Roman Ingarden, der große polnische Phänomenologe, glaubte den metaphysischen Idealismus in vielen Entscheidungen Husserls zu sehen. Er ist u.a. in der These des transzendentalen Idealismus Husserls enthalten. Diese These hat Ingarden folgendermaßen formuliert: » das Sein der uns in der Erfahrung gegebenen Welt ist auf das Sein und den Verlauf des reinen konstituierenden Bewußtseins angewiesen, ohne das die Welt überhaupt nicht existieren würde, und zweitens ist es absolut sinnlos, schon deshalb nach der Existenz der Welt zu fragen«. Demzufolge » ist (...) es nicht erlaubt, zwischen dem im Prozeß der Konstituierung entstandenen ›Sinn‹ des Gegenstands und dem bestehenden Gegenstand, zwischen dem ›Phänomen‹ eines gewissen Seins und diesem Sein selbst, zwischen dem Sinn seiner Existenz und der Existenz selbst zu unterscheiden.«. (shrink)

Rozumienie dokonuje sie w dyskursie z przeszłością, tradycją, i samo jest historycznym dzianiem się, w które człowiek jest zawsze zanurzony. Podstawowym założeniem możliwości dyskursu jest język. W nim dzieje się prawda bycia. Człowiek w swojej wiedzy o sobie i o świecie jest objęty przez język, który nie należy do sfery "ja", lecz do sfery "my". Wszystkie formy ludzkiej wspólnoty są formami wspólnoty językowej. W ten sposób historia staje się absolutnym podmiotem.

W artykule analizuję pojęcie podmiotu w dialektyce w hermeneutyce F. Schleiermachera. Wychodzę od tezy: Schleiermacher poddaje krytyce refleksyjny model podmiotowości, który w tradycji filozofii niemieckiej najpełniej został wyartykułowany w pojęciu samougruntowującego się podmiotu. W "Dialektyce" stawia Schleiermacher oryginalną, na tle tradycji idealizmu niemieckiego, tezę o dialogicznej naturze procesu myślenia. Rozmowa nie jest - w myśl tego ujęcia - żadnym dodatkowym środkiem wymiany myśli, lecz oznacza konieczną drogę do poznania i do wiedzy. Dialektyka nie jest dlań, jak dla Hegla, samoświadomością myślenia (...) poruszającego się w zapośredniczeniu, lecz jest strukturą wspólnoty indiwiduów wzajem ze sobą rozmawiających. Komunikacja między podmiotami jest historią dialogicznego procesu rozgrywającego się między indiwiduami, na którego początku znajduje się spór, a na końcu zgoda. W ten sposób dokonuje on w Kaniowskiej koncepcji transcendentalnej filozofii zasadniczego zwrotu: do dwuczłonowej relacji podmiot-przedmiot wprowadza trzeci człon-inny podmiot; zamiast pytać o transcendentalny warunek poznania, pyta Schleiermacher o transcendentalny warunek dialogicznego procesu nakierowanego na zdobycie wiedzy. Krytyka refleksyjnego modelu podmiotu ma hermeneutyczne konsekwencje, ponieważ podmiot prawdy swoich poznań musi szukać na polu międzyludzkiej komunikacji. W artykule koncentruję się na pojęciu języka jako uniwersalnym przedmiocie hermeneutyki Schleiermachera. Teza moja jest następująca: język jest dla Schleiermachera systemem nieistniejącym, niezależnie od procesu mówienia. Dzięki hermeneutyce znak językowy staje się naprawdę znakiem językowym. Teza Heiedeggera i niektórych neostrukturalistów o autonomii języka jest fikcją. Każdy akt interpretacji odsyła do podmiotu, który go przeprowadza. Opowiadam się za hermeneutyką, która posługuje się kategorią podmiotu. (shrink)

Autor omawiając koncepcję filozofii Cieszkowskiego wskazuje na różnice w stosunku do jej ujęcia u młodoheglistów. Proces krytyki przeprowadzony przez młodoheglistów nie jest konstruktywny, ponieważ rzeczywista historia stale jest nierozumna, a proces jej krytycznego przezwyciężenia nigdy nie jest zakończony. W ten sposób procesu znoszenia obu negujących się stron nigdy nie daje się zakończyć. Autor sądzi, że także u Cieszkowskiego próba przejścia od filozofii do czynu kończy się klęską, ponieważ pojęcie czynu znajduje się tylko w abstrakcyjnej opozycji w stosunku do teorii i (...) zostaje zdefiniowane jako to, czym właściwie nie jest. Czysta teoria i praktyczny program absolutnego czynu okazują się tylko dwoma momentami struktury refleksyjnej, a nie momentami rzeczywistości. Przezwyciężenie faktycznego oddzielenia teorii od praktyki, myślenia od czynu zostaje dokonane tylko w myśleniu, a nie w rzeczywistości. Autor sądzi, że w filozofii można mówić w sposób sensowny o poprawianiu praktyki, natomiast nigdy o przekładaniu teorii na praktykę. Praktyka bowiem ma swoją własną strukturę, która nie pozwala zastosować do niej zasad teoretycznej wiedzy, nawet w formie jej "uniwersalizacji" jako "nauki praktycznej". (shrink)

