W artykule omówiono kontakty dwóch znaczących osobistości w Polsce przełomu XVI i XVII wieku – wojewody Mikołaja Zebrzydowskiego i jezuity ks. Piotra Skargi. Pierwsze ich spotkanie nastąpiło, gdy Zebrzydowski rozpoczynał swoją publiczną działalność, a ksiądz Skarga był już doświadczonym kapłanem i jezuitą. Zebrzydowski nosił się wówczas z zamiarem fundacji kolegium jezuickiego w rodowych dobrach w pobliżu Lublina. Kolejna znacząca współpraca związana była z powołanym do istnienia w Krakowie przez ks. Skargę Bractwem Miłosierdzia. Ksiądz Skarga bardzo pozytywnie oceniał postawę (...) i zaangażowanie Zebrzydowskiego w obydwa dzieła. Sytuacja uległa dość znaczącej zmianie, gdy Zebrzydowski, obrażony na Króla Zygmunta III Wazę, przeszedł do opozycji antykrólewskiej i stanął na czele rokoszu. Ksiądz Skarga dwukrotnie udał się do wojewody, aby odwieść go od tego nielegalnego działania. Poselstwa nie przyniosły pozytywnego rezultatu. Wzajemnie relacje obu osobistości uległy oziębieniu, choć można przypuszczać, że Zebrzydowski pod ich wpływem w końcu pogodził się z królem. Pewne relacje z jezuitami dalej podtrzymywał, ale już bez poprzedniego zaangażowania. (shrink)

„Filozofia w Instytucie Filozofii Akademii Ignatianum w Krakowie”.

We present a short account of the early history of the Center for Interdisciplinary Research in Cracow. These beginnings go back to the inter-war period when the tradition was established of close interactions between philosophers and scientists, especially physicists (Smoluchowski, Natanson). In the post-war period, under the communist regime, this tradition was continued at the Theological Institute (later the Pontifical Academy of Theology) in Cracow, erected by Cardinal Wojtyła, the then archbishop of Cracow, after the Theological Faculty had been removed (...) from the Jagiellonian University by the communists. The collaboration of the Cracow Center with the Catholic University of Lublin and with the Warsaw Academy of Theology is briefly described, and the style of philosophy in Cracow presented. (shrink)

W swojej ostatniej monografii Piotr Stanisław Mazur podejmuje problematykę metafizyki klasycznej, starając się ją zaktualizować, rozszerzyć, uwiarygodnić, zwłaszcza w odniesieniu do antropologii filozoficznej, która miałaby być budowana na jej podstawach. To zainteresowanie metafizyką, jako wiedzą o całości rzeczywistości, badanej w aspekcie istniejącego bytu, ma kilka swoich przyczyn. Do najważniejszych z nich należy współczesna krytyka metafizyki klasycznej oraz coraz częściej podnoszone kwestie dotyczące tego, jak rozumieć realność istnienia. W swojej najnowszej monografii Mazur podejmuje próbę obrony tomistycznej metafizyki przez wskazanie na jej (...) nowe, poznawcze możliwości związane z podstawami antropologii. Formułuje szereg pytań dotyczących istnienia człowieka, a konkretnie, na czym polega specyfika istnienia człowieka i co je charakteryzuje. (shrink)

Książka składa się z wprowadzenia do debaty zarówno w języku polskim jak i angielskim oraz 12 rozdziałów. Praca zawiera także noty o autorach oraz indeks. Autorami referatów są znawcy problematyki transhumanizmu, wywodzący się zarówno z renomowanych uczelni akademickich, jak i rozmaitych ośrodków badawczych. Publikacja jest nie tylko interesująca oraz inspirująca, ale też zmusza do pogłębionej refleksji nad naturą człowieka, jego istotą oraz wpływem technologii na jego życie, a także oceną etyczną tego wpływu. --------------------- Zgłoszono: 12/12/2021. Zrecenzowano: 09/01/2022. Zaakceptowano do publikacji: (...) 26/04/2022. (shrink)

Book review: Polska filozofia chrześcijańska XX wieku. Stanisław Kamiński, Kazimierz Marek Wolsza [Polish Christian Philosophy: Stanisław Kamiński and Kazimierz Marek Wolsza]. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, 2019, ss. 232.

