Bu çalışma Yeni Platonculuğun kurucu metni olan Enneadlar’ı merkeze alarak Plotinus’un ahlâk, erdemler ve adalet konusundaki düşüncesini ortaya koymayı hedeflemektedir. Bunu gerçekleştirmek için Enneadlar’ın I, 2, 19. bölümü tüm detaylarıyla ele alınacaktır. Elbette modern ve çağdaş dönemde bu konu etrafında gelişen literatür de göz ardı edilmeyecektir. Plotinus’un erdem tasavvurunun Platon ve Aristoteles’ten daha farklı bir yere evirildiği, Plotinus öncesindeki ahlâk anlayışının ve erdemler sistematiğinin daha realist bir yerde konumlandığı, onun görüşünün ise “Tanrı’yla benzeme” ideali etrafında şekillenen yarı mistik bir (...) felsefî ahlâk tasavvuruna dönüştüğü öne sürülecektir. Ayrıca erdemlerin yüce ve bayağı âlemde hikmet, şeceaat, adalet gibi eş adlı isimlerle adlandırılmasına karşın yüce âlemde Ruhun erdemlerle özdeş olduğu, bayağı âlemde bedenle birlikte bulunan nefsin ise erdemleri arınma yoluyla edinerek tanrıya benzemeye çalışması gerektiği sonucuna ulaşılacaktır. Sonuç olarak Plotinus’un, Platon’dan Descartes’e kadarki süreçte neredeyse iki ana metafizik öğretiden birinin sahibi oluşu ve etki gücü bakımından Aristotelesçiliğin karşısına esaslı farklılıklarla birlikte Platonculuk görünümünde konumlanışı sadece metafizik öğretide değil ahlâk felsefenin temel kavramları ve kavrayışında da bir dönüşüm oluşturmuştur. Birey/fert merkezli bu kavrayış, ahlâki dönüşümü başlangıç düzeyinde siyasi erdemlerin de katkısını yadsımadan ama kişinin kendine yönelmesi ve nefsinin bedensel kavrayış biçimleri ve dil başta olmak üzere tüm sınırları geride bırakıp arınma idealine ulaşmayı hedefleyerek kendisinden önceki perspektiflerden farklılaşmış ve kendisinden sonraki pek çok felsefî, dîni ve mistik ekole öncülük etmiş bir insan tasavvuru sunmuştur. Plotinus’un felsefesinin bütünü dikkate alındığında bu içe dönüşün, dış dünyayı yok saymak anlamına gelmediği, dış dünyadaki belirlenmiş ölçülere göre erdem sahibi olmanın yetersiz görüldüğü bu nedenle bu aşamadan sonra içe dönerek arınmak gerektiği fikrinin savunulduğu öne sürülmüştür. (shrink)

Adalet konusu hem klasik hem modern dönemde ahlak (tasavvuf) ve siyasetin temel konularından biri olmuştur. Özellikle ahlak (tasavvuf) ve siyaset alanları, adalet kavramı olmadan düşünülemez. Adalet kavramı genellikle siyasetle ilişkilendirilse de tasavvuf geleneğinde de önemli bir yer tutar. Bu noktada tasavvuf-adalet ilişkisi üzerinde çok az bir araştırma yapılması dikkat çekmektedir. Bunun sebebinin genellikle mutasavvıfların siyasetle ilgili çoğu zaman olumsuz görüş belirtmeleri ve siyasilerle ilişkiler konusunda çekimser davranmaları olduğu düşünülebilir. Tasavvufun adaletle ilişkisi üzerine daha fazla araştırma yapılması ve bu konunun derinlemesine (...) incelenmesi önemlidir. Bu sayede, tasavvufun adalet kavramına ve uygulamalarına dair daha kapsamlı bir anlayış geliştirilebilir. Nitekim bu çalışma söz konusu gaye doğrultusunda yapılmıştır. Çalışmada yöntem olarak özellikle tasavvuf ilminin teorisyeni kabul edilen mutasavvıfların adalet hakkındaki görüşleri araştırılmıştır. Bu doğrultuda Hâris b. Esed Muhâsibî (öl. 243/857), Sehl b. Abdullah Tüsterî (öl. 283/896), Muhammed b. İbrahim Kelâbâzî (öl. 380/990), Ebû Tâlib el-Mekkî (öl. 386/996), Ebû Nuaym el-İsfehânî (öl. 430/1038), Abdülkerîm b. Hevâzin Kuşeyrî (öl. 465/1072), Muhammed b. Gazzâlî (öl. 505/1111), Muhyiddîn İbnü’l-Arabî (öl. 638/1240), Mevlânâ Celâledddîn-i Rûmî (öl. 672/1273) gibi önemli mutasavvıfların görüşlerine yer verilmiştir. Sonuç olarak söz konusu mutasavvıfların adalet anlayışında sadece dışsal hukuk sistemlerine odaklanmak yerine, içsel denge merhamet, teslimiyet ve toplumsal adalet gibi derin ve kapsamlı prensiplerin olduğu görülmüştür. (shrink)

Mu‘tezilî kelâmcıların ortaya attıkları ahlâk nazariyesi Ortaçağ İslâm dünyasında önemli bir yer işgal eder. Bundan dolayı, bu makale bilgi-değer münasebeti sorununa ayrılmıştır. Eş‘arî kelâmcıların aksine, Mu‘tezilîler, bilgi-değer münasebetinden yola çıkmak suretiyle, din gönderilsin ya da gönderilmesin, iyi, kötü ve zorunlu gibi bazı objektif değer terimlerinin akıl kanalıyla bilinebilirliği tezini öne sürmüşlerdir. Mu‘tezilîler, ahlâkî değerler alanında nesnelciliği savunurlar, ancak onların savunduğu ve zorunluluğunu bütünüyle Tanrı’dan alan bu türden bir nesnelcilik anlayışını, deyim yerindeyse, “ilâhî nesnelcilik” diye nitelendirmek mümkündür. Onlarca, değerler daha başlangıçta (...) hem nesneler âlemine hem de insan anlığına sadece Tanrı tarafından yerleştirilmiştir. Mu‘tezilîlere göre, hem akıl hem de nakil iyi ve kötü gibi değer kavramlarını bilme hususunda iki asıl kaynaktır. İşte bu nedenledir ki, Mu‘tezilîlerin savunduğu akıl “kısmî akılcılık”olarak kabul edilebilir. Sonuç itibariyle, Mu‘tezilîlerin ahlâk sisteminde, insanoğlu daha başlangıçta onu yaratırken Tanrı’nın kendisine bahşetmiş olduğu yetkin aklını kullanmak suretiyle erdemli ve ahlâki bir yaşam tarzı sürdürebilir. (shrink)

İyi bir yaşamın nasıl mümkün olabileceğinin erdemle açıklanması, erdemin insan yaşamındaki önemini göstermektedir. Dolayısıyla insan fenomenlerini konu alan felsefede geniş bir yer tutan erdem kavramı özellikle etik alanında önemli bir araştırma konusudur. Etiğin tarihi geçmişinde, etik sorunlara kararmayan bir ışık tutmuş olan Kant’ın etik görüşüne genel olarak bakıldığında, erdem kavramının pek ön planda olmadığı görülmektedir. Bununla birlikte, Kant’ın erdem ile ilgili söyledikleri, erdemin ahlak yasasından daha az önemli olmadığını göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, Kant’ın erdem temelli bir etik kurmadığı için klasik (...) bir erdem etikçisi olmadığı veya etiğinde erdemin yerini ve önemini göstererek bir erdem etikçisi olduğu tartışmasının pek de anlamlı olmadığını göstermektir. Çünkü bu tartışma, Kant etiğini bir yere taşımaz. Bu amaç doğrultusunda, Kant’ı, bir erdem etikçisi olduğu ya da olmadığı tartışmasına sokarak kategorize etmeden, Kant etiğinde erdemin yeri ve önemini ortaya koymak amacıyla, Ahlak Metafiziği adlı eserinin _Erdem Öğretisi_ bölümünde yapılan erdem tanımlamaları ve açıklamaları ile “en yüksek iyi” (_summum bonum_) kavramı ve erdem ödevleri ele alınacaktır. (shrink)

Bireyciliğe ve rasyonel egoizme dayalı objektivizm felsefesi ile Ayn Rand, bugün bile tartışmalı bir filozoftur. Ayn Rand her tür kolektivist ahlaka karşı çıkar ve temele toplumun faydası yerine bireyin kişisel faydasını yerleştirir. Ona göre her insan kendi mutluluğundan sorumludur ve bireyin amacı kişisel fayda maksimizasyonunu sağlamak olmalıdır. Rand, “Yemin ederim ki ne bir başkası için yaşayacağım ne de bir başkasının benim için yaşamasını isteyeceğim” sözü ile fedakarlığın zannedildiği gibi erdemli olmadığını, aksine bir ahlaksızlık olduğunu ve iyi yaşama arzusunda olan insanın (...) ondan kaçınması gerektiğini vurgular. Ayn Rand, en başta merkeze Tanrı’yı ya da toplumu koyan ahlak anlayışları olmak üzere tüm etikleri keyfi olarak niteler. Ona göre kurucusu olduğu objektivist etik ise, isminden de anlaşılacağı üzere objektiftir ve aklın bir ürünü olmaktan çok, aklın gerçekliği keşfidir. Bu nedenle Rand’ın ahlak felsefesi insanların keyfiyetine ve kaprislerine değil, objektif gerçekliğe dayalıdır. O, doğa kanunları kadar kesin ve gerçektir. Bu makalede Ayn Rand’ın bu iddiası sorgulanmış, onun ahlak felsefesinin de keyfi öğelere yer verip vermediği incelenmiştir. Bunun adına, önce Ayn Rand’ın objektivizminin ne olduğu kısaca anlatılmıştır. Ardından kendisinin kurucusu olduğu bu ahlak felsefesinin temelinin ne olduğu ve bağlayıcılık problemine makul bir yanıt verip veremediği incelenmiştir. Bunun için, sadece makalelerinden değil, felsefesini kapsamlı bir şekilde anlattığı romanlarından da alıntılar yapılmıştır. (shrink)

