Według Jürgena Habermasa w warunkach eugeniki liberalnej ludzka samowiedza gatunku może ulec zmianie, dlatego należy wprowadzić regulacje, które pozwolą sprawować kontrolę nad wykorzystywaniem i nad rozwojem nowych biotechnologicznych metod. Zachowanie obecnej samowiedzy jest ważne, aby zapewnić podstawę dla funkcjonowania uniwersalistycznie pojmowanej moralności, pozwalającej osobom w sposób sprawiedliwy regulować swoje konflikty. Na dwie przesłanki samowiedzy gatunku składa się: postrzeganie siebie przez osoby jako wyłącznych autorów własnego życia oraz jako członków społeczeństwa, między którymi panują symetryczne relacje. Zachowanie takiej samowiedzy nie (...) jest możliwe w sytuacji, gdy genetycznymi zadatkami jednych osób przed ich urodzeniem rozporządzali inni. Habermas proponuje, aby rozwój biotechnologii poddać regulacjom zgodnym z etyką gatunku, która jest rekonstrukcją warunków samowiedzy do tej pory przez nas posiadanej. Sformułowana przez niego etyka gatunku zakłada nierozporządzalność genetycznymi cechami nienarodzonych, jednak nie przesądza o stosowaniu genetycznych ingerencji w celach terapeutycznych, na które, według Jürgena Habermasa, można zakładać zgodę przyszłych osób, nie naruszając samowiedzy stanowiącej podstawę uniwersalistycznej moralności. (shrink)

Przekład i opracowanie naukowe - Rafał Michalski, Jarosław Rolewski, redakcja naukowa przekładu - Stanisław Czerniak, rozdział 7, 8 i 10 przełożyła - Elżbieta Paczkowska-Łagowska Arnold Gehlen (1904–1976), wybitny niemiecki filozof i socjolog, współtwórca antropologii filozoficznej. Autor licznych prac podejmujących zagadnienia antropologiczne w kontekście współczesnych przemian społeczno-kulturowych. W swojej twórczości rozwijał oryginalną filozofię techniki, psychologię społeczną, teorię instytucji oraz antropologiczną estetykę. Prezentowane polskiemu czytelnikowi ostatnie dzieło filozofa Moralność i hipertrofia moralności zawiera koncepcję pluralizmu etycznego oraz antropologiczną teorię genezy norm moralnych. Gehlen (...) opiera swoje wywody na rozbudowanych socjologiczno-historycznych analizach, które uwzględniają kulturową zmienność wyróżnionych przez niego etosów, a jednocześnie wskazuje na inwariantny charakter popędowych źródeł moralności. W swojej rozprawie antropolog przeprowadza również krytyczną diagnozę stanu współczesnej kultury i życia politycznego. W zglobalizowanej, przemysłowej kulturze opanowanej przez „superstruktury” (zintegrowane systemy techniki, gospodarki i nauki) dominuje według niego zuniwersalizowany etos eudajmonistycznego humanitaryzmu, marginalizujący pozostałe imperatywy, a zwłaszcza nakaz ochrony państwa. W rezultacie tego rodzaju hipertrofii moralności zanika biologicznie ugruntowana metaetyczna równowaga równorzędnych systemów wartości, narażając na szwank, o czym świadczą skutki uboczne nadmiernej subiektywizacji, antropologiczne zdrowie ludzkiego gatunku. Po opublikowaniu Moralności i hipertrofii moralności Gehlen zaczął uchodzić za nieprzejednanego krytyka lewicowych intelektualistów i wywarł znaczący wpływ na niemiecki neokonserwatyzm. (shrink)