Ich glaube von der These aus, daß Man zuerst einmal unbefangen hören sole, was der "Kirchenvater des 19. Jahrhunderts" zum theologischen Thema in der Überzeugung, daß die "Reden über die Religion" im Gesamtwerk Schleiermacher seine Schlüsselstellung einnehmen. Ich bemühe mich also um die Auslegung der "Reden". Schleiermachers permanentes Thema heißt hier: Der Mensch dem Glauben der Christenheit so kühl, ja so ablehnend gegenübersteht. Liegt es an diesem Menschen – oder liegt es vielleicht daran, daß es an den rechten "Mittlern" fehlt? (...) Schleiermacher ist überzeugt: Es liegt an beiden. Er versucht den Menschen einer neuen Zeit mit dem Glauben der Christenheit zu konfrontieren. Er erkennt, daß es theologischer Irrweg ist, alte Formeln – und sei es selbst das Wort der Heiligen Schrift – einfach zu wiederholen. Er ist überzeugt, daß es vielfach nicht einmal genüge, den "alten Buchstaben" neu zu deuten. So wagt er den Verzicht auf das Alte und den Versuch eines ganz neuen Anfangs. Dabei muß sein Blick immer auf den modernen Menschen gerichtet sein. Denn diesem Menschen soll ja die Begegnung mit der christlichen Botschaft vermittelt werden. Diesem Menschen soll gezeigt werden, wie man zum echten, personhaften Glauben kommt. Daher der "anthropologische" Akzent des Schleiermachschen Theologisierens. Daher auch die Behandlung der Dogmatik als Aufgabe im Zusammenhang der Geschichte: Jede neue Zeit verlangt eine neue Entfaltung der christlichen Botschaft. Das ist der Kern Schleiermachers Programm. (shrink)

Roman Ingarden, der große polnische Phänomenologe, glaubte den metaphysischen Idealismus in vielen Entscheidungen Husserls zu sehen. Er ist u.a. in der These des transzendentalen Idealismus Husserls enthalten. Diese These hat Ingarden folgendermaßen formuliert: » das Sein der uns in der Erfahrung gegebenen Welt ist auf das Sein und den Verlauf des reinen konstituierenden Bewußtseins angewiesen, ohne das die Welt überhaupt nicht existieren würde, und zweitens ist es absolut sinnlos, schon deshalb nach der Existenz der Welt zu fragen«. Demzufolge » ist (...) es nicht erlaubt, zwischen dem im Prozeß der Konstituierung entstandenen ›Sinn‹ des Gegenstands und dem bestehenden Gegenstand, zwischen dem ›Phänomen‹ eines gewissen Seins und diesem Sein selbst, zwischen dem Sinn seiner Existenz und der Existenz selbst zu unterscheiden.«. (shrink)

InhaltVorwort der Herausgeber Wilhelm G. JACOBS: Einleitung Hartmut TRAUB: Über die Freundschaft – Vier Bemerkungen zum Briefwechsel zwischen Schelling und Fichte Paul ZICHE: Raumkonstruktion, Deduktion der Dimensionen und idealistische Prinzipientheorie Problemlagen im Fichte-Schelling-Briefwechsel vom November 1800Christian KLOTZ: »Synthesis der Geisterwelt«. Fichtes Systemskizze im Briefwechsel mit Schelling Birgit SANDKAULEN: Was heißt Idealismus? Natur- und Transzendentalphilosophie im Übergang zur Identitätsphilosophie Schellings Systemskizze vom 19.11.1800Violetta L. WAIBEL: Fichtes Kritik an Schelling »Alle Wissenschaften sind nur Theile der Wissenschaftslehre« Zu Fichtes Briefen an Schelling vom (...) 31. Mai / 7. August 1801 und 15. Januar 1802 Lore HÜHN: Die Verabschiedung des subjektivitätstheoretischen Paradigmas. Der Grunddissens zwischen Schelling und Fichte im Lichte ihres philosophischen BriefwechselsPetra LOHMANN: Die Funktionen der Kunst und des Künstlers in der Philosophie Johann Gottlieb FichtesThomas KISSER: Wie kann eine allgemeine Theorie der Wirklichkeit ihre eigene Wahrheit zeigen? Bemerkungen und Fragen zu Struktur und Funktion der Kunst in Schellings System des transzendentalen Idealismus Zur Diskussion:Erklärung von Prof Dr. Maciej Potepa Editionspraxis in dürftiger Zeit am Beispiel der F. H. JacobiWerkeausgabe Band 3 von Albert Mues Vierter Internationaler Kongress der Russischen Fichte-Gesellschaft: »Platon, Machiavelli und Fichte – Die Idee einer gerechten Gesellschaft« vom 26. – 31. Mai 2004 in Ufa . Ein Reisebericht von Hartmut Traub Rezensionen. (shrink)