Yirminci yüzyılın son çeyreğinde modern dönem toplum sözleşmeci geleneği yeniden canlandıran John Rawls, hak kavramını iyi kavramına öncelikli kıldığı ahlak teorisinde adil ve iyi düzenlenmiş bir toplumun nasıl yaratılacağı yönünde teorik bir açılım yapmıştır. Bireyi kendine has bir şekilde ahlaki, eşit ve rasyonel özne olarak kodlayan Rawls, bu bireyden yola çıkarak teorik öncüllerini oluşturmuş ve geliştirdiği teori aracılığıyla özgürlük ve eşitlik nosyonlarını uzlaştırma çabasına girmiştir. Rawlsın bu çabasına yönelik literatürde yer alan tartışmalar; ya Rawlsın adalet ilkelerinin birbirini çürüttüğü ya da (...) bu ilkelerin birbirine diyalektik olarak zorunlu bir bağlılık arz ettiği yönündeki argümanlardan oluşmaktadır. Bu makalede ise; sorunun Hakkaniyet Olarak Adalet İlkeleri’nin birbiriyle çelişip çelişmediği veya birbirini zorunlu olarak tamamlayıp tamamlamadığı olmadığı özellikle tartışılarak, bu ilkeleri uygulayacak olan Rawlsçı Mülk Sahipliği Demokrasisi Modelinde bile özgürlük ve eşitliğin Rawslın beklentisi doğrultusunda toplumsal boyutta yaşanamayacağı yönünde argümanlar öne sürülmüştür. (shrink)

Erdem üzerine çözümleme yapmanın temel bir gereği, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin hızla yükseldiği günümüzde varlığı iyiden iyiye gözlemlenen ahlaktan kopuk bir yaşantı içinde oluşun rahatlıkla duyumsanır hale gelmesidir. Erdeme ilişkin bir çözümleme, ister alanlararası genişleme ister kavram zenginliği üzerinden yapılmış olsun, erdemin, ahlaki yaşantıda, duyarlılık gösterilmesi gereken temel bir kavram olduğuna işaret eder. Bu durum, kendini, Mevlana’nın erdeme ilişkin yaptığı çözümlemelerde oldukça güçlü bir biçimde duyumsatır. Bizim bu yazıda öncelediğimiz temel bir hedef, Mevlana’nın görüşleri ışığında, alanlararası genişleme üzerinden yapılacak bir (...) erdem çözümlemesinin ahlakı yaşantıyı duyarlı hale getirmeye sağlayacağı katkıdır. (shrink)

Bir şey, Tanrı onu emrettiği için mi iyidir ya da kötüdür? sorusunu merkeze alarak oluşturulan ve yakın dönem içerisinde gerek din felsefesi ve gerekse ahlak felsefesi içerisinde tartışılan konulardan biriside “İlahi Buyruk Teorisi”dir. Bu teori kısaca, ahlaki değerlerin kaynağının, Tanrı’nın buyruklarında, yani onun emir ve yasaklarında belirlendiğini açıklamaya çalışmaktadır. Eylemlerimizin iyi ya da kötü olarak nitelendirilmesinin Tanrı’nın buyruklarıyla mı, yoksa onların Tanrı’dan bağımsız, yani, kendi doğalarından mı kaynaklandığı tartışması, ilk olarak ahlak felsefesi içerisinde Platon’un “Euthyphro” diyaloğunda kendisine yer bulmuştur. (...) Bununla beraber Hristiyan teolojisi içerisinde Aziz Augustinus, Duns Scotus ve Thomas Aquinas isimler; İslam düşüncesi içerisinde ise, “Hüsün ve Kubuh” meselesi adı altında Mu’tezile, Eş’ariyye ve Matüridiyye gibi ekoller konuya dair yaklaşımlarını ortaya koymaya çalışmıştır. Son olarak daha yakın dönemde din felsefesi içerisinde Philip L. Quinn, Robert M. Adams ve Janine Marie Idziak gibi birçok isim bu teoriye yönelik kapsamlı çalışmalar ve argümanlar geliştirmiştir. (shrink)

Hüseyin Atay’ın akademik çabasının merkezinde, insanı, içine doğduğu geleneğin tahakkümüne karşı akıl ve Kur’an’a dayanarak özgürleştirme ve özgünleştirme amacı bulunmaktadır. Onun temel motivasyonunu, Müslümanların içinde bulunduğu mevcut durumdan rahatsız olması ve bu duruma bir çözüm üretme amacı oluşturmaktadır. O, bu çabasıyla mevcut Müslüman düşünce geleneğinin hak ve hakikat zeminine dayanıp dayanmadığını tahkik ve tespit etmeyi hedeflemektedir. Söz konusu tahkik sürecinin metodolojisini din ile kültür ayrımı oluşturmaktadır. Bu bağlamda Atay’ın halkın, ulemanın ve Kur’an’ın dini şeklinde yaptığı tasnif, geleneksel din anlayışları içerisinde (...) meşrulaşan yanlışların tespiti ve ayıklanmasına imkân sağlayacak niteliktedir. Ona göre Kur’an, akla, ilme, fıtrata, yaşamın farklı boyutlarında insanın karşılaşabileceği problemlere çözüm sunan bir din getirmektedir. Bu yapısıyla Kur’an, insanlara akıl ve fıtrat temelinde iradi davranışlarını şekillendirmesi için doğru-yanlış, maruf-münker, sevap-günah kavramları ile belirlenmiş bir ahlak önerisinde bulunmaktadır. Akıl ile din arasında tam bir mutabakat olduğunu kabul eden Atay’ın din anlayışının sacayağını bilgi, iman ve ahlak oluşturmaktadır. Ona göre İslam’ın getirdiği tüm iyilikler ve güzellikler din, dil, renk, etnik köken, coğrafya farkı gözetmeksizin herkesi kuşatacak şekilde adalet ve hakkaniyete, hukuk ve ilkeye göre davranmayı gerektirmektedir. Kur’an’ın amacının, insan ve onun mutluluğu olduğunu belirten Atay, insanın kendini gerçekleştirmesi ve mutluluğu elde etmesinin iki boyutu olduğunu belirtmektedir. Bu boyutlardan ilki, birey olarak insanın yetkinleşmesi; ikincisi ise toplum içinde hem cinsleri ile olan ilişkisinde adalet temelinde kendi varlığını gerçekleştirebilmesidir. Atay, birey olarak insanın yetkinleşmesini, kendi varlığını borçlu olduğu yaratıcıyı bilmesi, tanıması, O’nun dışında hiçbir varlık önünde eğilmemesi ve kendisini özgür kılan Allah’ın verdiği onuru korumasına bağlamaktadır. Toplumsal boyutta insanın yetkinleşmesinin ise yaşamsal fonksiyonlarını gerçekleştirmek ve ihtiyaçlarını gidermek amacıyla insanın hem cinsleriyle ve doğayla kurduğu ilişkide adalet ilkesine uygun davranmasıyla mümkün olacağını belirtmektedir. Bu çalışma Hüseyin Atay’ın, Kur’anî ilkelerden hareketle “İslam” kelimesi üzerine bina ettiği ahlak anlayışını irdelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede, Atay’ın bireysel ve toplumsal boyutuyla ahlaki özne olan insanın yapıp etmelerine yön veren, ahlakın kesişim noktasını oluşturan bilgi ve iman arasındaki ilişkiye dair görüşleri, Kur’an’da insan doğasına uygun bir formda sunulan ahlakî kök değerler çerçevesinde ele alınmıştır. (shrink)

Ahlak ve müzik, tarih boyunca, insanlığın ortak bilinci tarafından bir araya getirilen insan faaliyetinin iki farklı alanıdır. Müzik aracığıyla insanın ruhsal durumunu etkilemeye yönelik sihirsel ve dinsel ritüeller buna örnektir. Ancak sadece Antik Yunanistan'da bu iki kavram birleştirilmiş, bir teoriye dönüşmüş ve bu teori felsefi bir doktrin olarak değerlendirilmiştir. Bu teorinin adı Ethos'tur. Bu kelime Yunanca Hqo? kelimesinden üretilmiş ve Etik kavramına hayat vermiştir.Antik Yunan filozofları Ethos teorisi çerçevesinde, armoni, ritim, mod, çalgı gibi müzik kategorilerini detaylı bir şekilde incelemişlerdir. (...) Bu müzik araçlarının, insanın ahlakına edebileceği etkiye yönelik değerlendirmelerinin sonucunda onların kullanımıyla ilgili önemli neticelere ulaşmışlardır. Ethos teorisinin önemli kısımlarından birisi olan müzik eğitimi; müziği, insanın ahlaki terbiyesinin en önemli aracı olarak değerlendirmektedir.Bu çalışmada Antik Yunan felsefesinde Ethos kavramı ve teorisinin tarihçesi aydınlatılmakta ve devlet, birey, eğitim ve müzik gibi kavramların etkileşimi araştırılmaktadır. Ayrıca bu çalışmada, müziğin etik ve eğitici cephesi detaylı bir şekilde aydınlatılmaktadır. (shrink)