Spór o dopuszczalność aborcji podtrzymują sprzeczne twierdzenia na temat statusu istoty ludzkiej pojmowanej jako osoba i stanowiącej część wspólnoty ludzkiej, która przestrzega pewnych norm dotyczących ludzi. Centralną normą jest tu zakaz zabijania ludzi. Przedstawiciele stanowiska rygorystycznego twierdzą, że w przypadku niepewności, każdy egzemplarz gatunku ludzkiego należy traktować jako bezwarunkowo upoważniony do nieprzerwanego istnienia biologicznego ; organizm ludzki staje się osobą i członkiem wspólnoty moralnej od chwili zapłodnienia oocytu przez plemnik; każdy przypadek rozmyślnego zniszczenia ludzkiego embrionu należy uznać za niewybaczalne (...) zabójstwo. Przedstawiciele stanowiska liberalnego utrzymują, że nie należy wprowadzać ustaw, których nie wspiera konsensus ; organizm ludzki staje się członkiem wspólnoty moralnej w chwili narodzin; przypadki zakończenia życia nie–osób należy traktować podobnie do zabijania nie–osób, tj. biorąc pod uwagę hierarchię podmiotów i motywy osoby działającej. Niestety, spór o dopuszczalność aborcji zwykle nie bierze pod uwagę stanowiska milczącej większości, która wydaje się uważać, że organizm ludzki staje się członkiem wspólnoty moralnej wtedy, gdy jego centralny układ nerwowy podejmuje swoje funkcje, tj. ok. dwunastego tygodnia ciąży; organizmowi ludzkiemu, który jeszcze nie ma statusu osoby, należy przypisać specjalny status, który przewyższa status zwierzęcia, lecz nie jest tożsamy ze statusem osoby. Wzięcie tych okoliczności pod uwagę musi skutkować akceptacją dla zakończenia życia płodów ludzkich wtedy, gdy występują poważne po temu przesłanki. (shrink)

This article contains an analysis of the concept of hospitality as defined in the thinking of Jacques Derrida, who applies the concept of an unsolvable aporia. Thinking about the ethics of hospitality takes place between the right hospitality described by Kant, and the decision to open up to the Other, revealing the infinite hospitality of ethics. Questions posed by Derrida result from a combination of two different traditions of thought: first, how to reconcile Kantian universal law with the particularity of (...) political thinking, and second, how to introduce unconditional hospitality into a project of global governance. The author traces the efforts made to intersect the Kantian universalism with Lévinas’s ethical vision. She also analyses how this hospitality may refer to the political practice that is governed by general laws. (shrink)

Nauczanie etyki w szkole uznawane jest za ważne i potrzebne. Ale czy etyki można się nauczyć? I czy nauczanie jej powinno polegać na przekazywaniu wiedzy o koncepcjach etycznych, ewentualnie dyskusji wokół nich, czy raczej na kształtowaniu moralnych postaw uczniów i właściwych zachowań? Artykuł podejmuje namysł nad tymi problemami w nawiązaniu do różnych tradycji myśli etycznej i teorii moralności. Za główny punkt odniesienia i podstawę praktyki edukacyjnej proponuje przyjąć odnowioną współcześnie Arystotelesowską etykę cnót. Koncepcja phronesis jako rozumności praktycznej, pozwalającej tworzyć sądy (...) moralne wrażliwe na kontekst i uwzględniające złożoność trudnych do uzgodnienia interesów i dóbr, wydaje się dla edukacji moralnej wciąż aktualnym modelem. Nauczanie i dyskusja nastawione na rozważanie konkretnych przypadków i opowieści, czyli kształcenie umiejętności tego typu osądu, pozwala uniknąć zagrożeń, jakie niesie nauka skupiona na zagadnieniach teoretycznych: uwikłania w definicyjne niejasności w określaniu wartości moralnych, czy myślenia oderwanego od emocji i od doświadczenia. Nauka polegająca na analizie filozoficznej tradycji wiąże się z ryzykiem, iż przekazywana wiedza okaże się nieadekwatna do wieku i poziomu osobistego rozwoju ucznia, generując moralny subiektywizm i relatywistyczny sceptycyzm. Argument ten nie jest jednak skierowany przeciwko teoretyzowaniu i wprowadzaniu abstrakcyjnych rozważań w procesie kształcenia, nawet na najwcześniejszych etapach: teoretyzowanie i budowanie racjonalnych uzasadnień jest potrzebne, ale powinno wynikać z inspiracji i rozwoju intelektualnych predyspozycji, a nie z przekazu gotowej wiedzy. (shrink)

