The article presents Richard Rorty’s religious metaphors in the context of the concept of civil religion derived from The Social Contract of Jean Jacques Rousseau and primarily used today for the sociological analysis of the relationship between religion and the state. It is paired with Rorty’s conception of pragmatism as romantic polytheism and its fundamental notions of romance, polytheism, and poetry. Parallels between social and religious institutions formulated by the American neo-pragmatist, such as priesthood and sanctuary, provide the details of (...) his proposition. The article opposes the interpretation of Jason Boffetti, who suggests that the use of religious language is a sign of a considerable change in Rorty’s standpoint. A characteristic feature of Rorty’s philosophy is its secularism. Therefore, there is a discrepancy between his vision of civil religion and that of other scholars. This discrepancy has its source in Rorty’s pragmatist position and underlines the political character of his philosophy. (shrink)

I. THE ORIGINS OF THE COMPLEMENTARITY CONCEPT IN SECULAR AND RELIGIOUS UNIVERSALISMa) Keywords, categoriesb) G. McLean: the emergence of philosophical and social complementarity from the Polish dialogue and Solidarityc) Secularity open to all human dimensions including the sacral (the structure of religious values approved not ontologically but on the ethical and cultural plane)d) The Catholicism of John Paul from Cracow and Rome as realistic global and dialogue-based universalisme) Laborem Exercens—source of modern universalismf) “John Paul II’s ‘Labour Manifesto’ and universal society (...) visiong) Sacrality as the highest form of recognitionII. DŁUGIE NARODZINY I KSZTAŁTOWANIE SIĘ SEKULARYZMU [LAICYZMU?] HUMANISTYCZNEGO I PRZEŁOM – KU UNIWERSALIZMOWI, KOMPLEMENTARNYM AKCEPTOWANIEM SEKULARNOŚCI I SAKRALNOŚCIa) Narodziny dialogu z ducha Polskiego Października: od tylko ekskluzji do „dialogu przeciwieństw” b) Laicyzm, a nie ateizm, czyli uznanie pluralizmu za cenę obojętności: ideologia „naszej małej stabilizacji”c) Kontrpartner światopoglądowy jako sojusznik w praktyce społecznejd) Współpraca międzynarodowa jako inspiracja najszersza i ‘parasol ochronny’e) Patriotyzm jako ‘religia obywatelska’ oraz jako mediatyzacja materializmu i chrześcijaństwaIII. KU NOWEMU ETAPOWI UNIWERSALIZMU, RODZĄCEGO SIĘ Z KOMPLEMENTARNOŚCI I SYNERGIIa) Nazwy, problemyb) Synopsis i aktualizacjac) Kolejny etap eksperymentalnej realizacji projektu UW D&UThe present issue of Dialogue and Universalism is exceptional in that it marks out a new phase—not only for our periodical, but also the historical path it attempts to illuminate—and at times even co-create.In fact, similarly as Plato’s great concept, this can be well expressed by one idea, an idea that in its unique, mutually penetrating relation to existence is at once a summary and an illumination. An idea which, like the Sun, brings out diffused things and facts from the darkness of fragmentary, in a sense undeveloped and almost empty existence and the absurdity of mutually-destructive objects, events and people.Yes—this idea is a path leading away from absurdity and the logical, or, rather, ontological partiality and particularism (hence, in a sense, social meaninglessness) of mutually-destructive and mutually-degrading “incomplete existences”.It is, of course, no new idea—it is present in the history of philosophy, anthropology and biology, and in quantum mechanics: complementarity. However, thanks to the penetrating visions of George McLean, this idea now appears in a new role—putting it most simply (if somewhat impoverishingly): as an instrument enabling comprehension of society, including human relations, over history. This, however, will only be possible if we rise above fact—and even regularity—towards the essence of life and history in their most all-embracing sense. In other words, towards the essence of existence, history and the world. And the key to this will be our understanding and application of complementarity.Complementarity in the here-proposed understanding emerges from the historical process and historical theory as a unique form of maturity, a synthesis bearing the most precious intellectual and moral values for all sides involved in co-creating it. (shrink)