Robert M. Adams (1979, 1987a, 1987b) defends a modified variant of the divine command theory (hereafter MDCT) to the effect that he proposes a moral argument for God’s existence driven in the form of practical reasoning with respect to rational moral agents’ beliefs in the adequacy of MDCT. For Adams, one’s commitment to MDCT as the most adequate theory legitimately provides her a practical reason for why she ought to believe in God’s existence which MDCT implies. In this paper, I (...) criticize the viability of Adams’ moral argument considering its argumentative structure and strategy. Adams’ strategy behind his moral argument, i.e. mediating theistic beliefs with deontic ones, seeks out a non-decisive medium that might be used to ubiquitously generate equally plausible arguments for/against God’s existence based on distinct sorts of allegedly adequate theories of some subject matter. Thus, his argument does not seem to distinctively ground God’s existence in comparison with a myriad of practical arguments which might follow the same argumentative strategy on the same practical grounds. More significantly, there seems to be coherent no way for Adams to disambiguate his argument on theoretical grounds. (shrink)

Ahlak, 21.yüzyıl insanının dikkate alması gereken temel bir varlık alanıdır. Bu alan içinde, bireysel ve toplumsal yaşamı yönlendiren erdem ve erdemsizlik tartışması önemli bir yer tutar. Bu makalede, Mevlana’nın görüşlerine özel atıfla, bir erdemsizlik örneği olarak vefasızlık üzerinde durulmaktadır.

Güvenilirci (reliabilist) bilgi teorisi, çağdaş epistemik gerekçelendirme kuramları içerisinde, dışsalcı (externalist) kuramın bir türü olarak kendisine yer bulmaktadır. Kısaca, bir inancı gerekçelendiren şeyin o inancın oluşturulduğu sürecin güvenilirliği olduğunu öne süren bu yaklaşım, bu bilişsel süreçleri özne dışı unsurlara bağladığı içinde dışsalcı bir pozisyonda yer almaktadır. Bu bilgi teorisinin tam karşı konumunda yer alan içselci (internalist) bilgi teorisi ise, özne merkezli bir yaklaşımla, doğru inancı gerekçelendirecek yöntemin, kişinin kendi zihinsel yapısından yola çıkarak, belli kognitif süreçler sonucunda ulaşılabileceğini öne (...) sürmektedir. Epistemik gerekçelendirme kuramları içerisinde birçok tartışmada kendisine yer bulan bu iki bilgi teorisi, kendi içerisinde de birçok farklı kurama kapı aralamıştır. Burada içselci bilgi teorisinden ortaya çıkan erişim içselciliği, farkındalık içselciliği gibi kuramları ve dışsalcı bilgi teorisinden ortaya çıkan süreç güvenilirciliği, gösterge güvenilirciliği ve erdem güvenilirciliği gibi farklı türden kuramları örnek olarak verebiliriz. Öte yandan çağdaş epistemolojideki bu tartışmalar, dini epistemoloji içerisinde de kendisine yer bulmuştur. Özellikle Alvin Plantinga, kendi dini epistemolojisi içerisinde dışsalcı bir tutum sergilemiş ve son dönem çalışmaları içerisinde de güvenilirci bir anlayışla Tanrı inancının epistemik mahiyetini ortaya koymaya çalışmıştır. Bu makalede öncelikle dışsalclık ve onun bir türü olan güvenilirci bilgi anlayışını ve bu kuramlara getirilen eleştirileri ele almaya çalışacağız, daha sonra A. Plantinga’nın son dönem dini epistemolojisinin de yönünü belirleyen güvence (warrant) kavramını açıklayıp, bu kavramın bütün teist dinlere uygulanabilirliğini sorgulayacağız. (shrink)

Marx’ın yapıtlarında ahlaki bir kaygı taşıdığı ve bu doğrultuda bir etik teorisine sahip olduğu düşüncesi günümüzde tartışılmaya devam eden bir meseledir. Bu tartışma genellikle Marx'ın yabancılaşma, insan doğası ve kapitalizm hakkında ileri sürmüş olduğu düşünceleri üzerinden yürütülmektedir. Bu kapsamda, ilk olarak, makalede Marx’ın yabancılaşma teorisi ve bu kavramın nasıl ortaya çıktığına ilişkin tarihsel arka plan verilmektedir. Daha sonra yabancılaşma ile insan doğası arasındaki ilişkiyi kurarak, Marx'ın insan doğası anlayışının ona bir etik teorisi imkânı sağlayıp sağlamadığı tartışılmaktadır. Bu bağlamda, (...) Marx'ın etik teorisine hizmet eden evrensel bir insan doğası anlayışına sahip olduğu fikri, Louis Althusser ve Norman Geras'ın analizi ile irdelenmektedir. Yapılan tartışmalar doğrultusunda, nihai olarak, makalede Marx’ın bir etik teorisine ve ahlak anlayışına sahip olduğu sonucu desteklenmektedir. (shrink)

Deizm başından beri kendini ana akım dinî kabullere karşı heterodoks dinî bir kimlik olarak konumlandırmış, felsefe ve teolojinin temel düşünce üretim alanları olan Tanrı tasavvurları, Allah-âlem ilişkisi, din-bilim ilişkisi, kötülük meselesinden kaynaklı ahlakî tartışmalarda geleneksel kabullere aykırı görüşler ileri sürmüştür. Bu yönüyle deizm, dinin kendi içinden bir eleştirisidir. İngiltere’de deizmin babası olarak isimlendirilen E. Herbert of Cherbury’nin deizmin beş ilkesi bu eleştirinin en başat örneğidir. Ona göre; 1. Yüce bir Tanrı vardır, 2. Bu yüce Varlığa ibadet edilmelidir, 3. Erdem ibadetin (...) yarattığı bir değer olduğu için din ve ahlak arasında doğrudan bir ilişki vardır, 4. İnsanlar zayıf yaratıldıkları için tövbe ihtiyacındadırlar; bu da Tanrı’yla iletişime açıklık demektir, 5. Ölümden sonraki hayatta ceza ve mükâfat vardır. Deizmin iddiaları zaman içinde değişikliğe uğramıştır. Bu değişimi, farklı deizm iddialarını tasnif eden ve eleştiren Samuel Clarke’ta görmek mümkündür. Bununla birlikte, deistler şu konularda ortak fikre sahiptirler: imanın kurtarıcılığına karşı bilginin kurtarıcılığı esastır; kurumsal dinî yapılar reddedilmelidir; akıl ve insan doğası yüceltilmelidir; ahlak akılla temellendirilebilir; (vahyin imkânını kabul eden deistlere göre) vahyin doğrusu ile aklın doğrusu uyum içinde olmalıdır. Türkiye’de deistler dini reddetmekten daha çok onun akılla uyumunu talep etmekte, hurafelerden arındırılmasını ve radikal söylemlerden temizlenmesini istemektedirler. Kurumsal dinî otorilerin yerine, insanın aklına ve doğasına yaslanan doğruları önermektedirler. Bu doktrin temeline ek olarak Türkiye’de deizm ilginç veriler ve sonuçlar üretmektedir. Türkiye’de muhafazakâr bir yönetim iş başındayken deizmin artış kaydetmesi çok çarpıcıdır. Kamusal alanda dinin daha fazla görünür olmasına rağmen, deizmin ve sekülerleşmenin artması, din-siyaset ilişkisinin çok sıkı kurulduğu ülkelerde dine yabancılaşma gibi bir sonucun ortaya çıktığı tezini bir kez daha doğrulamış görünmektedir. Bu çalışma deizmin farklı iddialarını dikkate alarak ve Türkiye’de lise öğrencileri arasında yapılan araştırmalara dayanarak şu sonuçları okuyucuyla paylaşmaktadır: Mezhep farklılığının tetiklediği şiddet, radikal söylemler, buyurgan din dili, mitolojik anlatımlar genç zihinleri geleneksel olarak tevarüs ettikleri birikimi yeniden değerlendirmeye itmektedir. Kendilerini dinin dışında konumlandırmak istemeyen bu zihinler, yeni bir dini kimliği tercih etmektedirler. Bu kimlik bugün artık heterodoks bir kimlik olarak kendini göstermektedir. Bu aynı zamanda sekülerleşmiş bir ortodoksinin ortaya çıktığının da açık göstergesidir. (shrink)