Autor zastanawia się nad stosunkiem między hermeneutyką a etyką filozoficzną. Z jednej strony ujmuje etykę jako normatywną refleksję krytyczną, z drugiej natomiast jako hermeneutykę moralności. W nawiązaniu do Gadamerowskiego ujęcia problemu rozumienia, autor podkreśla znaczenie phronesis i postuluje powrót do idei filozofii praktycznej, która potrafi ująć i opisać całość rzeczywistości przeżywanej, wyartykułowanej w prawie i obyczaju. Podstawę dla tak rozumianej etyki filozoficznej stanowi etos, którego samoprezentacja następuje we wspólnotowej formie życia. Etyka filozoficzna, w perspektywie hermeneutycznej, wyrasta z samej praktyki (...) życia codziennego i jest zakorzeniona w jego pierwotnej rozumności. (shrink)

Autor artykułu stara się wykazać, że etyka troski, a mówiąc precyzyjniej - niektóre postulatyjej wybitnych przedstawicieli, mogą prowadzić do zaniku troski w jej fundamentalnym rozumieniu. Postulaty te zmierzają do rozciągnięcia troski na stosunki społeczno-polityczne. Swoją tezę stara się udowodnić, korzystając z zaproponowanej typologii troski.

Artykuł stawia dwa pytania: jaki rodzaj etyki ekologicznej daje się wyprowadzić z posthumanistycznej refleksji i jak taka etyka mogłaby działać w konkretnej przestrzeni – ogrodzie działkowym. Interesuje mnie pole teoretyczne, kt.re wyznacza troska i namysł nad światem poza człowiekiem. Jako punktu wyjścia używam schematu trzech traum opisanego przez Zygmunta Freuda. Sytuacja człowieka po trzech traumach odczytana zostaje jako krajobraz postapokaliptyczny, w którym możliwe jest budowanie nowej etyki ekologicznej. Omawiając spektrum posthumanizmu, zwracam uwagę na problem granicy i dualizmu. Oprócz wskazania (...) przykład.w etycznych praktyk ogrodniczych, proponuję, aby w proces kształtowania struktury ogrodu włączyć śmierć ogrodników. (shrink)

Etyka jako obszar i kontekst standaryzacji działalności organizacji pozarz¸adowych Andrzej Klimczuk In Katarzyna Sztop-Rutkowska (ed.), Poradnik Standardów Normatywnych Dla Organizacji Pozarz¸Adowych Z Powiatu Oleckiego. Fundacja Rozwoju Ziemi Oleckiej. pp. 74--92 (2012) .

Artykuł prezentuje cząstkowe wyniki ogólnopolskich badań, poświęconych nauczaniu etyki. Omawia miejsce etyki w polskim systemie szkolnictwa i tendencje rozwojowe widoczne od momentu jej wprowadzenia (1991). Analizie poddano akty prawne z poziomu ustaw, rozporządzeń Ministra Edukacji Narodowej oraz, uzupełniająco wobec aktów prawnych, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, regulujące zasady nauczania przedmiotu etyka oraz jego oceniania. Ważnym aspektem tych regulacji, ze względu na ich praktyczne konsekwencje, jest lokowanie etyki jako alternatywy dla przedmiotu religia. Przeanalizowane zostały również dane statystyczne, pozwalające w skali ogólnopolskiej ocenić (...) rozwój zainteresowania przedmiotem etyka – przyrost liczebności szkół, w których realizowany jest przedmiot etyka, w zależności od etapu kształcenia oraz rodzaju szkoły, a także przyrost etatów przeliczeniowych przypadających na nauczycieli etyki. Ten ostatni wzrost, choć od roku 2014 skokowy, jest mimo wszystko w liczbach bezwzględnych niewielki; etyka pozostaje nadal przedmiotem niszowym. Na przestrzeni lat można obserwować poprawę jej statusu i wzrost społecznego zapotrzebowania; niemniej, obecne definiowanie etyki jako przedmiotu fakultatywnego sprawia, że poziom uczestnictwa wciąż pozostaje niewielki. (shrink)

t. 1. Etyka ogólna -- t. 2, cz. 1-2 Etyka szczegółowa.