Review of the book: Człowiek na granicy istnienia. Dyskusje o śmierci mózgowej i innych aspektach umierania, Grzegorz Hołub, Piotr Duchliński, Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2017.

Celem przeprowadzonych badań jest próba oceny sposobu funkcjonowania Uniwersytetu Trzeciego Wieku działającego na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie w latach 2019–2022 w kontekście wykorzystania w procesie kształcenia narzędzi cyfrowych. Na podstawie zebranych danych i przeprowadzonej analizy podjęto próbę uzyskania odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Jaka formuła została wówczas przyjęta, jeśli chodzi o sposób prowadzenia wykładów, organizowania uroczystości akademickich i innych wydarzeń naukowych oraz kulturalnych w okresie obowiązujących restrykcji sanitarnych spowodowanych pandemią SARS-CoV-2? Jaka była aktywność słuchaczy podczas zastosowania nowych metod i (...) technik kształcenia? Czy narzędzia cyfrowe, wdrożone wówczas w celu realizacji zadań, znalazły zastosowanie po zniesieniu obowiązkowych restrykcji sanitarnych? (shrink)

Celem artykułu jest przedstawienie działalności publicznej marszałka wielkiego koronnego i starosty krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego w czasie toczących się latem 1596 r. w Krakowie międzynarodowych pertraktacji w sprawie zawarcia pod egidą papiestwa antytureckiej Ligi Świętej. Do odtworzenia tego aspektu autor wykorzystał głównie rękopiśmienne materiały źródłowe pochodzące z archiwów rzymskich oraz źródła drukowane i odnośną literaturę przedmiotu. Mikołaj Zebrzydowski pojawił się w Krakowie 10 lipca 1596 r. w momencie, gdy już od prawie miesiąca przebywał w nim legat papieski, kardynał Enrico (...) Caetani, który miał przewodniczyć wspomnianym obradom. Zebrzydowski wielokrotnie spotykał się z kardynałem zarówno na oficjalnych obradach, jak również na stopie prywatnej. Kardynał informował o tych kontaktach Sekretariat Stanu, donosząc, iż Zebrzydowski jest jednym z tych polskich dostojników, który otwarcie pragnie wspierać inicjatywę Stolicy Apostolskiej. Jak się jednak wydaje, Mikołaj Zebrzydowski jako bliski współpracownik kanclerza Jana Zamoyskiego realistycznie oceniał te szanse, dostrzegając zagrożenie dla polityki papieskiej w twardym i nieprzychylnym Polsce stanowisku Habsburgów. (shrink)

Poniższe opracowanie obejmuje zasadniczo wiek XX. Nawiązuje jednak do pewnych dokumentów i faktów z XIX w., które miały znaczny wpływ na kształt filozofii jezuitów w XX w. Chodzi zwłaszcza o nową wersję dawnej Ratio studiorum z 1832 r. oraz o encyklikę Aeterni Patris z 1879 r. Badając dzieje filozofii jezuitów w Polsce, można wyróżnić: 1) filozofia związana z nauczaniem, głównie w Wydziale Filozoficznym Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, oraz 2) filozofia pozaszkolna, a więc nie związana ścisłej z nauczaniem.

Poniższe opracowanie obejmuje zasadniczo wiek XX. Nawiązuje jednak do pewnych dokumentów i faktów z XIX w., które miały znaczny wpływ na kształt filozofii jezuitów w XX w. Chodzi zwłaszcza o nową wersję dawnej Ratio studiorum z 1832 r. oraz o encyklikę Aeterni Patris z 1879 r. Badając dzieje filozofii jezuitów w Polsce, można wyróżnić: 1) filozofia związana z nauczaniem, głównie w Wydziale Filozoficznym Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, oraz 2) filozofia pozaszkolna, a więc nie związana ścisłej z nauczaniem.