The common view has it that there are two families of approaches towards the logical structure of impossible worlds – Australasian and North American. According to the first, impossible worlds are closed under the relation of logical consequence of one of the non-classical logics. The North American approach is more liberal, allowing for impossible worlds where no logic holds. After pointing out the questionable consequences of each view, I propose a third one. While this new perspective allows for worlds where (...) no logical consequence holds, it also imposes some constraints on what worlds are built upon. This renders the proposed view not as restrictive as the Australasian approach and not as liberal as the North American approach. Due to its intermediary nature, I have named this perspective ‘the Pacific’ approach. (shrink)

Ivancovsky et al. provide a compelling argument for the role of curiosity in creative thinking. We argue that (a) trait-like curiosity is necessary to engage in creative actions and (b) state-like curiosity might be effectively and strategically induced during interventions. Thus, we posit that curiosity works in an agentic and strategic way in strengthening creativity.

Author: Chlewicki Maciej Title: A HUNDRED YEARS OF THE DISPUTE ABOUT PLATO (Stulecie Sporu o Platona) Source: Filo-Sofija year: 2011, vol:.13/14, number: 2011/2-3, pages: 559-571 Keywords: PLATO, WŁADYSŁAW TATARKIEWICZ, MARBURG NEO-KANTIAN SCHOOL, THEORY OF IDEA Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:The aim of this paper is to present the main theses and the importance of Tatarkiewicz’s article The dispute about Plato (Spór o Platona) in polish reception of Plato’s philosophy. (...) This article – which was published by Tatarkiewicz a hundred yeas ago (1911) – was the first presentation of the new and interesting interpretation of Plato’s theory of ideas which was inspired by Marburg neo-Kantian school. In Tatarkiewicz’s view the Plato’s philosophy is not some kind of metaphysics but it is generally the theory of knowledge. We can agree this is still unusual approach to Plato and we have a good reason to remind this early Tatarkiewicz’s essay. (shrink)

The obligation of the legalization of entrepreneurial activity from Article 14 of The Act of July 2, 2004 on the freedom of entrepreneurial activity caused deliberations regarding constitutive or declarative character of the legalization entry and as a result, created a problem with indication of the moment when the public law status of an entrepreneur is acquired. The answer to the question whether Central Register and Information of Entrepreneurial Activity or the register of entrepreneurs of the National Court Register have (...) also the creation function incites many controversies and is subject to discussions, in the process of which two main standpoints were formed. It is also important to note that the resolution of the discussed issue not only holds scientific value, but above all, it has significant importance in practice. Therefore, it is necessary and even essential. Furthermore, it is typical for this issue that concerns related thereto and arguments raised during the discussion have their basis in the legislation in force and in fact, encapsulate the favoured path of its interpretation. (shrink)

Reflecting on the many challenges facing Christianity as a religion, and particularly Christian philosophy as a way of thinking in modern, strange and unfamiliar times, one encounters time and again the grim realization that many of such challenges are simplyprovided by the current culture, the cultural sphere. Without idealizing Europe’s Christocentric culture and remembering that it was not homogeneous, we must recognize that it once existed, it was the ruling cultural norm. Today, such norms are indeed very different and vary (...) greatly depending on the geographic region we have in mind and change from decade to decade. After the Renaissance, the Enlightenment, modernity and the postmodern era, we observe that what governs our cultural world today is pluralism more than anything else. But there are still some traces of Christocentrism in our culture and in what it has become during this period, namely popular culture. Among other aspects, research has focused on the analysis of one idea – that of the Christ-figure, which has come a long way from theology to culture to pop culture over the centuries. In this article, I will try to show why this complicated legacy can be seen, at least in part, as a challenge to Christianity in light of contemporary Christian philosophy. -------------------------- Received: 14/03/2023. Reviewed: 16/04/2023. Accepted: 30/04/2023. (shrink)