Przyjęcie perspektywy „widoku stąd” sprawia, że etyka nie jest traktowana jako kompletny zbiór gotowych odpowiedzi na problemy natury moralnej. Normy są ogólne i obiektywne, sytuacja decyzyjna podmiotu indywidualna i subiektywna. Decydujemy zawsze „tu i teraz” i „tacy a nie inni”. Perspektywa „widoku stąd” może być redukowana, ale nie da się od niej całkowicie uwolnić. Nie znaczy to jednak, że perspektywy subiektywnej nie da się pogodzić z obiektywną. Normy obiektywne pozostają punktem odniesienia dla subiektywnych decyzji, a kiedy jakiś element indywidualnego (...) (subiektywnego) kontekstu naszego działania udaje się nam zobiektywizować, zostaje włączony w „widok stąd”. (shrink)

Artykuł stanowi próbę syntetycznego spojrzenia na polityczną teorię troski. Porządkując sposoby rozumienia i opisywania tego nurtu filozofii polityki, autorka skupia się na prezentacji proponowanych w jego ramach definicji troski, uzasadnień jej moralnego obowiązku i wizji integracji troski ze sferą publiczną. Omawia także historyczny rozwój etyki troski oraz jej rolę w polityce.

Przedmiotem artykułu jest konceptualizacja problemu autentycznych i domniemanych deficytów teoretycznych doktryny etyki chrześcijańskiej, rozmaicie diagnozowanych na gruncie współczesnej chrześcijańskiej filozofii moralnej. Artykuł ten stanowi polemikę z próbą ujęcia tych deficytów, a także prób ich przekroczenia, sformułowaną przez Sebastiana Gałeckiego w jego książce Etyka chrześcijańska dla postchrześcijańskiej epoki (2020). Doceniając śmiałość podjętego zadania teoretycznego oraz istotność teoretyczną zaproponowanej przezeń koncepcji uspójnienia nurtów etycznych w ramach chrześcijaństwa, wskazuję na szereg uchybień w realizacji zaprojektowanych dociekań. Należy do nich m.in. okcydentalność perspektywy teoretycznej (...) obranej przez autora, problematyczność operacjonalizacji kategorii postchrześcijaństwa w diagnozie współczesnych przemian społecznych, pomijanie endemicznych wobec instytucji kościelnych przyczyn odchodzenia od chrześcijańskiego kanonu etycznego oraz wewnętrzna niespójność projektu integracji rozmaitych perspektyw teoretycznych chrześcijańskiej teologii moralnej. (shrink)

Tytułowe zagadnienie jest w artykule analizowane w przestrzeni współmyślenia z Sebastianem Gałeckim, autorem książki pt. Etyka chrześcijańska dla postchrześcijańskiej epoki. Pytanie o model etyki dla współczesnych czasów, określanych nie bez racji jako postchrześcijańskie, jest jednym z ważniejszych zagadnień współczesnych poszukiwań etycznych. Autor wspomnianej monografii chce zbudować taki model poprzez scalenie trzech, jego zdaniem pozostających w izolacji, tradycji etyki: teorii prawa naturalnego, teorii cnót i teorii sumienia, w ich współczesnej wykładni dokonanej przez J. Finnisa, A. MacIntyre’a i J.H. Newmana. Czy (...) taka droga jest optymalna z punktu widzenia zagadnienia postawionego w tytule artykułu? Wątpliwości i pytania postawione w wyniku lektury rozprawy Gałeckiego kreślą zręby odpowiedzi na to pytanie, rysując jednocześnie pozytywne drogi refleksji nad kształtem etyki w czasach późnej nowoczesności. (shrink)