I. THE ORIGINS OF THE COMPLEMENTARITY CONCEPT IN SECULAR AND RELIGIOUS UNIVERSALISMa) Keywords, categoriesb) G. McLean: the emergence of philosophical and social complementarity from the Polish dialogue and Solidarityc) Secularity open to all human dimensions including the sacral (the structure of religious values approved not ontologically but on the ethical and cultural plane)d) The Catholicism of John Paul from Cracow and Rome as realistic global and dialogue-based universalisme) Laborem Exercens—source of modern universalismf) “John Paul II’s ‘Labour Manifesto’ and universal society (...) visiong) Sacrality as the highest form of recognitionII. DŁUGIE NARODZINY I KSZTAŁTOWANIE SIĘ SEKULARYZMU [LAICYZMU?] HUMANISTYCZNEGO I PRZEŁOM – KU UNIWERSALIZMOWI, KOMPLEMENTARNYM AKCEPTOWANIEM SEKULARNOŚCI I SAKRALNOŚCIa) Narodziny dialogu z ducha Polskiego Października: od tylko ekskluzji do „dialogu przeciwieństw” b) Laicyzm, a nie ateizm, czyli uznanie pluralizmu za cenę obojętności: ideologia „naszej małej stabilizacji”c) Kontrpartner światopoglądowy jako sojusznik w praktyce społecznejd) Współpraca międzynarodowa jako inspiracja najszersza i ‘parasol ochronny’e) Patriotyzm jako ‘religia obywatelska’ oraz jako mediatyzacja materializmu i chrześcijaństwaIII. KU NOWEMU ETAPOWI UNIWERSALIZMU, RODZĄCEGO SIĘ Z KOMPLEMENTARNOŚCI I SYNERGIIa) Nazwy, problemyb) Synopsis i aktualizacjac) Kolejny etap eksperymentalnej realizacji projektu UW D&UThe present issue of Dialogue and Universalism is exceptional in that it marks out a new phase—not only for our periodical, but also the historical path it attempts to illuminate—and at times even co-create.In fact, similarly as Plato’s great concept, this can be well expressed by one idea, an idea that in its unique, mutually penetrating relation to existence is at once a summary and an illumination. An idea which, like the Sun, brings out diffused things and facts from the darkness of fragmentary, in a sense undeveloped and almost empty existence and the absurdity of mutually-destructive objects, events and people.Yes—this idea is a path leading away from absurdity and the logical, or, rather, ontological partiality and particularism (hence, in a sense, social meaninglessness) of mutually-destructive and mutually-degrading “incomplete existences”.It is, of course, no new idea—it is present in the history of philosophy, anthropology and biology, and in quantum mechanics: complementarity. However, thanks to the penetrating visions of George McLean, this idea now appears in a new role—putting it most simply (if somewhat impoverishingly): as an instrument enabling comprehension of society, including human relations, over history. This, however, will only be possible if we rise above fact—and even regularity—towards the essence of life and history in their most all-embracing sense. In other words, towards the essence of existence, history and the world. And the key to this will be our understanding and application of complementarity.Complementarity in the here-proposed understanding emerges from the historical process and historical theory as a unique form of maturity, a synthesis bearing the most precious intellectual and moral values for all sides involved in co-creating it. (shrink)

Author: Waloszczyk Konrad Title: THE RELIGION AS THE POETRY. ABOUT PHILOSOPHY OF THE RELIGION OF GEORGE SANTAYANA (Religia jako poezja? O filozofi i religii George’a Santayany) Source: Filo-Sofija year: 2010, vol:.11, number: 2010/2, pages: 93-106 Keywords: RELIGIOUS DOGMA, METAPHOR, “COPERNICAN REVOLUTION” IN THE PHILOSOPHY OF RELIGION AND THEOLOGY Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:George Santayana (1863–1952) has contended that religion should be seen as a kind of poetry and not (...) as a literal truth. To him “religion, when seen to be poetry, ceases to be deceptive and therefore odious, and becomes humanly more significant than it seemed before”. I shall (1) expose reasons which have him conduced to this view, (2) compare it with the opposite doctrine of the Catholic Church and (3) conclude, that Santayana’s philosophy of religion seems to be in the age of globalization and religious pluralism of particular relevance. (shrink)