W artykule podjęto próbę analizy sposobu uprawiania filozofii przyrody przez Tadeusza Stanisława Wojciechowskiego (1917-2000), profesora filozofii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Artykuł składa się ze wstępu, części biograficznej, rozdziału poświęconego analizie sposobu uprawiania filozofii przyrody przez T. Wojciechowskiego, a także próby podsumowania i oceny stanowiska krakowskiego uczonego.Wstępne analizy wskazują, że sposób uprawiania filozofii przyrody przez T. Wojciechowskiego był oryginalny, szczególnie gdy weźmie się pod uwagę kontekst historyczny. Koncepcja krakowskiego filozofa sytuuje się między tradycyjnymi rozwiązaniami neoscholastycznymi a próbą wyjścia (...) poza klasyczne rozwiązania w kwestiach metodologicznych na gruncie filozofii przyrody. (shrink)

In the Transcendental Aesthetic (TA), Kant is typically held to make negative assertations about “things in themselves,” namely that they are not spatial or temporal. These negative assertions stand behind the “neglected alternative” problem for Kant’s transcendental idealism. According to this problem, Kant may be entitled to assert that spatio-temporality is a subjective element of our cognition, but he cannot rule out that it may also be a feature of the objective world. In this paper, I show in a new (...) way how Kant’s view (focusing on his conclusions about space) is not subject to this objection, by showing that he does not make the denial about mind-independent reality that he is typically held to make. The argument develops consequences of a new reading of Kant’s expression “an sich selbst” (‘in itself’; ‘in themselves’). I argue that “an sich selbst” or “per se” has a special, judgment-level role, so that this expression does not form new noun-terms adjectivally. It follows that the conceptual unit of Kant’s “Conclusions” in the TA is simply “things” (Dinge), since “things in themselves” is not a nominal expression; Kant adopts the Wolffian ontological use of “thing” as the basic kind-term for any existent. The arguments that things per se are not in space are arguments that space cannot be a necessary property or relations of things as a kind. I show that this does not involve the positive claim about mind-independent reality that inspires the neglected alternative objection. (shrink)

Artykuł jest szkicem odpowiedzi na pytanie: dlaczego etyka Tadeusza Kotarbińskiego, będąc w istocie typem do brze znanej filozofom etyki autonomicznej, a normatywnie bliska ideom chrześcijańskiego miłosierdzia, stała się popularna i żywo dyskutowana w Polsce drugiej połowy XX wieku. Autor omawia ówczesne dyskusje, wskazując na powody zainteresowania stanowiskiem etycznym Kotarbińskiego w kręgu polskich myślicieli chrześcijańskich. Jego źródeł upatruje w reakcji na program uniezależnienia postaw etycznych od sporów światopoglądowych. Jednocześnie zwraca uwagę, że w kręgu szkoły lwowsko–warszawskiej i jej wpływów etyka Kotarbińskiego (...) miała poparcie, ale i spotkała się z krytyką. Zastrzeżenia epistemologiczne wobec niej wysuwała Maria Ossowska. Po stronie Kotarbińskiego opowiedział się Tadeusz Czeżowski, występujący z bardziej precyzyjnie sformułowaną ideą etyki empirycznej, wykazując z czasem, że jest to etyka typu aksjomatyczno–dedukcyjnego, a nie indukcyjnego. Akceptując intuicjonizm jako epistemologiczny fundament etyki, do normatywnych idei Kotarbińskiego nawiązywali w sposób twórczy również Ija Lazari–Pawłowska i Marian Przełęcki. Autor przekonuje, że nie jest bezzasadnym przypuszczenie, że program uniwersalnej etyki, niezależnej od sporów światopoglądowych i religijnych, wpłynął także na Marka Fritzhanda interpretację etyki w marksizmie oraz korespondował z tendencjami do budowania etyki dialogu i odpowiedzialności w polskich dyskusjach etycznych w czasach dominacji etyki światopoglądowej. (shrink)