The article discusses problems of image development in selected professional engineering communities, as expressed in their ethical codes. Specific codified norms are presented and their likely effects discussed on two levels: personal and social. The findings show, that not all of the codes of ethics solve the development problem identically, with the differences likely to cause some variability in be-havioural patterns among members of the professional societies. The analysis suggests the need for further research and analyses as well as the (...) standardization of codified solutions to this problem among professional engineering societies. (shrink)

The paper attempts to analyse the ethical duties of engineers contained in selected engineering codes of ethics and indicates a few problems arising in teaching professional engineering ethics in technical studies. The codes of ethics under analysis, both Polish and foreign (American), show similarities and differences. The author indicates the likely causes of these similarities and differences and suggests the need for further research on the development of ethical standards as well as their implementation, application and enforcement. The author discusses (...) teaching ethics based on his own experience and compares a few American textbooks used for engineering ethics teaching. The author indicates a lack of necessary teaching materials in Polish and the existence of no Polish forum for discussing ethical problems of engineering in Poland both in the areas of teaching and research. (shrink)

Feministyczna etyka troski, której głównymi twórczyniami są Carol Gilligan i Nel Noddings, to stanowisko pod wieloma względami przeciwstawne w stosunku do dominujących paradygmatów moralnych o charakterze racjonalno-uniwersalistycznym. Etyka troski proponuje partykularyzm moralny, zarówno w odniesieniu do międzyludzkich interakcji, jak i do moralnych dylematów – tak teoretycznych, jak i praktycznych. Etyka troski podkreśla, że ujmowanie dylematów jako skontekstualizowanych, nie zaś abstrakcyjnych, sprzyja wzbudzaniu postawy empatii, łagodzi ostrość sądów moralnych, a przede wszystkim pomaga w znajdowaniu realnych, możliwych do zastosowania (...) w praktyce rozwiązań. To właśnie może stanowić o jej przewadze w stosunku do stanowisk o charakterze uniwersalistycznym. (shrink)

The aim of the article is to describe the contribution of the ethics of care, understood as an element of the feminist theory and a philosophical and theoretical discourse, to ref‌lection on the state. Three care ethics proponents are the starting point of this article. Carol Gilligan analyses concepts particularly related to women’s moral development – the value of relations and care which is bound to these concepts. Martha Nussbaum’s political thought focuses on the need to revise the political concept (...) of the person and proposes the inclusion of care into the idea of a just state. Sibyl A. Schwarzenbach conceives civic friendship as a form of public care among equal citizens, which refers to mothers’ care for their children. Each of these authors considers the political model of the state based exclusively on justice to be insuf‌ficient. By introducing the concept of care, they show the importance of dependence and relations among people understood as biological beings. Here arguably lies the hope for developing a more extensive model of political thought than that which is merely based on justice understood as freedom among equals. The care ethics perspective takes account of both inequality (dependence) and relations. (shrink)