The article presents the contemporary situation of teaching ethics in secondary schools in Spain. It highlights the historical and systemic contexts related to the introduction of this subject into the curriculum in the 1980s, as well as its position in the curriculum as an alternative to religious education. It also diagnoses problems and deficits resulting from multiple legislative changes, inconsistent and instrumental treatment of this subject by legislators and its still visible undervaluation in the Spanish education system. Finally, it proposes (...) a number of practical solutions related to the methodology of teaching ethics and the role that a teacher can play in the education process. These suggestions are an attempt to respond to the assumptions formulated by law regarding the objectives of teaching the subject “Ethical Values”, and above all, they emphasize the close connection of ethics with the development of civic attitudes, practical development of critical thinking skills, responsibility, and autonomy. (shrink)

This paper reflects on how civic culture is shaped in consumer society. Contemporary society is now often described as a ‘consumer society’. In this society, identity and status are acquired and social inclusion or integration is considered to be achieved through participation in consumer activity.

The article reviews the book Religia i prawda [Religion and Truth], by Piotr Moskal.

Pytanie o sens jest centralnym pytaniem logoterapii Frankla. Życie człowieka polega na sensownym urzeczywistnianiu się i, w razie potrzeby, na przezwyciężaniu kryzysu sensu, któremu służy logoterapia jako metoda psychoterapeutyczna. Religia jest dla Frankla niczym innym, jak radykalnym dążeniem do sensu. Wiara w sens, leżąca u podstaw dążenia do sensu, pozwala człowiekowi nie tylko poszukiwać go w każdej sytuacji, ale także umożliwia przetrwanie w obliczu cierpienia i życiowej katastrofy. Życie sensowne daje ostatecznie człowiekowi poczucie spełnienia, niezależnie od tego, jaki czeka (...) go dalszy los. (shrink)

W ostatnich latach obserwujemy intensywną debatę publiczną dotyczącą implementacji koncepcji miast i gmin przyjaznych starzeniu się (age-friendly cities and communities) oraz jej nowszej i szerszej odsłony związanej z inteligentnymi i zdrowymi przestrzeniami przyjaznymi starzeniu się (smart healthy age-friendly environments, SHAFE). Rozdział koncentruje się na zwięzłym przeglądzie obejmującym te zagadnienia. W pierwszej części artykuł przybliża podstawowe pojęcia i wybrane działania Komisji Europejskiej w obszarze upowszechniania dialogu międzypokoleniowego oraz programowania polityk relacji międzypokoleniowych. Następnie zaprezentowano krótkie omówienia studiów przypadku dotyczące wybranych projektów innowacji (...) społecznych i metodyk mających na celu: (1) wzmocnienie pozycji facylitatorów koncepcji miast i gmin przyjaznych starzeniu się oraz inteligentnych, zdrowych i inkluzywnych przestrzeni; (2) ułatwienie obywatelom, szczególnie osobom starszym, radzenia sobie z sytuacjami kryzysowymi w obszarze zdrowia publicznego; oraz (3) wspieranie głosu seniorów i seniorek w podejmowaniu decyzji co do celów i zadań polityk publicznych (współprojektowanie), ich wdrażania (współzarządzanie, współrealizowanie/koprodukcja usług publicznych) oraz ich monitorowania i ewaluacji (współocena). Ostatnia część zawiera rekomendacje dla wybranych podmiotów odpowiedzialnych za politykę publiczną wobec starzenia się ludności oraz propozycje kierunków dalszych badań. (shrink)

Starożytne teksty judaizmu jasno opisują rozwarstwienie społeczne Izraela i wynikające z tego uwarunkowania religijne. Sposoby i możliwości realizacji religijnej w zależności od pochodzenia określa szczególnie wyraźnie judaizm rabiniczny. Wyższy status społeczny zapewniał większe możliwości samorealizacji religijnej, ale zobowiązywał też do większej odpowiedzialności wobec Boga i społeczności, nakładał również inne obowiązki w zależności od pochodzenia społecznego. Istotę judaizmu rabinicznego, zwanego także talmudycznym od głównego jego dzieła – Talmudu, określa Miszna, stanowiąca obok Gemary, jego zasadniczą i pierwszą część. Miszna zgodnie z jej (...) przeznaczeniem wskazuje sposób życia, który można by ogólnie określić mianem religijnego. Opisuje zarazem życie społeczno-religijne starożytnego Izraela sprzed czasu jej spisania, sięgając niekiedy nawet kilka wieków wstecz. (shrink)