Temel karakteristiği Allah, nübüvvet ve meâd konuları üzerinden şekillenen kelam, bu konuları ele alış tarzında ahlakî perspektifi merkeze almıştır. Bu açıdan kelam, bir yönüyle Allah bir yönüyle insanla ilişkilidir. Dolayısıyla kelamcılar Allah-insan ilişkisini hem ontik hem epistemik hem de ahlakî açıdan ele almışlardır. Tanrı ve insan tasavvurları tüm boyutların birlikte değerlendirilmesiyle anlam kazanmaktadır. Konu hakkındaki farklı yaklaşımlar, söylem gruplarının ya da düşünürlerin paradigmalarına göre şekillenmektedir. Mu‘tezilî bir âlim olan Arap dili ve edebiyatının yetkin isimlerinden Ebû’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed (...) el-Harezmî ez-Zemahşerî’nin (ö. 538/1144) de eserlerinde, Allah-insan ilişkisine gereken ilgiyi gösterdiği bilinmektedir. Dinî pratiğinde Hanefî aidiyete sahip olan Zemahşerî, aklı ön planda tutan, aklın işlevsel yönünü vurgulayan bir din anlayışına sahiptir. Bu sebeple ona göre takdîr gereği akıl ve irâde sahibi olarak belirli bir fıtratta yaratılan insan yaptıklarından sorumludur. İnsanı teklîf temelinde tasavvur eden Zemahşerî’de yaratmanın ilk aşamasından itibaren adaletli bir Tanrı fikri hakimdir. Dolayısıyla onun Allah tasavvuru ve bağlantılı olarak irade konusundaki değerlendirmeleri, Allah-insan ilişkisini nasıl bir temelde ele aldığına işaret etmektedir. Bu bağlamda araştırmamız Zemahşerî’nin söz konusu ilişkiyi nasıl ele aldığını ve ahlakî boyutunu konu edinmektedir. Çünkü bu çalışmayı ortaya çıkaran temel saik Zemahşerî’nin eserlerinde Allah-insan ilişkisini ahlakî olarak değerlendirdiğine dair güçlü kanıtların mevcudiyetidir. İlişkili olarak konu, Zemahşerî’nin ilahî fiiller, insan fiilleri, akıl, bilgi, taklit, hüsun-kubuh, hidâyet-dalâlet, dâî, fâil, kötü/kabîh ve fâili, hikmet, maslahat ve tüm bunları içine alacak şekilde teklîf yaklaşımını kapsamaktadır. Buna göre çalışmada öncelikle Zemahşerî’nin Allah tasavvuru daha sonra Zemahşerî’ye göre Allah-insan ilişkisi ele alınacaktır. Çalışmanın amacını belirleyen ahlakî boyuta dair veriler değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Allah-insan ilişkisinin ilk aşaması olarak yaratma, mîsâk ve takdîr, ikinci aşaması olarak teklîf karşımıza çıkmaktadır. Teklîfin karşılığının alındığı yer olarak ahiret son aşama olup teklîf ve sonuç kısmında bahse konu olacaktır. Çalışma, söz konusu veriler ve üzerine yapılan analizlerle şekillenmiştir. Kaynak olarak kullanılan Kitâbü’l-Minhâc, Zemahşerî’nin konu hakkında genel çerçeveyi belirleyen bir eseridir. El-Keşşâf ‘an hakâik-i (gavâmizi’)t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl isimli eseri ise Zemahşerî’nin görüşlerini ve derinliğini birçok açıdan anlama ve değerlendirme imkânı veren telîfidir. Buna göre çalışmamız, Zemahşerî’nin Allah-insan ilişkisinde ortaya koyduğu ahlakî yaklaşıma dolayısıyla insanın sorumlu olmasının ahlakîliğine dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Çalışma Zemahşerî ile sınırlandırılırken, gereken yerlerde mukayeseli değerlendirmelere başvurulacaktır. (shrink)

Love is one of the essential concepts of Maturidi's understanding of Morality. Although his conception of morality comprises will of act, there is remarkable linkage between love and action in his conceptualization. Maturidi's understanging of love is based on conscious of "love" which comes from God. Therefore, nature of humankind has love as part of his/her creation and seeks for beyond that love. Maturidi points out that each of us has inborn tendency for beauty and love for beauty. Each has (...) love of God, naturally. This natural sense becomes fundamental part of one's morality to seek God's love and His sake. The idea of a loving God is seen as an important element that directs people's moral actions that are praised. Knowing this fundamental understanding of love brings the groundwork for the person to turn into a virtue through which he can be exalted. In addition, the virtue of love (al-Fadl fi'l-Mavedde) includes the thought of doing it lovingly to please the Creator while performing an action, and to stay away from an action that he does not like because he will not be pleased. In general, in Māturīdī 's explanations, it is emphasized that "taqwa" in the sense of fear of Allah and in words derived from this root, this fear contains love. In addition, the situation of those who leave the middle way by falling into excess and understatement is equal to moving away from conformity with 'taqwa'. So, the deed that is suitable for "taqwa" is far from the excess and in the middle. It needs to be balanced. In addition, Māturīdī defines justice as "the middle way" and describes the middle way as being just. From another point of view, we can call it acting wisely in practice. According to Māturīdī, 'Wisdom' means grasp of things' purposes. He sees good behavior away from extremes. While Māturīdī states that the truth of the love in the heart cannot be known, he states that the feeling of affection in a person will only be for the person from whom he benefits, and that he cannot feel love for the person from whom he does not benefit. For him, it is an entity that tries to determine what it should be and is responsible for understanding how to live a virtuous life. When we look at the moral structure of the human being, we see that the important points such as the purpose of life, the determination of good and bad, duties and responsibilities are based on or should be based on a moral purpose which has divine roots in human existence. In this study, we will try to examine Māturīdī's understanding of morality, specifically his conceptualization of "love" from a philosophical perspective. (shrink)

Eşʿarîliğin son aşamasını temsil eden Îcî’nin argümanları, ekoldeki geleneksel ve felsefî yaklaşımları yansıtmaktadır. Bu makale Îcî’nin Muʿtezile’nin ahlâkî realizmine karşı kullandığı temel argümanlarını sunmaktadır. Çalışmanın amacı Îcî’nin argümanlarını değiştirmeden sağlam bir şekilde sunmak, açıklamak, itirazları tartışmak ve sonunda güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirmektir. Makalenin amacı Muʿtezile’nin argümanlarını açıklamak değildir; yine de Îcî’nin argümanlarını daha net anlamak için bazı açıklamalar yapmaktadır. Makalenin ilk kısmında Eşʿarîler ile Muʿtezile’nin ahlâk anlayışları arasında belirgin bir çizgi çizmektedir. Tartışma noktasını belirtip kelâmî argümanlar için zemin hazırlamaktadır. (...) Îcî’nin argümanları üç kısma ayrılmıştır. Birinci kısımda Îcî’nin Muʿtezile’nin ahlâkî temellerine şüphe düşürmek için insanın seçme özgürlüğünü ortadan kaldırmak için polemik argümanını sunmaktayız. Argümana karşı eleştirileri tartıştıktan sonra Îcî’nin insanın gücü ve seçme özgürlüğü konusundaki gerçek görüşünü ortaya koyuyoruz. İkinci kısım, intrinsik değerler görüşüne karşı üç argüman ihtiva etmektedir. İlk iki argüman Îcî tarafından benimsenmiş, üçüncüsü ise genel bir şekilde diğer Eşʿarîlere atfetmiştir. Bu iki argüman yalanı ve doğruyu söylemenin intrinsik etik değerleriyle ilgilenmektedir, üçüncüsü ise Eşʿarîlerin meşhur: “Bir araz başka bir araz üzerinde konamaz” deyişine dayanmaktadır. Makalenin son kısmı, Îcî’nin Muʿtezile'nin ahlâkî vecihler teorisine karşı argümanını tartışmaya ayrılmıştır. Îcî’nin argümanını tartışmadan önce teori ve taraftarları hakkında yeterli bir açıklama yapılmıştır. Ayrıca Îcî’nin ve Muʿtezile’nin ilâhî ahlâk anlayışına dair kısa bir giriş, argümanın içinde tartışılmaktadır. Adalet ve hikmet gibi bazı ilahî nitelikler Eşʿarî ve Muʿtezile’nin bakış açılarından ele alınmaktadır. Sonuç olarak makale, Îcî’nin Muʿtezile’nin ahlâkî realizmine karşı argümanlarını açık ve net bir şekilde ortaya koymakta, itirazları sunup değerlendirmekte ve argümanların güçlü ve zayıf yönlerini göstermektedir. Son olarak, Eşʿarîlerin Muʿtezile’ye karşı ahlâkî argümanlarını daha etkili bir şekilde anlamak için bir çözüm önermektedir. (shrink)

