order? Can Catholic moral-religious norms, introduced into the realm of political responsibilities, endanger the foundations of the liberal system? Reviewing the evolution of Catholicism as well as liberalism, has Catholicism found its place amidst the pluralistic harmony of liberal democracy? Kształtowanie się tradycji liberalnej napotykało i będzie napotykać na promowaną przez Kościół rzymskokatolicki filozofię, zarówno w wymiarze indywidualnym, społecznym, jak i politycznym. Czy zawsze prowadziło to do ostrego sporu między katolicyzmem a liberalizmem? Czy społeczna myśl Kościoła ewoluowała w swojej ocenie tradycji liberalnej i vice versa? Czy w obu systemach myślowych istniały punkty wspólne? Czego dotyczyły ogniska zapalne? Czy katolicyzm wspiera stabilność liberalnej demokracji? Te pytania sprawiły, że głównym celem niniejszej pracy jest prezentacja i ocena jednego z najbardziej interesujących i wciąż aktualnych sporów, a pośrednio przedstawienie dwóch filozofii – katolicyzmu i liberalizmu. Analiza tego sporu prowadzona jest na płaszczyźnie filozofii społecznej, incydentalnie – praktyki politycznej w ujęciu historycznym, co umożliwia ukazanie dynamiki relacji między katolicyzmem i liberalizmem. Z powodu zakresu liberalizmu w analizie relacji katolicyzm – liberalizm praca ta ogranicza się jedynie do filozofii polityki i filozofii gospodarki. Tak okrojona filozofia społeczna interesuje się następującymi problemami: genezą, istotą i cechami społeczności politycznej, jej ostatecznym uzasadnieniem lub brakiem takowego oraz relacjami między społeczeństwem politycznym a jego członkami, typami ustrukturyzowania wspólnoty politycznej, genezą, naturą i zadaniami władzy politycznej, definicją prawa, jego podstawą i ograniczeniami, istotą i właściwościami życia gospodarczego, rodzajami własności, stosunkami zachodzącymi między polityką a ekonomią. Problem spotkania myśli społecznej Kościoła katolickiego z liberalizmem wydaje się szczególnie znaczący również w kontekście polskich dyskusji o tworzącym się ładzie, jego teoretycznych podstawach i instytucjach, projekcie realizacji indywidualnej wolności oraz wyższości i niższości wartości w dzisiejszym, pluralistycznym uniwersum. Problem ten ma olbrzymie znaczenie nie tylko intelektualne, ale przede wszystkim praktyczne, objawiające się na poziomie życia politycznego, ekonomicznego i kulturowego. Jednak od wielu dziesięcioleci polskie studia nad tym zagadnieniem są uwikłane w doraźne konflikty o charakterze światopoglądowym i politycznym, natomiast brakuje rozumiejącej i obiektywnej refleksji teoretycznej na ten temat. Właściwie nie ma publikacji próbujących zrozumieć liberalizm i ocenić zasadność stawianych mu zarzutów. Ogrom literatury poświęcony temu problemowi najczęściej zawiera prace już na wstępie wychodzące z pozycji apologetycznie marksistowskich czy katolickich. Utożsamia się w nich credo liberalizmu nie z filozofią polityki, lecz z teorią ekonomii prokapitalistycznej, co nie tylko zakłamuje istotę liberalizmu, lecz także zawęża katalog wypowiedzi Kościoła na jego temat, rozpoczynając je od encykliki Rerum novarum (1891) Leona XIII. Aby sprawę wyjaśnić w niniejszej książce, analiza jest umieszczona w szerszym kontekście filozoficznym i historycznym, czyli „ma wgląd”, z jednej strony w liberalizm, z drugiej – w dokumenty Kościoła, w których on po raz pierwszy zabrał głos w sprawie liberalizmu. Rozważania zawarte w niniejszej pracy podzielone są na wstęp, cztery rozdziały i zakończenie. We wstępie prezentuję podłoże teoretyczne i założenia metodologiczne rozprawy, przestrzegając zasad refleksji i analizy filozoficznej. Rozdziały przedstawiają ewolucję stosunku do liberalizmu w społecznej nauce Kościoła rzymskokatolickiego, od czasów Piusa VI do Jana Pawła II, z uwzględnieniem ważniejszych momentów rozwoju myśli liberalnej (John Locke, John Stuart Mill, John Rawls). W omawianym okresie wyróżniam cztery etapy katolickiego odniesienia do liberalizmu: pierwszy – wrogości i potępienia (od Piusa VI do Piusa IX), drugi – krytyki, ale zarazem tolerowania (od Leona XIII do Piusa XII), trzeci – krytyki, choć i ograniczonej zgody (od Jan XXIII do Pawła VI) i czwarty – powszechnie oceniany jako przełom w katolickiej percepcji liberalizmu (pontyfikat Jana Pawła II). Całość rozważań zamknie zakończenie, którego treścią jest próba odpowiedzi na pytania: czy katolickie zarzuty pod adresem liberalizmu są trafne czy też nie? Czy liberalizm okazał się filozofią otwartą na krytykę, zdolną do modyfikacji pod wpływem ujawniania słabych stron teorii lub praktyk liberalnych? Czy wartości katolickie mogą wzbogacić liberalny porządek polityczny? Czy też katolickie normy moralno-religijne, wprowadzone w obręb obowiązków politycznych, zagrażają fundamentom ustroju liberalnego? Czy zarówno wobec ewolucji katolicyzmu, jak i liberalizmu katolicyzm odnalazł się w pluralistycznej harmonii liberalnej demokracji? (shrink)

Jest to fragment traktatu "O Bogu" z "Summy Teologii" św. Tomasza z Akwinu - zawiera on Wstęp, Wprowadzenie i przekład ksiąg VII - X. ks. VII - "O nieskończoności Boga" ks. VIII - "O byciu Boga w rzeczach" ks. IX - "O niezmienności Boga" ks. X - "O wieczności Boga".