The article investigates a possible omission within Alenka Zupančič conceptualization of comedy as presented in her 2008 book The Odd One In: – on Comedy. The lack which this work will reveal lies in Slovenian philosopher’s neglect of the conditions of possibility of experiencing comedy, which – we claim – hinges upon happiness, a state forged and conditioned by a particular relation with the “other” (the primal object in psychoanalytical meaning). In order to execute such investigation, the methodological tool, rooted (...) in both the theories of comedy and psychoanalysis, will be introduced: the navel of thought. This notion will make use of the reasoning of Sigmund Freud and posit the existence of a symptomatic point within any theory of comedy, that is a point at which a certain incongruence of the theory plays out. It is only when we are equipped with the theoretical tool of the navel of the thought will we proceed to find such a point within Alenka Zupančič book. (shrink)

Author: Musiał Maciej Title: INTIMACY AND CULTURE. ANTHONY GIDDENS’ CONCEPTION OF PURE RELATIONSHIP IN THE PERSPECTIVE OF SOCIO-REGULATIVE THEORY OF CULTURE (Intymność a kultura. Czysta relacja Giddensa w perspektywie społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury) Source: Filo-Sofija year: 2011, vol:.12, number: 2011/1, pages: 347-360 Keywords: INTIMACY, CULTURE, PURE RELATIONSHIP, FUNCTIONAL AND AUBJECTIVE-RATIONAL EXPLANATION Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:The aim of the thesis is an attempt to applicate Jerzy Kmita’s theory of culture (...) into the issues included in the domain of intimacy. The first part of the paper is focused on intimacy as a part of culture. To be precise, if the concept of culture is understood after Kmita, it follows that, intimacy is considered as a set of norms and directives respected by the community and regulating intimate praxis in rational-subjective terms. The second part of the thesis is concentrated on the conception of “pure relationship” created by Anthony Giddens, which constitutes one of the most interesting approaches of describing contemporary tranformations of intimacy. Although, the author agrees with most of Giddens’ ideas, he perceives the conception of “pure relationship” as one-sided. Theory of culture created by Kmita, especially the idea of functional and aubjective-rational explanation, is used as a tool to indicate methodological mistakes, which are the reasons for sidedness of Giddens’ perspective. (shrink)

Emotion Review, Volume 14, Issue 2, Page 132-160, April 2022. Autonomic nervous system activity is a fundamental component of emotional responding. It is not clear, however, whether positive emotional states are associated with differential ANS reactivity. To address this issue, we conducted a meta-analytic review of 120 articles, measuring ANS activity during 11 elicited positive emotions, namely amusement, attachment love, awe, contentment, craving, excitement, gratitude, joy, nurturant love, pride, and sexual desire. We identified a widely dispersed collection of studies. Univariate (...) results indicated that positive emotions produce no or weak and highly variable increases in ANS reactivity. However, the limitations of work to date – which we discuss – mean that our conclusions should be treated as empirically grounded hypotheses that future research should validate. (shrink)

An analysis of the causes of the crisis in the biological functioning of the human species caused by the SARS-CoV-2 epidemic has been attempted in the text. Five groups of reasons for this crisis have been identified and discussed. The reasons formulated from the perspective of the philosophy of biology have been found fundamental. A reference to the ideas of evolutionism and ecophilosophy have been made here. This was followed by a second group of reasons, presenting the theses of evolutionary (...) biology from the perspective of pandemic threats. Next, the reasons of the philosophy of life and existential reflection have been analysed, emphasising the validity of the naturalistic justification of the processes in question. In addition, arguments from the point of view of moral philosophy (the problem of man’s coexistence with nature) have been presented. In the last group of reasons, social philosophy and ideological reasons (e.g. the relationship between power and responsibility) have been indicated. (shrink)

The European Union and its member-states’ involvement in the economic sphere, manifesting itself in establishing the rules of entrepreneurs’ functioning – their responsibilities and entitlements – requires a precise determination of the addressees of these standards. Proper identification of an entrepreneur is a condition of proper legislation, interpretation, application, control and execution of the law. In this context it is surprising that understanding the term entrepreneur in Polish law and in EU law is not the same, and divergences and differences (...) in identification are fundamental. This fact formed the objective of this article. It is aimed at pointing at key differences in the identification of an entrepreneur between Polish and EU law, explaining the reasons for different concepts, and also the answer to the question: May Poland, as an EU member-state, identify the entrepreneur in a different way than the EU? (shrink)