Düşünce tarihinin neredeyse her döneminde insanı ahlaki bir faile dönüştürebilmek amacıyla çeşitli kuramlar geliştirilmiştir. Bu kuramlarda genel olarak insanın ahlaki bir ilkeyi kendi eylemsellik alanına tatbik etmesi için gerekli olan şeyin ve erdemli davranışlarla erişilmesi hedeflenen mutluluğun ne olduğu üzerine bir düşünme faaliyeti gerçekleşir. Geliştirilen yanıtlar arasında şüphesiz çok seçkin bir yere sahip olan kuram, Kant’a aittir. Kant’a göre doğa alanında eğilim ve isteklere bağlı davranışlarla amaç olarak mutluluğa ulaşmak, insanı ahlaklı kılmaz. Bu bakımdan, insanı mutlu kılan şeyin değil, onu (...) iyi yapan, bir ahlaki faile dönüştürmenin olanağını soruşturur. En yüksek iyiyi gerçekleştirmeyi, eğilim ve isteklere bağlı bir amaç olarak belirlenen çeşitli türden mutluluklara ulaşma çabasıyla eşitleyen tüm anlayışlar karşısında Kant, en yüksek iyiyi gerçekleştirmenin ilk koşulunu ahlaklılık, ikinci koşulu olarak –birinci koşul sağlandığı takdirde- ortaya çıkacağına inandığı mutluluk olarak belirler. Ona göre yalnızca ahlak yasasıyla belirlenen erdemli davranışların sonucunda gerçekleşeceği beklenen, aklın bir ideali olarak mutluluk insanı ahlaklı kılabilir. Nitekim özerk bir biçimde kendisi için koyduğu yasayla, akıl sahibi bir varlığını kişilik sahibi bir varlığa dönüştüren insan aynı zamanda ahlaki değer taşıyan davranışlarda bulunmanın sonucunda hep bir beklentisi olan bir varlıktır. İnsanın bu beklentisine yanıt, dinden gelir. Burada Kant, geliştirdiği ahlak öğretisinin mutluluk öğretisi olarak da adlandırılabilmesinin koşulunu ortaya koyar. Buna göre sırf akıl talep ettiği için insana ödevler yükleyen yasa zemininde temellenen en yüksek iyiyi gerçekleştirme isteğiyle, aklın yasa koyuculuğu altında yaşadığımız için içimizde doğan iyiyi gerçekleştirme arzusuyla dine yönelindiğinde ancak ahlak öğretisi bir mutluluk öğretisi olabilir. Bir başka deyişle, yalnızca ahlaklılık temelinde tesis edilen bir dinsellikle mutluluk ahlaki kılınabilir. Bu yazıda mutluluğun nasıl ahlaki kılınabildiği ya da mutluluğa layık olabilmek için ne yapılması gerektiği konusu irdelenip, en yüksek iyiye yönelen insana yüklenilen ödevlerin tanrısal buyruklar olarak benimsenmesiyle mutluluktan pay alma umudunu doğuran ahlak temelli din anlayışına dikkat çekilmektedir. (shrink)

This study analyzes Siyāsatnāma tradition in Sunnī political thought in terms of exploring the problem of just ruling. In the relevant literature, the dominant approach considers Siyāsatnāmas as ethical advice in general and regards them as ineffective against an unjust ruler who has no ethical concern. This study criticizes this dominant view by claiming that in addition to the religious/ethical argument to promote a just rule, the Siyāsatnāma tradition develops a second argument designed specifically for an unjust ruler who ignores (...) ethical advice. This second argument is ignored by the dominant position about the Siyāsatnāma tradition. I have called it self-interest argument in this study. An unjust ruler’s self-interest is to maintain, empower, and hand down his power to his descendants. The self-interest argument tries to convince a ruler who dismisses ethical advice to adopt just ruling by revealing that even for an unjust ruler the best strategy is just ruling to reach for his worldly aims. Summary: Earlier civilizations generated a Siyāsatnāma tradition to provide ethical and practical advice to rulers about a just and efficient ruling in a society. This tradition played an important role in classical Islamic political thought. Muslim rulers and thinkers who are acquainted with this tradition as a result of early Islamic conquests. In the beginning, some Siyāsatnāmas were translated into Arabic but later Muslim administrators and thinkers wrote original Siyāsatnāmas by including their experiences and other Islamic sources. The Siyāsatnāmas put forward both ethical advice and practical methods for rulers to rule justly and efficiently their states. While ethical advises are mainly derived from religious sources and individuals considered to be holy, practical methods are gathered from experiences of rulers who became successful in establishing just, efficient, and strong states in history. The Siyāsatnāma tradition does not seek theoretical, abstract, and philosophical models of just ruling. Rather it relies on experimental reason, common sense, historical wisdom, and ethical reasoning. This tradition is called “Mirrors for Princes” in Western political thought. In the relevant literature, the Siyāsatnāma tradition is seen as ethical advice in essence. This approach argues that this tradition simply relies on ethical and religious arguments to promote just ruling without devising any institutional measures such as a check and balance system to constraint the authority of the ruler. In the absence of any institutional control over the power of the ruler, the ethical argument means that: If the ruler rules justly, he would be awarded in the afterlife, while if he rules unjustly he would be punished in the afterlife. According to this approach, without any institutional measure, the Siyāsatnāma tradition, in reality, leaves the problem of just ruling to personal preference and the conscious of the ruler. It is up to the ruler whether he rules justly or unjustly, for there is not any external constraint over his power, given that he does not care about the afterlife. If he has a concern about his salvation in the afterlife, ethical advice would be effective, otherwise, those advice would not have any influence over him. As a result, according to this approach, the ethical argument fails in the final analysis against the unjust ruler who has no ethical concern. This dominant view ignores a second approach developed in the Siyāsatnāma tradition specifically to convince the ruler who has not any ethical concern to rule justly. I call it self-interest argument in this study. Unlike the dominant approach’s claim, the Siyāsatnāma tradition takes the problem of unjust ruler seriously and appeals to his self-interest to convince him to rule justly. The self-interest argument is clearly aware of the limits of the ethical argument against the ruler who does not care about the afterlife. An unjust ruler’s self-interest is to maintain, empower, and then hand down his dynasty to his descendants. The self-interest argument tries to convince a ruler ignoring ethical advice to adopt the just ruling by revealing that even for an unjust ruler the best strategy is just rule to reach for his worldly aims. Many historical examples are given to make it clear that unjust rules are short-lived.The essence of the self-interest argument is that: The just rule creates trust both among individuals and the state and society, then this widespread trust awakens the desire of attaining a comfortable life in human nature. The efforts of the individuals with the purpose of attaining a comfortable life lead to social and economic development in society, which in turn increases the financial sources of the state. That is why a just rule is the only solution to create a strong state as well as a developed society. The unjust ruling on the other hand, leads to distrust between the state and society and among individuals. This distrust and fear from the state lead to deterioration of the economic situation, for the desire embedded in human nature to attain a comfortable life would not awaken in such a society. As a result, the ruler could not have the necessary financial resources, which would weaken his power. That is why the just ruling is the only solution that serves to the interest of a ruler who only wants worldly power. This study analyzes Mâwardî’s and Ghazâlî’s political theories to reveal the self-interest argument in the Siyāsatnāma tradition. This self-interet argument could be seen in Hobbes’ political theory also. Hobbes, as one of the founders of modern political thought, takes the civil wars created by different religious sects and ideologies in the 17th century Europe as his starting point to formulate his model of the state. Hobbes thinks that without social peace and order, there would not be a society. He offers a strong monarchy which relies on the unity of powers as a solution to establish a peaceful society. The only responsibility of Leviathan as a strong and effective state is to establish and maintain peace and order in society. Any restriction over individuals is acceptable to reach that goal according to Hobbes. The source of the authority of the ruler is not just rule but social peace and order. Yet, after securing peace and order, Hobbes argues, it is the best policy for the ruler to rule justly, for a just rule leads to both social and economic development and increases financial sources of the state. The Hobbesian argument is also self-interest argument that we could find within the Siyāsatnāma tradition. He tells the ruler that even though he does not have to rule justly, it is the best policy to serve his self-interest. (shrink)