Artykuł niniejszy stawia sobie za cel prezentację myśli Henryka Kamieńskiego, autora książki Rosja i Europa. Polska. Wstęp do badań nad Rosją i Moskalami. Polski filozof, socjolog i ekonomista starał się w latach 50-tych i 60-tych XIX wieku uświadomić swym współczesnym złożoność polsko-rosyjskich relacji, opisanych na szerokim, historycznym i geopolitycznym tle. Sprawy Rosji, którą określał mianem „barbarii”, uznawał za istotne nie tylko z polskiej perspektywy, ale wskazywał na cywilizacyjne zagrożenia, jakie mogą wyniknąć dla Europy z lekceważenia imperium carów. Równocześnie, na (...) co wskazuje Wojciech Karpiński, znawca dorobku Kamieńskiego, „nakreślone przez niego socjologiczne i politologiczne interpretacje fenomenu totalitarnego, nie mają sobie równych w europejskiej myśli XIX stulecia i zachowują swoje znaczenie w końcu XX wieku”. (shrink)

"Filozofjo po ślōnsku, czyli heft do historje filozofje Dziadka Kika" to podróż przez dzieje filozofii światowej napisane ze śląskiej perspektywy przez doktora filozofii Marcina Kika. Tyn heft niy jest tak ruby jak niywtore buchy, ale to jest heft, w kerym wjela ciykawygo i ważnygo możno znolyź… I to żech tam znoloz dlo siebje. Ale najsamprzōd musza pedzieć, że jest to heft, w kerym dziadek szukoł som siebje i chcioł sie dowjedzieć czegoś ô sobje samym i śwjecie, w kerym –szczynśliwje lub (...) niy, jak sie to wto forszteluje – prziszło mu żyć. A napisane na niym było "Filozofjo" – prawje jak heft do jakigoś przedmjotu we szkole. Wstęp dr hab. Jacek Surzyn: "Autor przeprowadza czytelnika przez historię filozofii, opowiada ją po śląsku, pewnym siebie głosem zatrzymując go tam, gdzie trzeba na chwilę przystanąć. Jest to historia nie w sensie faktograficznym, ale historia jako proces rozwoju problematyki filozoficznej, to znaczy jest to wędrówka przez odpowiedzi na najważniejsze i podstawowe filozoficzne pytania." Strony: 257 SPIS FILOZOFÓW Presokratycy 24 Sokrates 32 Sofiści, cynicy, cyrenaicy i megarejczycy 36 Platon 41 Arystoteles 45 Sceptycyzm, stoicyzm i epikureizm 49 Plotyn 56 Aureliusz Augustyn z Hippony 59 Tomasz z Akwinu 63 William z Ockham 68 Jean Buridan 70 Mikołaj z Kuzy 72 Francis Bacon 75 Kartezjusz (René Descartes) 79 Baruch Spinoza 83 Blaise Pascal 87 Gottfried Wilhelm Leibniz 90 John Locke 94 George Berkley 98 David Hume 100 Jeremy Bentham 103 John Stuart Mill 106 Bernard de Mandeville 108 Jean Jacques Rousseau 110 Immanuel Kant 114 Arthur Schopenhauer 122 Georg Wilhelm Friedrich Hegel 126 Ludwig Feuerbach 131 Max Stirner 134 Karol Marks 136 Sigmunt Freud 143 Søren Kierkegaard 149 Friedrich Nietzche 155 Henri Bergson 162 Edmund Husserl 166 Martin Heidegger 172 Max Scheler 177 Nicolai Hartmann 181 Karl Jaspers 187 Egzystencjalizm 191 William James 198 Helmuth Plessner 202 Arnold Gehlen 206 Ludwig Wittgenstein 209 Emmanuel Mounier 213 Karol Wojtyła 217 Gabriel Marcel 221 Emmanuel Lévinas 224 Jozef Tischner 228 Jean-François Lyotard 232 Zygmunt Bauman 236 Karl Raimund Popper 239 Viktor Emil Frankl 243. (shrink)

In our papers on the rationality of magic, we distinghuished, for purposes of analysis, three levels of rationality. First and lowest (rationalitYl) the goal directed action of an agent with given aims and circumstances, where among his circumstances we included his knowledge and opinions. On this level the magician's treatment of illness by incantation is as rational as any traditional doctor's blood-letting or any modern one's use of anti-biotics. At the second level (rationalitY2) we add the element of rational thinking (...) or thinking which obeys some set of explicit rules, a level which is not found in magic in general, though it is sometimes given to specific details of magical thinking within the magical thought-system. It was the late Sir Edward E. Evans-Pritchard who observed that when considering magic in detail the magician may be as consistent or critical as anyone else; but when considering magic in general, or any system of thought in general, the magician could not be critical or even comprehend the criticism. Evans-Pritchard went even further: he was sceptical as to whether it could be done in a truly consistent manner: one cannot be critical of one's own system, he thought. On this level (rationalitY2) of discussion we have explained (earlier) why we prefer to wed Evans Pritchard's view of the magician's capacity for piece-meal rationality to Sir James Frazer's view that magic in general is pseudo-rational because it lacks standards of rational thinking. (shrink)

Analysis of various Buddhist philosophical views.

Introduction : La philosophie en Égypte -- La philosophie chretienne arabe contemporaine : Kanawati et Youssef Karam -- Le discours éthique en Égypte -- Naguib Mahfouz et la philosophie -- La philosophie et la revolution en Égypte.