Religia jest dla człowieka życiowy i życiodajny sprawy, dlatego namysł nad jej powstaniem, funkcji i istoty jest zawsze na czasie, tym bardziej w okresie postmodernistycznego zagubienia. Jeśli religia jest dla człowieka tak ważną sprawą to jego namysł nad nią nie jest niczym innym, jak myśleniem samego siebie. Jest ona bowiem tą rzeczywistością, która trafia w serce człowieka, w nerw jego życia. Religia, tak jak życie człowieka, jest uwarunkowana historycznie, to znaczy: czasowo, lokalnie, kulturowe, ma okresy wzlotów i (...) upadków. Wydaje się, że dla człowieka nowożytnego, a zwłaszcza człowieka ostatnich dwóch wieków, religia straciła na życiowej i życiodajnej wartości, przestała być jego fundamentalną, wewnętrzną postawy wobec Boga, stała się raczej wyrazem jego kulturowo-społecznego, zewnętrznego funkcjonowania. Początki przemiany tej postawy można dzisiaj dokładnie zanalizować, jej konsekwencje dla współczesnego człowieka można opisać. (shrink)

Religia jest dla człowieka życiowy i życiodajny sprawy, dlatego namysł nad jej powstaniem, funkcji i istoty jest zawsze na czasie, tym bardziej w okresie postmodernistycznego zagubienia. Jeśli religia jest dla człowieka tak ważną sprawą to jego namysł nad nią nie jest niczym innym, jak myśleniem samego siebie. Jest ona bowiem tą rzeczywistością, która trafia w serce człowieka, w nerw jego życia. Religia, tak jak życie człowieka, jest uwarunkowana historycznie, to znaczy: czasowo, lokalnie, kulturowe, ma okresy wzlotów i (...) upadków. Wydaje się, że dla człowieka nowożytnego, a zwłaszcza człowieka ostatnich dwóch wieków, religia straciła na życiowej i życiodajnej wartości, przestała być jego fundamentalną, wewnętrzną postawy wobec Boga, stała się raczej wyrazem jego kulturowo-społecznego, zewnętrznego funkcjonowania. Początki przemiany tej postawy można dzisiaj dokładnie zanalizować, jej konsekwencje dla współczesnego człowieka można opisać. (shrink)

Tekst jest polemiką z główną tezą książki Ireneusza Ziemińskiego Religia jako idolatria, która głosi, że religia jest z istoty czy z konieczności idolatrią. Autor argumentuje, że teza ta nie została odpowiednio uzasadniona, a także wskazuje kilka zagadnień poruszonych w książce, które wymagają dalszego namysłu.

Badania prezentowane w niniejszej publikacji miały na celu dostarczenie danych koniecznych do prowadzenia polskiej polityki zagranicznej rozszerzonej o wymiar samorządowy i obywatelski w województwie podlaskim. Głównym celem diagnozy było zbadanie, jak jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa oraz uczelnie wyższe nawiązywały współpracę transgraniczną z partnerami na Litwie, Białorusi, Ukrainie i w Rosji (Obwód Kaliningradzki). W publikacji wskazano miejsca największego potencjału, jak również barier na drodze do takiej współpracy w regionie. Zwrócono szczególną uwagę na kooperację tych podmiotów, łączenie swoich potencjałów i (...) tworzenie wspólnych projektów. * Studies presented in this publication were aimed at provide data necessary for the conducting of local government and citizenship dimension of the enlarged Polish foreign policy in Podlaskie region. The main objective was to investigate the diagnosis, as the local government units, non-governmental organizations, businesses and universities alluded cross-border cooperation with partners in Lithuania, Belarus, Ukraine and Russia (Kaliningrad). The publication indicated areas of the greatest potential, as well as barriers to such cooperation in the region. Particular attention was paid to the cooperation of these entities, combining their potentials and create joint projects. (shrink)

In the concept of revolution there are two essential elements of political life. The first one is the fragility and sensitivity of the world of things created by human beings, lack of durability and strong support of the political order. The other element is the human ability to create and build a new order with hope for its survival. However, a more adequate approach to understand these elements is conceptualization of politics and political actions that anticipate the opening of the (...) public sphere to the traditional and religious arguments, and also to the problems of dignity of human work. What is also important is the awareness that it requires redefinition of the anthropological assumptions and a radical broadening of understanding how humans act according to what Hannah Arendt proposes. Moreover, it is important to understand that the redefinition means something more than just retouching as it is defined by Habermas, who believes in “laic communicative power” even in spite of mentioning “complementary learning process” of religion and secular outlook from yourself. (shrink)

Diálogos sobre a religião natural -- Cartas selecionadas.