Bu çalışma, İslâm Eğitimi perspektifinden küresel vatandaşlık kavramıyla ilgili ilkeler ve uygulama alanlarını açıklığa kavuşturmayı hedeflemektedir. Ayrıca Kur’ân ayetleri ve hadislerde küresel vatandaşlığa yönelik değerleri destekleyen normları ve öğrenim çıktılarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Burada küresel vatandaşlık kavramı, bilişsel, duygusal ve davranışsal hedef alanları çerçevesinde din eğitimi derslerindeki örnek uygulama ve uygun konularla birlikte ele alınmıştır. Kur’ân ayetleri ve hadisler doğrultusundaki İslâm inanç ve ahlak ilkeleri, insanların gerek kendi toplumları içinde ve gerekse diğer toplumlar ile olumlu ilişkiler kurmasını teşvik etmektedir. Bu teşvikler (...) hem yerel hem de evrensel özellikler taşımaktadır. Bu yönde karşılaşılan örnek olaylar aynı zamanda İslâm inancının ve ahlak değerlerinin evrenselliğini yaşanmış olaylarla da örtüşecek biçimde yansıtmaktadır. Bu ilkeler aynı zamanda İslâm'ın inanç, ahlak ve hukukla ilgili özel konularının bir bütünlük çerçevesinde ele alınmasını sağlamaktadır. Küresel vatandaşlık konuları öncelikle eğitim felsefesinin genel ve özel amaçları doğrultusunda müfredat çerçevesinde hedef kitleye evrensel bir değer olarak kazandırılmalıdır. Bu konu okullarda eğitsel ve kültürel faaliyetler ile de desteklenmelidir.Özet: Küresel vatandaşlık kavramı bütün dünyada giderek yaygınlık kazanan önemli kavramlar arasında yer almaktadır. İnsanların ortak kimliğinin yanı sıra özellikle göçmen ve mülteci hakları konusu eğitim alanında ön plana çıkmaktadır. Son yıllarda ise uluslararası sorunların çoğalmasıyla birlikte bu konu güncelliğini arttırarak önemini sürdürmektedir. Günümüz toplumlarında karşılıklı hoşgörünün korunması için yapılan çeşitli boyutlardaki farklı çalışmalara ek olarak bu konunun örgün eğitim müfredatlarına dahil edilmesi de gündemdedir.Din eğitimi, küresel vatandaşlık konularını kapsayan başlıca dersler arasında yer almaktadır. Bu nedenle küresel vatandaşlık kavramının din eğitimi açısından temellendirilmesinin yanı sıra din eğitimi müfredatında bilişsel ve davranışsal eğitim metotlarını vurgulamak zorunlu hale gelmiştir. Dolayısıyla bu çalışma, İslâmi eğitim perspektifinden küresel yaşama dönük eğitimin genel bir tasarımını oluşturmayı hedeflemektedir. Ayrıca dini kaynaklarda küresel vatandaşlığa yönelik değerleri destekleyen normları ve öğrenim çıktılarını belirlemeyi amaçlamaktadır.İslâm eğitimi, dini farklılıklara saygı duymayı desteklemektedir. Ancak bu, diğer dinlerin inançlarının onaylandığı anlamına gelmemektedir. Burada, inanç özgürlüğü kapsamına başka dinlerin öğrenilmesi girmemektedir. Bu nedenle, kişinin inancına vurgu ve diğer dinler hakkında takınılan tutum ile farklı din mensuplarına saygı arasında herhangi bir çelişki bulunmamaktadır. Bu durum, Müslümanlar arasındaki mezhep farklılıklarına yönelik takınılacak tutumun nasıl olması gerektiğini de gözler önüne sermektedir. İslâm dünyasında eğitim politikaları çerçevesinde, uluslararası bilgiye erişimi sağlayan ve aynı zamanda özel hayatın korunmasını, kültürel işbirliğini ve birlikte yaşama değerlerini gözeten standartlarda bir müfredat hazırlanabilir. Özellikle İslâm dünyasını, küreselleşmeyle birlikte çeşitli kültürel sorunlarla karşılaştığından dolayı küresel vatandaşlık konusunda bilgilendirilmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çerçevede, yabancılaşmaya karşı öze dönüş, az gelişmişlik karşısında kalkınma ve adalet ile çatışmalar karşısında işbirliği bu yöndeki faaliyetlerin doğal sonuçları olarak okunmalıdır. Küresel vatandaşlık kavramı çeşitli araştırmalarda çok yönlü bir biçimde ele alınıp incelenmiş bir konudur. Bütün bu araştırmalardaki temel konular şöyle sıralanabilir: Dünya barışı, toplumlar arası işbirliği ve dayanışma, bireylerin ahlaki sorumlulukları, insan hakları ve hak ihlalleri, çok kültürlülük, çevre sorunları, evrensel düşünce ve bilginin dolaşımı. Bu makalede yukarıda adı geçen kavram ve konular İslâm kaynakları açısından değerlendirilip eğitim müfredatlarına ilişkin öneriler sunulacaktır. İslâm, küresel vatandaşlığın ilkelerini, barış, işbirliği, ahlaki sorumluluk, insan hakları, kültürel çoğulculuk, çevreyi koruma, düşünce ve bilginin evrenselliği konularını desteklemektedir. Tarihte İslâm medeniyetinin farklı coğrafyalarda sunmuş bulunduğu zengin tecrübe bu ilkelere dönük önemli bir ilham kaynağı olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Bu ilkeler, eğitim müfredatlarına dahil edilip çok zengin öğrenim çıktıları kazandırılabilir.Kur’ân ayetleri ve hadisler doğrultusundaki İslâm inanç ve ahlak ilkeleri, insanların gerek kendi toplumları içinde ve gerekse diğer toplumlar ile olumlu ilişkiler kurmasını teşvik etmektedir. Bu teşvikler hem yerel hem de evrensel özellikler taşımaktadır. Bu yönde karşılaşılan örnek olaylar aynı zamanda İslâm inancının ve ahlak değerlerinin evrenselliğini yaşanmış olaylarla da örtüşecek biçimde çok iyi yansıtmaktadır. Toplumlar arasındaki bu evrensel değerlerin uygulamasında yerel farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklar etnik, ideolojik ve siyasi sebeplerden kaynaklanabilmektedir. Buna rağmen İslâmi değerler Müslüman toplumların ortak noktaları belirlemeye devam etmektedir. Başka ülkelere çeşitli sebeplerle göç etmiş Müslümanlarda da aynı durum geçerliliğini korumaktadır. Eğitim, ulusal ve evrensel değerleri kazandırmada en etkili araç olma özelliğini taşımaktadır. Bu konuyla ilgili değerleri kazandırmada İslâm eğitimi derslerinin önemi ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda vatandaşlık bilgisi, din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin müfredatı da bu konuya katkı sağlamaktadır. Küreselleşme ve bilgi toplumu çağının şartları gereği, Müslüman toplumlar diğer toplumlarla olan ilişkilerinin sınırlarını belirlemeleri gerekmektedir. Yerellikten evrenselliğe geçişte karşılaşılan uyum zorlukları buna örnek olarak gösterilebilir. Coğrafi sınırların etkisinin giderek azalmasıyla birlikte artık vatandaşlık kavramı küresel hale gelmiş bulunmaktadır. İslâmın küresel vatandaşlığa bakış iki temel esasa dayanmaktadır. Bunlardan birincisi ortaklık ilkesi olup o da İslâm kültürünün diğer kültürlerle ilişkilerini geliştirmeye teşvik etmektedir. İkinci ise çok yönlülük taşıyan bütünsellik ilkesidir. Bu ilke benzerlikler ve farklılıklar arasında bir denge kurulmasına hizmet etmektedir. Bu ilkeler aynı zamanda İslâmın inanç, ahlak ve hukukla ilgili özel konularının bir bütünlük çerçevesinde ele alınmasını sağlamaktadır. Küresel vatandaşlığın getirdiklerinin yerel değerleri olumsuz yönde etkilememesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Bunun için eğitim politikaları açısından bu konuların İslâm eğitimi dersleri müfredatı içinde yer alması ön görülmektedir. Bu müfredat toplum içindeki farklılıkları bir zenginlik olarak görüp kuşakları aynı potada eritmeyi sağlamalıdır. Aynı zamanda toplumlar arasındaki ilişkileri olumlu yönde geliştirmelidir.Küresel vatandaşlık konuları öncelikle eğitim felsefesinin genel ve özel amaçları doğrultusunda müfredat çerçevesinde hedef kitleye evrensel bir değer olarak kazandırılmalıdır. Bu konu aynı zamanda eğitsel ve kültürel faaliyetleri ile de desteklenmelidir. Bu konuda başarı sağlanabilmesi için eğitim planlayıcıları ve uygulayıcıları ortak hareket etmelidirler. Bu makalede küresel vatandaşlık kavramı, bilişsel, duygusal ve davranışsal hedef alanları çerçevesinde İslâm eğitimi derslerinde uygulaması bulunan örnek uygulama ve uygun konularla birlikte ele alınmıştır. Sonuç olarak küresel vatandaşlık değerlerine katkısı beklenen derslerin içerik analizlerinin gözden geçirilmesi ve öğrenim çıktılarının etkin biçimde izlenmesi önerilmektedir. (shrink)