The primary goal of this monograph is to justify the possibility of building a hybrid theory of normative ethics which can combine ethical consequentialism, deontology and virtue ethics. The aim of the book is to demonstrate the possibility of constructing a synthetic theory from ethical traditions that are generally considered to be contradictory. In addition, I propose an outline of an original theory which tries to carry out such a synthesis. I call it Institutional Function Consequentialism. The justification for a (...) hybrid theory of normative ethics requires the resolution of certain meta-ethical issues. I discuss them in part 1.1. After a brief overview of my research aims I consider the answer to the following questions: “What kind of meta-ethical beliefs must we assume for normative ethics?” and "Why should we build ethical theories?". I also discuss the various forms of ethical scepticism, which should be rejected if we develop a hybrid theory of normative ethics. I also describe possible methods of justifying any ethical theory. At the end of part 1.1 I explain that the best method for justifying any ethical theory is the method of wide reflective equilibrium. In parts 1.2, 1.3 and 1.4 I analyse three main types of normative ethics which are considered to be competitive: consequentialism, deontology, and virtue ethics. Part 1.2 is about consequentialism and its difference between utilitarianism and teleological theories. I also present the main reasons for the popularity of consequentialism. In part 1.3 I define deontology, present its variations and show important benefits that motivate its continuous growth. In part 1.4 I discuss virtue ethics, which is often referred as the viable alternative to consequentialism and deontology. If we want to build any new ethical theory, first we should describe the problems of the old ones. For this reason, in chapter 2 I describe the most important arguments against ethical consequentialism, and in chapter 3 I explain the difficulties of deontology. Critical remarks on virtue ethics are considered in part 1.4. The last two chapters directly concern the main aim of the monograph. Because in chapter 3 I show that deontology suffers from a number of problems such as the paradox of deontology, in chapters 4 and 5 I present only consequentialist versions of hybrid theories. These versions try to avoid the common pleas of utilitarianism and combine the advantages of opponents to utilitarianism. I answer the question (4.1) "What is hybrid consequentialism?" and briefly describe (4.2) the most important examples of hybrid theories by others. I discuss the prerogatives without restrictions idea by Samuel Scheffler, rule consequentialism by Brad Hooker, Kantian consequentialism by Richard M. Hare, David Cummiskey and Derek Parfit and consequentializing procedure proposed by Douglas W. Portmore. In the last chapter I present a new hybrid version of consequentialism that I call Institutional Function Consequentialism. I start from the thesis (5.1) that traditional meta-ethics of analytic philosophy incorrectly defines the main field of its research. Rather than focusing on the philosophy of language and metaphysics it should try to answer one question: “What should morality and ethics be for?”. Therefore I introduce an original methodology for meta-ethics that I call the Functional Model of Analysis (FMA). It is a meta-ethical framework in which the fundamental questions concern the practical functions of normative domains such as morality and ethics and the most rational way of achieving them. FMA is meta-ethical project that (a) explains the persistence of fundamental ethical disagreement among experts, (b) sets the background for explaining or justifying the correct structure of the ethical theory, (c) gives the possibility to create a hybrid theory of normative ethics. In part 5.2 I formulate a generalized argument against various popular theories of normative ethics which states that most of the popular theories are too narrow and one-sided, causing permanent dispute between them. There are many distinct practical functions of morality that are usually based on different types of normative theories such as Aristotelian ethics, utilitarianism, contractarianism and contractualism. In order to remove these conflicts, the correct ethical theory should try to take into account all of these relevant features of moral life. Unfortunately, most ethical theories are mono-functional. This means that their supporters consciously or unconsciously (1) recognize or accept only one genuine practical function, (2) think that this one practical function overrides all other practical functions or (3) try to reduce all practical functions to the one that is chosen. In part 5.2 I present a description and justification of a new normative account that I call Hybrid Function Consequentialism. The formal scheme of this consequentialism can be summarized in the following way: we should act according to some important focal points P1…Pn with contents C1…Cn that are selected on the basis of considerations about which kind of P with C will bring the best realization of the best mix of normative functions F1...Fn. In the next part (5.2.2) I present the new way of “consequentializing” particular theories of normative ethics by applying the scheme of Hybrid Function Consequentialism. As an example of the use of this procedure, I formulate perfectionist virtue consequentialism, contractarian institution consequentialism, contractualist rule consequentialism and consequentialism of salvation. In part 5.3 I formulate an original theoretical concept that I call Institutional Function Consequentialism (IFC). It is a hybrid theory that is based on the previously described Functional Model of Analysis and a reflection on the role of institutions in modern developed societies. IFC claims that we should always act according to some rules, virtues, motives and intentions that constitute the homeostasis of normative institutions whose internalization by the overwhelming majority of each new generation has maximum expected value in terms of the best realization of the equilibrium of the most important practical functions of normative domains. Responsibility and sanctions related to wrongful actions should be dependent on the particular institution whose standards have been violated. IFC has several unique features which are described and justified in part 5.3. It is a form of hybrid consequentialism – it mixes features of consequentialism, deontology and virtue ethics. It does this on three different levels: justification, structure and content. The main focal point of the theory is not rules or virtues, but normative institutions. Values to be optimized in the framework of consequentialism are not "happiness", "well-being" or "preferences", but the fulfilment of normative functions. IFC is not limited to the field of ethics only, but it is a meta-normative account of justification for an entire social order which is comprised of a number of different institutions. It also assumes a specific, circular relationship between practical ethics (e.g. research on such important issues as civil disobedience, fair distribution of wealth, philosophy of punishment or autonomy of conscience), and the content of the general rules that may constitute the optimal homeostasis of institutions. It rejects the simplistic belief that moral thinking is based solely on deductive implications from general ethical principles or meta-ethical beliefs. (shrink)