Głównym celem artykułu jest analiza fenomenu sekularyzacji w pismach Rainera Marii Rilkego i Gianniego Vattima oraz prezentacja etyki miłosierdzia, zbudowanej na fundamencie religii w wersji słabej, pozbawionej wymiaru nadnaturalnego. Wielu naukowców przyznaje, że w ostatnich latach nastąpiło załamanie paradygmatu sekularyzacji. Okazało się, że nowoczesność i współczesna rewolucja technologiczna nie muszą koniecznie prowadzić do nieuchronnej śmierci religii. Coraz częściej mówi się dzisiaj o desekularyzacji i powrocie religii w zmienionej formie. Najgłębsze znaczenie sekularyzacji dotyczy nie tyle słabnącej obecności religii w domenie (...) publicznej, ile reinterpretacji prawd i symboli religijnych oraz narodzin nowej formy religii o charakterze immanentnym i czystohumanistycznym. Bardzo złożony fenomen sekularyzacji i desekularyzacji wymaga obecnie szeroko zakrojonych badań interdyscyplinarnych. (shrink)

While the idea of philosophy as conceptual analysis has attracted many adherents and undergone a number of variations, in general it suffers from an authority problem with two dimensions. First, it is unclear why the analysis of a concept should have objective authority: why explicating what we mean should express how things are. Second, conceptual analysis seems to lack intersubjective authority: why philosophical analysis should apply to more than a parochial group of individuals. I argue that Hegel’s conception of social (...) ontology, focused on his concept of “ethical life” (Sittlichkeit), helps to explain how concepts (and their explication) have both objective and intersubjective authority in the social domain. Hegel claims that modern institutions are the product of self-conscious purposes, so that they are conceptually constituted. Concepts do not just represent these objects and so depend on a contingent relation to them. As many contemporary social ontologists agree, this means that our concepts of these institutions are uniquely epistemically “transparent.” They have objective authority. Concepts have intersubjective authority in the modern world as well, according to Hegel. However, I show that this feature of Hegel’s account does not rely on the solution to a philosophical problem. Rather, since the concepts of modern ethical life are “essentially contested,” their content depends on the practical and political agreement of modern subjects. This means that concepts can only have objective authority if some prior intersubjective agreement has been reached. The role of philosophy as conceptual analysis is thus importantly dependent on political developments. (shrink)

Asperó and Schindler have completely solved the Axiom [Formula: see text] vs. [Formula: see text] problem. They have proved that if [Formula: see text] holds then Axiom [Formula: see text] holds, with no additional assumptions. The key question now concerns the relationship between [Formula: see text] and Axiom [Formula: see text]. This is because the foundational issues raised by the problem of Axiom [Formula: see text] vs. [Formula: see text] arguably persist in the problem of Axiom [Formula: see text] vs. (...) [Formula: see text]. The first of our two main theorems is that Axiom [Formula: see text] is equivalent to Axiom [Formula: see text], and as a corollary we show that Axiom [Formula: see text] fails in all the known models of [Formula: see text]. This suggests that [Formula: see text] actually refutes Axiom [Formula: see text]. Our second main theorem is that the [Formula: see text] Conjecture holds assuming [Formula: see text]. This is the strongest partial result known on this conjecture which is one of the central open problems of [Formula: see text]-theory and [Formula: see text]-logic. These results identify a fundamental asymmetry between the Continuum Hypothesis and any axiom which is both [Formula: see text]-expressible and which implies [Formula: see text], on the basis of generic absoluteness for the simplest of the nontrivial sentences of Third-Order Number Theory. These are the [Formula: see text]-sentences with no parameters. Such sentences are those which simply assert the existence of a set [Formula: see text] for which some property involving only quantification over [Formula: see text] holds. (shrink)

Inleidend studieboek op universitair niveau over de Nederlandse rechtswetenschap.

De Interpretatione is among Aristotle's most influential and widely read writings; C. W. A. Whitaker presents the first systematic study of this work, and offers a radical new view of its aims, its structure, and its place in Aristotle's system. He shows that De Interpretatione is not a disjointed essay on ill-connected subjects, as traditionally thought, but a highly organized and systematic treatise on logic, argument, and dialectic.

This masterful work on Kant's Religion within the Boundaries of Mere Reason explores Kant's treatment of the Idea of God, his views concerning evil, and the moral grounds for faith in God. Kant and Religion works to deepen our understanding of religion's place and meaning within the history of human culture, touching on Kant's philosophical stance regarding theoretical, moral, political, and religious matters. Wood's breadth of knowledge of Kant's corpus, philosophical sharpness, and depth of reflection sheds light not only on (...) Kant, but also on the fate of religion and its relation to philosophy in the modern world. (shrink)