Artykuł stanowi próbę kulturowej analizy powieści kryminalnej Jerzego Putramenta Strachy w Biesalu (1958). Utwór osadzony został w literackim i społecznym kontekście epoki, co pozwoliło na scharakteryzowanie jego genezy, formy oraz recepcji. W toku analizy omówione zostały trzy główne aspekty dzieła Putramenta. W pierwszej części tekstu autor opisuje, w jaki sposób powieść wpisywała się w charakterystyczny dla okresu postalinowskiej odwilży proces przemiany oficjalnego stosunku do literatury sensacyjnej. Zaakceptowano wówczas powieść kryminalną jako gatunek rozrywkowy i oczekiwano, że sięgną po niego cieszący się (...) uznaniem pisarze – wierzono bowiem, że zapewni to wysoki poziom powstającym w ten sposób utworów. W drugiej części artykułu analizie poddano metafikcjonalny i pastiszowy charakter powieści Putramenta, która dzięki licznym odwołaniom do metaforyki teatralnej ujawnia i tematyzuje mechanizmy rządzące konwencją kryminalną. W części ostatniej zrekonstruowany został społeczny kontekst Strachów w Biesalu – powieść odnosi się bowiem do charakterystycznych dla drugiej połowy lat 50. procesów emancypacji kobiet i wykorzystuje genderowe stereotypy związane z tymi procesami. Powieść Putramenta stanowi zatem także satyrę wykpiwającą środowisko artystyczne oraz młode, zafascynowane modą i kulturą Zachodu kobiety. Autor artykułu dowodzi jednak, że krytycznemu tonowi powieści towarzyszy także mimowolna fascynacja wyemancypowaną kobiecością. (shrink)

The article reviews the book Religia i prawda [Religion and Truth], by Piotr Moskal.

The conflict between religion and science is considered from the point of view of a tension between two types of knowledge: religious and scientific. These are indicative of a fundamental conflict between two attitudes towards the world: looking at the world either from the point view of revelation or natural knowledge. I argue that religion and science can be seen as complementary, not threatening the views of each other. Science itself is neither theistic nor atheistic. It becomes such due to (...) ideological interpretation. Scientific propositions and theories neither directly support nor threaten religion; the problem of existence of God and the supernatural is beyond the capabilities of science. The argument for the neutrality of science can be grounded in the fact that both theism and atheism derive support from science. (shrink)

Andrei Marga, Religia in era globalizarii Editura Fundatiei pentru Studii Europene, Cluj- Napoca, 2003.

Bryan Wilson, Religia din perspectiva sociologica Editura Trei, Bucuresti, 2000.

Religion and technique constitute two components of each culture. They occupy various positions in it and play various roles. The development of particular sciences, especially the natural sciences in the nineteenth and twentieth centuries, had brought about revolutionary changes in the domain of technique, including techniques of communication and intervention in the human organism. As a result of the strict relationship between science and technique and the achievements of science, the scientific-technical mentality was developed. Some cultural processes related to it (...) (epistemological monism, pragmatism, consumerism) lead to the re-evaluation of the very foundations of culture: in the sphere of knowledge (truth), good (morality), and art (beauty). The narrowing of the concept of science, the domination of technique (technocracy) will contribute to inappropriate relations between religion and culture. Thereby they are threats to the humankind of man and the appropriate function of culture. (shrink)

Esta coletânea é resultado do Seminário 'Religião e Sexualidade - Convicções e Responsabilidades', organizado pelo Centro Latino Americano em Sexualidade e Direitos Humanos/CLAM, da Universidade do Estado do Rio de Janeiro e pelo ...