In this study, Consistency and Balance Model (CBM) is proposed and introduced. In the context of the model, the importance of consistency is emphasized in morality just like in Philosophy. Therefore, CBM gives the reason prominence in morality to ensure the consistency and according to CBM the emotion, the intuition and the conscience in addition to the reason, are also important. In order to see the principles determined by the reason in human behaviors, two kinds of classification are developed for (...) the virtues that is defined as the middle of excess and defect. The first of them is the triple classification of virtues that draws attention to the false existence of virtues and determines the opposite of virtues as forming dichotomy. The latter is the tetrad classification, which is based on the duality of two means that propose to consider the virtues together. The Contrast is considered as the central concept in the first classification and the integration is considered as the central concept in the second classification. Then it is offered that the virtues may be evaluated consistently in the social, global and theological contexts. However, the ideal morality with objective qualities and the real morality with subjective qualities are produced in order to reach the universal morality that is determined by the reason, then the consistency and the integration are proposed for them. Similarly, consistency and integration are proposed in the dualities of principle-virtue, abstract-concrete, intention-outcome, universality-locality, objectivity-subjectivity throughout the study. Finally, it is pointed out that the reasonableness of applying consistency in morality has exceptions.Summary: Philosophy is the logical, systematic and consistent thinking that focuses on specific questions and topics to reach the reality. When this basic tendency of philosophy is applied to morality, logical, systematic and consistent actions are expected to emerge. Accordingly, a new model called as Consistency and Balance Model (CBM) is proposed and introduced in this article. By this model, the importance of consistency is emphasized in morality just like in philosophy. Therefore, CBM gives the reason prominence in morality to ensure thought, expression and behavior consistency. According to CBM the human emotion, the divine intuition and the solid conscience in addition to reason are required to determine the virtues. CBM, which is a synthesis of the good intention and the reason, aims to constitute the sensible and good actions. According to CBM, which has a holistic structure, if a person can adopt the virtue as a principle and reflect the virtue in all of his behaviors during his whole life, he can be defined as consistently virtuous.CBM defines the good with the concepts of consistency and balance. According to CBM, the good is the mean of excess and defect. In this respect, CBM is based on Aristotle’s mean idea. However, CBM aims to develop it with new content. Two important questions arise during the identification of the evil: 1. Is it bad that nothing happens? 2. Is it bad that something is wrong? The point of defect represents the absence and the point of excess represents the fallacy in the entity. Both of them are bad in morality. The middle of them is the virtue. In order to see the principles determined by the reason in human behaviors, two kinds of classification are developed for the virtues which are defined as the middle of excess and defect. The first is the triple classification of virtues that draws attention to the false existence of virtues and determines the opposite of virtues as forming dichotomy. The triple classification, which forms a dichotomy as an empty pattern that can be applied to all virtues, is determined as over virtue-virtous-virtueless. According to CBM the opposite of the mean is always clearly the point of defect and implicitly the point of excess. Therefore, it is important to determine extremes of virtues. The point of defect can be briefly denoted as virtueless. The point of excess can be denoted as in fact virtueless, pretending as virtuous, masked virtue and over virtue. The latter is the tetrad classification, which is based on the duality of two means. In this classification, it is possible to produce new and better virtues by considering two virtues together. The Contrast is considered as the central concept in the first classification and the integration is considered as the central concept in the second classification.The principle is seen as a guarantee for the consistency in philosophy. CBM points out that a similar situation should be in ethics. According to Kant, the invisible internal principles of the actions are more important than the actions themselves to determine the moral value. The principle does not vary according to the individual and the condition, on the contrary, the individual is shaped by the principle and all individuals benefit equally from the outcome of the principle. Thus, the abuse of the rights of individuals with arbitrary treatments and double standards are prevented. In this democratic environment formed by the principle not only the owner of the power, but all right holders can get their rights. In this respect, the adherence to the principle is the guarantee of the rights and the freedom by establishing a balance between the rule and the freedom.Aristotle’s virtue and Kant’s principle are discussed in a holistic manner in this study. Thus, it is aimed that the principles in the human mind and the virtues in human actions are consistent in themselves and ultimately the union of the principles and the virtues can be ensured. Besides, the concepts of the ideal morality and the real morality are introduced in this article. The ideal morality takes place on the objective basis of the good and the truth, which is absolute, universally and unarguably accepted by everyone. The ideal morality with its objective qualities can be seen as the target that people know and want to achieve. The real morality is the morality that is shaped in the people or society in all its positive and negative aspects, which also includes the subjectivity of them as their own realities. The real morality with subjective qualities is the morality that occurs in life. CBM aims at the integrity and the consistency between the ideal morality and the real morality to reach the universal morality. In this article, the virtues are divided into two parts as material and spiritual. Then it is offered that the virtues may be evaluated consistently in the principal, individual, social, global and theological contexts. In this context, on the one hand it is aimed that the principal, individual, social, global and theological virtues are consistent within themselves and on the other hand they all are consistent within each other. In this classification the principal and theological morality have objective qualities and the individual and social morality have subjective qualities. CBM aims at an objectivity that incorporates subjectivity within the consistency and integrity of the principal, individual, social, global and theological morality. CBM aims to achieve the ultimate morality by integrating the starting point as the principal morality and the end point as the theological morality and to make them clear in the individual and social morality. As a result, CBM confirms the mean found by reason, by the revelation given by God. In other words, the morality that God has already there and always presents and the morality that the human mind finds here and now coincide. The consistency and integration are also proposed in the dualities of principle-virtue, abstract-concrete, intention-outcome, universality-locality, objectivity-subjectivity in the article. However, consistency, which is the central concept of the article, can form the basis for possible criticisms. But, it can be foreseen that the possible criticisms oriented to CBM would come from an extreme consistency perception that detaches the concept of consistency from reality without careful consideration. For this reason it should be kept in mind that it is wrong to expect excessive consistency in human behavior and to accept the ideal morality as absolute by neglecting the real morality. Finally, it is pointed out that the reasonableness of applying the consistency in morality has exceptions. (shrink)

The Enneads by Plotinus is a work which is central to the history of philosophy in late antiquity. This volume is the first complete edition of the Enneads in English for over seventy-five years, and also includes Porphyry's Life of Plotinus. Led by Lloyd P. Gerson, a team of experts present up-to-date translations which are based on the best available text, the editio minor of Henry and Schwyzer and its corrections. The translations are consistent in their vocabulary, making the volume (...) ideal for the study of Plotinus' philosophical arguments. They also offer extensive annotation to assist the reader, together with cross-references and citations which will enable users more easily to navigate the texts. This monumental edition will be invaluable for scholars of Plotinus with or without ancient Greek, as well as for students of the Platonic tradition. (shrink)

_"The Essential Plotinus_ is a lifesaver. For many years my students in Greek and Roman Religion have depended on it to understand the transition from antiquity to the Middle Ages. The translation is crisp and clear, and the excerpts are just right for an introduction to Plotionus's many-layered view of the world and humankind’s place in it." --F. E. Romer, University of Arizona.

Ennead I.1 is a succinct and concentrated analysis of key themes in Plotinus' psychology and ethics. It focuses on the soul-body relation, discussing various Platonic, Aristotelian, and Stoic views before arguing that there is only a soul-trace in the body (forming with the body a "compound"), while the reasoning soul itself is impassive and flawless. The soul-trace hypothesis is used to account for human emotions, beliefs, and perceptions, and human fallibility in general. Its problematic relation to our rational powers, as (...) well as the question of moral responsibility, are explored. Plotinus develops his original and characteristic concept of the self or "we," which is so called because it is investigated as something common to all humans (rather than a private individual self), and because it is multiple, referring to the reasoning soul or to the "living thing" composed of soul-trace and body. Plotinus explores the relation between the "we" and consciousness, and also its relation to the higher metaphysical entities, the Good, and Intellect. (shrink)

v. 1. The ethical treatises, being the treatises of the first Ennead with Porphyry's Life of Plotinus, and the Preller-Ritter extracts forming a conspectus of the Plotinian system. Psychic and physical treatises; comprising the second and third Enneads.--v. 2. On the nature of the soul [being the foruth Ennead] The divine mind, being the treatises of the fifth Ennead. On the One and Good being the treatises of the sixth Ennead.

Plotinus was convinced of the existence of a state of supreme perfection and argued powerfully that it was necessary to guide the human soul towards this state.

Political theorists are increasingly drawn to the recovery of anticolonial thinkers as global figures. Frantz Fanon is largely excluded from these discussions because of his presumed commitment to the nation-state and its territorialist assumptions. This essay claims, by contrast, that Fanon’s writings reveal an alternative way of thinking about worldmaking, less as a question of political and economic institution-building spearheaded by leaders than as a multiscalar project that permeates the production of the built environment and the creation of selves. I (...) show how Fanon challenges the dichotomy between the global and the national by seeking to transform not just the national scale in relation to the international, but also the corporeal, urban, rural, and regional scales of an imperially configured world. In order to read Fanon as a scalar thinker and to highlight aspects of his thought that have been relatively neglected, I draw on concepts from geography, and specifically scalar analysis, which, I demonstrate, allows political theorists to develop a richer understanding of the operations of power in colonial contexts and how they can be restructured to inaugurate more liberated ways of being human. (shrink)

ABSTRACT The aim of this study was to investigate ethical problems caused by teachers accepting gifts in schools. The viewpoints of teachers, administrators, and parents who were involved in the process of gift giving at schools in Turkey were recorded. To facilitate a deeper investigation of ethical problems caused by gift culture in schools, qualitative research methods were used in the study. Data collected through interviews with the participants were analyzed using content analysis techniques largely based on inductive reasoning. The (...) results of the study revealed that gifts affected teachers’ objectivity and prevented them from treating students equally. (shrink)

Many adolescents use their electronic devices to send each other sexually explicit texts, photos, and videos of themselves—commonly known as sexting. This can be fun and is not usually problematic. However, if the intended recipient decides to share these sexts with a broader audience, the consequences for the depicted can be detrimental. The purpose of this study was to investigate the prevalence of sext-sharing among Dutch adolescents and explore the characteristics of those who do, to gain a better understanding of (...) factors involved in dissemination. We used data from “Sex under the age of 25,” a representative national survey on sexual health among a sample of 20,834 Dutch 12–24-year-olds. The prevalence of sext-sharing was estimated using Complex Samples. Logistic regressions were used to assess associations between demographics, school-based sexting education, sexual- and online behavior, and mental health and sext-sharing. About 4% of the adolescents reported having shared someone else's sext in the last six months. Being male, aged 12–14 years, frequent social media usage, watching online porn, sexual experience, and being subjected to sext-sharing themselves associated most strongly with sext-sharing. Our findings show that the likelihood of sext-sharing is lower in older adolescents and that it associates with the extent of adolescents' sexual curiosity and online activity. The overlap between sharing sexts of others and having one's own sext shared suggests that dissemination of personal sexual content might be normalized or used as an act of retribution. Further research could be helpful to explain the mechanisms underlying this overlap. The results of this study illustrate the importance of exposing adolescents to evidence based preventive educational interventions on sexting from 12 years onwards and not just within the context of traditional school-based sex education, but also as a part of the media-literacy curriculum. (shrink)

Fitzpatrick’s writing on international law did not constitute the main focus of his oeuvre. However, the determinate-responsive nature of law that characterised so much of his work did extend to an analysis of the generative force of international law. This article picks up on commentary from Modernism and the Grounds of Law (2001) and ‘Latin Roots’ (2010), among other contributions, to test this generative force of international law, which Fitzpatrick identifies as a necessary affirmation of the movement between the ‘determinate (...) but not ultimately determinate’ sovereignty of a singular nation state and the ‘illimitably responsive but not ultimately responsive’ force of the community (Fitzpatrick 2010, p. 46). We test Fitzpatrick’s view of international law through two examples of un-recognised states and the mechanism of non/recognition utilised by the international legal community to determine what constitutes a singular nation-state for participation in the community of international law. Our two case studies, North Cyprus and Crimea, illuminate the continuing relevance of Fitzpatrick’s schema. Through non/recognition, ‘states’ that are included-as-excluded participate in the ongoing affirmation of an international legal ‘community’, a community that continues to be constituted through the affirmation of imperial power. (shrink)

A translation and commentary on Plotinus' Ennead VI.9 on the Good, being the treatise chosen by Porphyry as the culmination of Plotinus' Collected Works.