W artykule w trojaki sposób dowodzę odrębności profesjonalnej etyki lekarskiej, mianowicie: 1. ukazując różnice pozycji normatywnej obowiązków w etyce profesjonalnej i ogólnej, 2. uzasadniając przynależność lekarskiej etyki profesjonalnej do modelu zapożyczenia jako typu etyki aplikacyjnej, 3. podając racje za profesjonalizmem historycznym jako etyką właściwą dla stanu lekarskiego. Odrębność profesjonalnej etyki lekarskiej stanowi ważny argument za jej umieszczeniem w planie edukacji etycznej studentów medycyny i lekarzy. W końcowej części pracy rekonstruuję rzeczywiste i postulowane relacje między etyką profesjonalną a profesjonalizmem, bioetyką akademicką (...) i bioetyką publiczną. Celem rekonstrukcji jest wskazanie optymalnego dla edukacji etycznej miejsca etyki profesjonalnej w systemie kształcenia etycznego profesjonalistów. (shrink)

The aim of this article is to present selected ethical issues in psychotherapy based on the most important Polish and foreign contributions to the area. In the article, the following issues will be taken into consideration: manipulation during psychotherapy, confidentiality and professional secrecy, the principle of the ideological neutrality of the therapist, ethical aspects of psychotherapy for children and adolescents, clinical supervision, and the relation between psychotherapy and law.

The stock exchange is regarded as one of the key institutions of market economy. Stockbrokers were a truly essential group of workers of the stock exchanges. It was on the level of their organization and professional ethics that depended the level of efficient functioning of this institution. The basic law regulations, orders and stock charters were traced in this paper as well as – essential for exchanges – different documents, which marked principles of stockbrokers’ activity. These principles were considered from (...) the point of view of the ethical norms establishing the contemporary ethics of economic life. My special attention was concentrated on these principles of stockbrokers’ activities which concern the way of their appointing, rights as well as duties. „Ethical aspects” of stockbrokers’ activity on the Polish stock-exchanges were traced for the period from acceptation, in 1921, the first in independent Poland Act of exchanges organization to the outbreak of World War II. Except stock exchanges which were formed during the Period of the Partitions of Poland (in Warsaw and Lodz), and which resumed their activities after World War I, the new ones were created when Poland had regained its independence. Stock exchanges – except the above-mentioned – were organized in Cracow, Poznan, Vilnius and in Lvov. In initial period of the second Republic of Poland acted six commodities exchanges too. The comparatively quick unification of exchange law by the government of independent Poland was the expression of understanding the importance which was fulfilled (not only) in economy by the institution of stock exchange. In turn, issuing separate regulations for stockbrokers was proof of high position held by this group in the structure of the basic organs of a stock exchange. (shrink)