This work has been selected by scholars as being culturally important, and is part of the knowledge base of civilization as we know it. This work was reproduced from the original artifact, and remains as true to the original work as possible. Therefore, you will see the original copyright references, library stamps (as most of these works have been housed in our most important libraries around the world), and other notations in the work. This work is in the public domain (...) in the United States of America, and possibly other nations. Within the United States, you may freely copy and distribute this work, as no entity (individual or corporate) has a copyright on the body of the work. As a reproduction of a historical artifact, this work may contain missing or blurred pages, poor pictures, errant marks, etc. Scholars believe, and we concur, that this work is important enough to be preserved, reproduced, and made generally available to the public. We appreciate your support of the preservation process, and thank you for being an important part of keeping this knowledge alive and relevant. (shrink)

The Resource-Based View (RBV) has been instrumental in shaping strategic management theory by underscoring the significance of a firm's unique, valuable, and hard-to-copy internal resources in securing competitive advantage. However, the conventional RBV framework, with its emphasis on static, possession-oriented resource conceptualization, falls short in addressing the dynamic and relational nature of resources in contemporary business environments. This paper aims to bridge this gap by introducing a processual perspective to the RBV, grounded in process philosophy. In this study, we delve (...) into the philosophical underpinnings of RBV, critiquing its static ontological assumptions and proposing a shift towards a more dynamic and relational ontology. Drawing from the insights of process philosophers such as Whitehead and Bergson, and differentiating between 'strong' and 'weak' process views, we reconceptualize resources not as static entities, but as dynamic elements continually constituted and reconstituted within networks of relationships and ongoing organizational processes. This approach allows for a more nuanced understanding of resources, recognizing their evolutionary and interconnected nature. Our methodology involves a rigorous theoretical analysis and synthesis of existing RBV literature, coupled with philosophical inquiry to construct a novel framework for resource conceptualization. We demonstrate how this reconceptualization offers fresh insights into strategic management, particularly in formulating strategies that leverage the dynamic interplay of resources and in understanding the boundary between internal and external resources. This paper contributes to the RBV literature by offering a process-oriented perspective that aligns more closely with the complexities of modern strategic landscapes. By challenging and extending traditional RBV assumptions, we pave the way for future empirical research and theoretical development in strategic management, highlighting the significance of process philosophy in enriching management theories. (shrink)

The aim of this study was to reveal doctors' and nurses' attitudes to euthanasia in intensive care units and surgical, internal medicine and paediatric units in Turkey. A total of 205 doctors and 206 nurses working in several hospitals in Istanbul participated. Data were collected by questionnaire and analysed using SPSS v. 12.0. Significantly higher percentages of doctors (35.3%) and nurses (26.6%) working in intensive care units encountered euthanasia requests than those working in other units. Doctors and nurses caring for (...) terminally ill patients in intensive care units differed considerably in their attitudes to euthanasia and patient rights from other health care staff. Euthanasia should be investigated and put on the agenda for discussion in Turkey. (shrink)

Ennead VI.8 gives us access to the living mind of a long dead sage as he tries to answer some of the most fundamental questions we in the modern world continue to ask: are we really free when most of the time we are overwhelmed by compulsions, addictions, and necessities, and how can we know that we are free? Can we trace this freedom through our own agency to the gods, to the Soul, Intellect, and the Good? How do we (...) know that the world is meaningful and not simply the result of chance or randomness? Plotinus' On the Voluntary and on the Free Will of the One is a groundbreaking work that provides a new understanding of the importance and nature of free human agency. It articulates a creative idea of agency and radical freedom by showing how such terms as desire, will, self-dependence, and freedom in the human ethical sphere can be genuinely applied to Intellect and the One while preserving the radical inability of all metaphysical language to express anything about God or gods. (shrink)

The purpose of this study was to investigate the impact of euthanasia education on the opinions of health sciences students. It was performed among 111 final year students at the College of Health Sciences, Dokuz Eylül University, IRzmir, Turkey. These students train to become paramedical professionals and health technicians. Fifteen hours of educational training concerning ethical values and euthanasia was planned and the students’ opinions about euthanasia were sought before and after the course. Statistical analyses of the data were performed (...) with the related samples t -test by means of the Epi-Info program. Significant changes were shown in the students’ opinions on people’s right to decide about their own life, euthanasia in unconscious patients, and reasons for their objection to euthanasia after completing the course. The results of this study suggest that education can significantly change a person’s approach to euthanasia. (shrink)

One of the proofs expressing certain knowledge in fiqh method is ijma. There are hardly any scholars who do not accept that ijma is evidence. It is reported that the first person who objected to this was Mu'tazilî İbrahim en-Nazam. The group that does not accept it as a sect are the scholars who belong to the Imamiyya. It is possible to say that mujtahid scholars have been unanimous since the first period mujtahids on the fact that ijmā is evidence, (...) with a few exceptions. Although there is no significant disagreement about the fact that ijma is evidence, the scholars differed on the details of ijma's types, conditions, proofs, and the number of people who would agree on ijma. One of the issues discussed by the scholars of the methodology is the effect of ijmaa when one or more people oppose the majority of the mujtahids. While some of the methodists think that the opposition of the minority against the alliance of the majority will not harm the ijma, the majority of them argue that all mujtahids must be of the same opinion in order for the ijma to be formed. Basically, it can be said that these two approaches argue with each other, but there are also proceduralists who deal with the issue differently. Some scholars take into account the attitude of the majority towards them in an issue opposed by one or a few people. According to these scholars, if the majority does not oppose the opinion of the minority, then ijma cannot be mentioned. Because this shows that the majority also respect the opposing view. If the majority does not respect or even oppose the opinion of the minority, then the consensus of the majority becomes ijma.The arguments generally used in these discussions are the same. Usulists defend their theses based on the opposing views of some of the Companions, especially Ibn Abbas. Those who do not see the opposition of the minority as an obstacle to ijma, argue that although one or more of the Companions had dissenting views, as in the example of Ibn Abbas on riba and mut'a, the consensus of the other Companions is the ijma of the scholars. Likewise, those who argue that this is an obstacle to ijma, as well as Ibn 'Abbas's opposition to the opinion of the populace on awl, was an obstacle to the formation of ijma on an issue agreed by the other Companions.This study deals with the discussions and the arguments used by the parties. However, firstly, the information value and conditions of ijma, which is thought to be closely related to these discussions, are briefly presented. In the study, the explanations of the scholars of different sects, who were not content with the works of a certain school, were examined and tried to be evaluated. As a result, it should be noted that it is the prevailing view that the opposition of the minority against the majority will prevent the formation of ijma, based on the conditions put forward in order for ijma to be conclusive evidence. However, it has come to the conclusion that whether the opposing view of the minority is taken into account by other scholars is effective in the formation of ijma. (shrink)

The aim of this study is to explore the influence of religious beliefs on social or work-related ties of managers who are member of organizational networks representing two different ideologies in Turkey. In this research, the emergence of secular and devout entrepreneurs is considered as a phenomenon, and special attention is paid to religious transformation and secularism in Turkey. Social network analysis method is used to define the nature of communication links among 80 chairmen who are the members of two (...) conflicting and dominant groups in Turkish business system. The findings show that Protestant work ethic suggested by Weber with regard to Christianity have attained a similar place over the past decade in Islamic organizational networks. The concern of political power in religion leads to organizational networks being nourished by religious norms and creeds in many developing countries. Especially in societies like Turkey where the state is dominant in the business life, organizations and managers prefer to be included in religious networks to make close contacts with the state. Another significant finding is that efforts of the members of religious networks—in spite of their relatively closed characteristics—in terms of being at the center of a network and taking the brokerage role, are highly developed on the contrary to the literature. (shrink)

Hypochondrisch Kranke fühlen sich fremd im eigenen Körper und entwickeln mitunter ein gegnerisch anmutendes Verhältnis zu ihm. Diese intrapsychische Dynamik kann sich auf interpersoneller Ebene in Form von Zweifeln und Misstrauen gegenüber dem therapeutischen Prozess und dem Therapeuten abbilden: Die unkorrigierbar wirkenden hypochondrischen Körperklagen können schwer erträgliche Gegenübertragungsreaktionen auslösen und so die therapeutische Beziehung gefährden. Psychodynamische Überlegungen verweisen im Kern auf das ambivalent besetzte Bedürfnis, Bindung und Zuwendung zugleich sowohl einfordern als auch verweigern zu müssen. Fallbeispiele illustrieren die wesentlichen Merkmale (...) der hypochondrischen Übertragungs-Gegenübertragungs-Dynamik; aus der Untersuchung werden behandlungstechnische Folgerungen abgeleitet. (shrink)