Artykuł jest próbą ukazania etyki troski jako szczególnego i ciekawego przypadku ekologii społecznej i doktryny zrównoważonego rozwoju. Stawia sobie za cel również unaocznienie politycznego i ekologicznego wymiaru etyki troski. Rozpoczyna się prezentacją krótkiej historii stosunku do troski w zachodniej filozofii społecznej i źródeł kryzysu opieki. W części głównej, z perspektywy teorii Daniela Engstera, stara się odpowiedzieć na pytania: czym jest troska, dlaczego powinniśmy opiekować się innymi, jak powinniśmy dystrybuować obowiązki troski, jakie relacje zachodzą między troska a sprawiedliwością, co łączy etykę (...) troski z liberalizmem, libertarianizmem, socjalizmem, komunitaryzmem i teorią praw naturalnych.The article is an attempt to show care ethics as a particular and interesting case of social ecology and a sustainable development doctrine. It also tries to point the political and ecological aspects of care ethics. The article starts with a short history presentation of the attitude toward care in western social philosophy as the source of care crisis. The main part of the essay tries, from the perspective of Daniel Engster’s theory, to answer the following questions: What is care? Why should we take care of the others? How should care duties be distributed?, What are the relations between care and justice?, What do care ethics and liberalism, libertarianism, socialism, communitarianism and natural law theory have in common? (shrink)

Recently we have observed the high volatility and complexity of law and business transactions, as well as the assumption of prepared valuations and self-shaping principles in accounting. Greater independence in a changing environment increases the risk of unethical behaviour. There have been many cases of negative behaviour in accounting, known as a creative, aggressive or fraudulent accounting. Responsibility for bankruptcy and financial failures was pinned on accounting, which shattered the reputation of the accountants concerned. Professional requirements for accountants are high (...) and they have greatly increased, especially in the financial operations sector. However, it is expected that employees will also act ethically. Professionalism is associated in the same way with professional competence and ethical standards. The Code of Professional Ethics in Accounting introduces important ethical principles for accountants. It is worth noticing how the principles refer to human traits, virtues and considering whether to accept and obeying them as an act of conscience. Accountants are facing ethical dilemmas that affect their private life. (shrink)

The paper examines the moral choices of consumers from the perspective of virtue ethics. The paper starts with an outline of consumption ethics in the context of a critique of consumerism assuming a lack of consumer autonomy. I dispute the latter assumption, which leads me to consider the consumer as a moral agent and focus on the role that specific dispositions of character can play in consumer choices. The question of subjective or situational conditioning of consumer choices is answered by (...) acknowledging the basic freedom of decision, albeit limited, concerning not individual acts but the possibility of choosing the style of consumption. The next step is an attempt to build a model of consumer excellence. It is constituted by the virtues of prudence, activity, and environmental responsibility. In the last part of the paper, the structure of these virtues is analyzed and their in-depth interpretation offered. (shrink)

W ostatniej dekadzie można zaobserwować postępującą w naukach społecznych kodyfikację i instytucjonalizację etyki badań. Powstaje coraz więcej kodeksów etycznych, które standaryzują zasady etycznego prowadzenia badań oraz komisji etycznych kontrolujących projekty badawcze. Za kodyfikacją oraz instytucjonalizacją etyki naukowych badań społecznych stoi między innymi przekonanie, że kodeksy i komisje etyczne znacząco przyczynią się do etycznego postępowania badaczek i ochronią podmioty zaangażowane w badania, szczególnie ich uczestników, przed krzywdą. W artykule argumentuję, że to nie wystarczy, gdyż zarówno osoby prowadzące badania, jak i komisje (...) etyczne powinny kierować się w swoich decyzjach etycznych wyobraźnią moralną. (shrink)

The expansion of competition on financial services market forces to search for new ways of development. A bank-insurance cooperation, which is more and more popular in the world and in Poland, becomes an effective remedy to this problem and a factor which stimulates rivalry and competition. The final beneficent of this cooperation is a customer for whom a diverse market offer of financial services means creation of added value. The customer’s satisfaction with that kind of services is important to further (...) development of bank-insurance cooperation. The aim of this work is to estimate whether the services of an integrated bank-insurance offer and insurances with mortgage credits are friendly and useful, and also whether they assure comfort and safety or may cause risk. (shrink)